Autyzm to całościowe zaburzenia rozwoju, co oznacza, że problemy dotyczą wszystkich aspektów rozwoju, m.in. mówienia i budowania relacji. W ostatnich latach liczba zdiagnozowanych przypadków rośnie i ocenia się, że nie jest to tylko wynik większej wiedzy na temat autyzmu i trafniejszych diagnoz, ale także rzeczywistego wzrostu liczby osób z autyzmem. Jakie są objawy autyzmu u dzieci? Jak można rozpoznać autyzm?
Autyzm - objawy
Autyzm nie jest łatwy w diagnozie, tym bardziej, że każdy przypadek jest specyficzny. Dzieci mogą mieć różne, specyficzne dla siebie objawy, bardzo zróżnicowany jest też stopień zaburzeń. Częściej autyzm dotyka chłopców. Objawy pojawiają się do trzeciego roku życia, choć niepokojące symptomy można już czasem zaobserwować w wieku kilkunastu miesięcy. Czasem, zwłaszcza wtedy gdy zaburzenia nie są ciężkie, chorobę diagnozuje się później, również u dorosłych. Jakie są objawy autyzmu? M.in. to, że dziecko nie nabywa pewnych umiejętności w określonym czasie.
Autyzm a niepełnosprawność intelektualna
Dzieci z autyzmem często mają zaburzenia związane ze zmysłem słuchu, wzroku i dotyku, a także z tzw. czuciem głębokim. Autyzm może sprawić, że dziecko nie potrafi oddzielić dźwięków głośniejszych od cichszych, widzi zdeformowany obraz, a dotyk wywołuje u niego ból. Autyzm u dziecka sprawia, że maluch rozwija się wolniej, później zaczyna mówić (lub nie mówi wcale), nie reaguje na to, co się do niego mówi. Autyzm często wiąże się z poważną niepełnosprawnością intelektualną, ale nie zawsze - niektóre osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu to ludzie inteligentni, specjaliści w swoich dziedzinach zawodowych.
Dzieci z autyzmem powtarzają po innych pojedyncze wyrazy lub dłuższą frazę (takie zachowanie to echolalia), mają też skłonność do powtarzania określonych zachowań (tzw. stereotypia) i tworzenia specyficznych rytuałów. Przeważnie nie potrafią się bawić tak jak inne dzieci, czyli tworząc historie, nadając różnym przedmiotom znaczenie symboliczne (np. udając, że jakieś pudełko będzie morzem). Mają kłopoty z myśleniem abstrakcyjnym.
Autyzm atypowy
Autyzm atypowy diagnozuje się u dzieci, które do trzeciego roku życia rozwijały się prawidłowo, lub nie wykazują wszystkich typowych dla autyzmu objawów. Autyzm atypowy może być efektem niezdiagnozowanych zaburzeń metabolicznych, które dopiero po kilku latach życia prowadzą do zaburzeń rozwoju. Często jednak stosują tę diagnozę lekarze, którzy nie chcą przestraszyć rodziców albo nie są pewni rozpoznania. Niezależnie od tego, czy u malucha diagnozuje się autyzm wczesnodziecięcy czy autyzm atypowy, postępowanie jest podobne. Potrzebne będą jednak dodatkowe badania, które pomogą ustalić, czy mamy do czynienia z zaburzeniami metabolicznymi. Jeśli tak, trzeba oczywiście zastosować odpowiednią dietę.
Autyzm - objawy w relacjach społecznych
Charakterystyczne dla zaburzeń ze spektrum autyzmu jest upośledzenie relacji społecznych. Dzieci z autyzmem trudniej lub wcale nie nawiązują kontaktu wzrokowego, wydaje się, że są obojętne wobec rówieśników i dorosłych. I dzieci, i dorośli z autyzmem mają problem z rozpoznaniem emocji u drugiej osoby, nie potrafią ocenić wyrazu twarzy, intonacji głosu. Nawet wysokofunkcjonujące osoby z autyzmem są postrzegane jako dziwaczne – mówią z nietypową intonacją, potrafią się śmiać czy pokrzykiwać bez przyczyny, zdarza się, że wykonują nieoczekiwane gesty. Nie oznacza to, że autystyczne dzieci nie potrzebują bliskości i innych ludzi - po prostu trudniej to dostrzec. Jednak są i takie maluchy z autyzmem, które lubią się przytulać i są otwarte na kontakt.
Dzieci z autyzmem bywają agresywne. Oznacza to również przemoc wobec samych siebie - autystyczne dzieci potrafią ranić same siebie, uderzać głową czy ręką w twarde powierzchnie, ugryźć się.
Objawy u dzieci, które na pewno powinny nas zaniepokoić, to nienawiązywanie kontaktu wzrokowego, opóźnienie w nauce mowy, ograniczenia w rozwoju. Nie ma testu na autyzm, diagnozę stawia się na podstawie obserwacji dziecka i wywiadu z rodzicami.
Autyzm - przyczyny
Autyzm ma podłoże genetyczne, dlatego autyzm u kogoś w rodzinie lub u starszego dziecka z pewnością jest przesłanką, żeby pilniej obserwować rozwój malucha. Oprócz genów na ujawnienie się autyzmu mają wpływ czynniki zewnętrzne, w tym przebyte we wczesnym wieku infekcje oraz zaburzenia metaboliczne. Większe prawdopodobieństwo autyzmu występuje u wcześniaków, a u tych z masą urodzeniową poniżej 1 kg niebezpieczeństwo autyzmu wynosi aż 25%. Czynnikiem zagrożenia są również zaburzenia w trakcie ciąży i kłopoty okołoporodowe, w tym niedotlenienie.
Autyzm ciągle nie jest dokładnie poznanym zaburzeniem. Uważa się, że na rosnącą liczbę diagnozowanych przypadków mogą mieć wpływ m.in. zanieczyszczenia cywilizacyjne i współczesna dieta. Przeciwnicy szczepionek często wiążą powikłania poszczepienne z późniejszymi objawami autyzmu. Jest to jednak bardzo kontrowersyjna hipoteza, niepoparta w sposób bezsporny rzetelnymi badaniami naukowymi.
Przeczytaj także:
