Adenotomia - wątpliwości
Stopniowo przybywa argumentów za ograniczaniem usuwania trzeciego migdałka u dzieci. Z jednej strony stosowanie antybiotyków w leczeniu zakażeń gardła pozwala ograniczyć występowania nawracających zakażeń górnych dróg oddechowych. Z drugiej strony zwraca się uwagę na istotną rolę, jaką pełnią migdałki w funkcjonowaniu układu odpornościowego dzieci
Czym jest migdałek gardłowy?
Migdałek gardłowy to element układu limfatycznego. Kiedy w okolicach szóstego miesiąca życia z organizmu dziecka znikają przeciwciała przekazane wcześniej przez matkę zaczyna pełnić swoją istotną rolę w obronie przed zakażeniami. Migdałki chronią organizm przed szkodliwymi substancjami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego. Rozpoznają patogeny, dzięki czemu organizm może uruchomić mechanizmy obronne przed chorobą. Dodatkowo migdałek gardłowy pomaga oczyszczać wdychane powietrze. Powyżej trzeciego roku życia, razem z rozwojem układu odpornościowego dziecka, rola trzeciego migdałka stopniowo się zmniejsza. Jest on jednak wciąż aktywny i bierze aktywny udział w tworzeniu bariery immunologicznej organizmu dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Po tym okresie migdałki zaczynają stopniowo zanikać. U dorosłych pozostają jedynie w formie szczątkowej i nie odgrywają już roli w systemie odpornościowym organizmu.
Przerost trzeciego migdałka
Wskazaniem do usunięcia trzeciego migdałka jest jego przerost. Należy jednak pamiętać, że może on być powiększony w wyniku naturalnych mechanizmów immunologicznych organizmu i jest procesem odwracalnym. Dzieje się tak najczęściej podczas różnego rodzaju infekcji. Zdarza się jednak, że w wyniku zbyt częstych infekcji górnych dróg oddechowych dochodzi do patologicznego powiększenia trzeciego migdałka. Na przerost migdałka gardłowego cierpią szczególnie dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym. Leczenie może polegać wyłącznie na podawaniu leków, jednak w określonych przypadkach należy rozważyć wykonanie adenotomii.
Adenotomia u dzieci - wskazania
Bezwzględnym wskazaniem do wykonania zabiegu usunięcia trzeciego migdałka jest przerost migdałka powodujący niedrożność nosa oraz trudności z oddychaniem.
Względne wskazania do usunięcia trzeciego migdałka to współwystępujące z przerostem:
- przewlekłe stany zapalne trąbki słuchowej
- powtarzające się zapalenia ucha środkowego
- zapalenia zatok przynosowych
- nawracające zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych
- ciągły katar
Przerost trzeciego migdałka - zagrożenia
Większość objawów związana jest z tym, że powiększony migdałek zaburza drożność nosa. Oddychając przez usta dzieci wysuszają błonę śluzową jamy ustnej i gardła, co może prowadzić do częstych i nawracających infekcji takich jak anginy, ostre zapalenia krtani i tchawicy, a także odoskrzelowe zapalenia płuc. Chrapanie w nocy powoduje zaburzenia snu.
Rodzice powinni zwracać uwagę czy ich dziecko chrapie. Dodatkowo dziecko może niewyraźnie mówić oraz gorzej słyszeć. Przewlekłe stany zapalne (w wyniku zaburzonej drożności zatok i trąbek słuchowych) zatok przynosowych i ucha środkowego powodują, że dzieci są ospałe, drażliwe i mają trudności w nauce.
Długotrwały przerost migdałka gardłowego może doprowadzić do pojawienia się wad zgryzu a nawet zaburzeń w ukształtowaniu twarzoczaszki.
Usunięcie trzeciego migdałka
Przerost trzeciego migdałka może być potwierdzony podczas badania laryngologicznego. Oceny jego wielkości dokonuje się przy użyciu fiberoskopu.
Przed wykonaniem zabiegu bardzo istotne jest przeprowadzenie szerokiego wywiadu dającego informacje o potencjalnych przyczynach przerostu. Zbiera się informacje dotyczące:
- częstości i przebiegu konkretnych infekcji
- objawów przerostu migdałka gardłowego
- występowania podobnych problemów w rodzinie (rodzeństwo i rodzice)
- wcześniejszego leczenia
- wieku chorego
Adenotomia u dzieci - powikłania
Adenotomia wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym przy pomocy narzędzia nazywanego adenotomem. Ewentualne powikłania i dolegliwości po zabiegu to
- krwawienie tuż po zabiegu w wyniku pozostawienia fragmentów migdałka
- katar
- ból gardła
W późniejszym okresie mogą pojawić się takie powikłania jak np.:
- zapalenie ucha środkowego
- ostre zapalenie migdałków
- zapalenie tylnej ściany gardła
Adenotomia u dzieci - przeciwwskazania
Wykonanie adenotomii nie jest możliwe u każdego dziecka z przerostem trzeciego migdałka. Bezwzględne przeciwwskazania to:
- choroby krwi
- tzw. krótkie podniebienie
- rozszczep podniebienia
Zabieg nie może być przeprowadzony podczas infekcji. Należy poczekać aż dziecko będzie zdrowe. Dodatkowym przeciwwskazaniem jest wiek poniżej trzeciego roku życia ze względu na rolę jaką w tym okresie odgrywa migdałek gardłowy w systemie odpornościowym organizmu. W uzasadnionych przypadkach zabieg jest jednak możliwy u takich dzieci.
Ewentualne przeciwwskazania do wykonania zabiegu mogą pojawić się również w związku z koniecznością znieczulenia ogólnego. W takich przypadkach wymagana jest konsultacja anestezjologiczna.
Dzięki wykonaniu adenotomii dziecko odczuwa natychmiastową ulgę. Znika fizyczna przeszkoda, która utrudniała oddychanie i przełykanie. Stopniowo powinny znikać inne objawy.
Adenotomia a tonsillektomia
Zabiegiem podobnym do usunięcia migdałka gardłowego jest usunięcie migdałków podniebiennych, czyli tonsillektomia. Jest przeprowadzana w przypadku przerostu migdałków podniebiennych, który bardzo często współwystępuje z przerostem migdałka gardłowego. Prowadzi on nie tylko do trudności z oddychaniem, ale również z przełykaniem. Dodatkowo mogą pojawiać się bezdechy.
U dzieci zaleca się jednak pozostawienie fragmentów migdałków podniebiennych ze względu na ich rolę w kształtowaniu się układu odpornościowego. Taki zabieg to tonsillotomia.
Bibliografia:
"Operacje migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego u dzieci", prof. dr hab. med. Mieczysław Chmielik, lek. Beata Zając, Magazyn Otolaryngologiczny, Wrzesień 2003
"Otolaryngologia. Skrypt dla studentów medycyny i stomatologii" pod red. prof. dr hab. med. Czesława Stankiewicza, Akademia Medyczna w Gdańsku, Gdańsk 2007
"Adenotomia i adenotonsillotomia u dzieci poniżej 2. roku życia - analiza retrospektywna", Kinga Siewiorek, Olga Siewiorek, Piotr Kwast, Lidia Zawadzka-Głos, Borgis - New Medicine 2/2017
To także może cię zainteresować:
