Meningokoki - objawy, leczenie, powikłania, szczepionka

Meningokoki to bakterie, które nie powodują choroby często, ale wywołana przez nie inwazyjna choroba meningokokowa (przebiegająca np. jako sepsa) jest bardzo groźna i może mieć skutek śmiertelny. Szczepionka na meningokoki jest zalecana, choć niestety płatna.

Meningokoki są niezwykle groźne. W Polsce odpowiedzialne za właściwie wszystkie zachorowania są meningokoki z grupy B (główna przyczyna zachorowań w 1 roku życia dziecka) i C. Choroby powodowane przez te bakterie występują rzadko - najczęściej do 5. roku życia, potem w wieku 15-24 lata ryzyko znów jest większe. Nie oznacza to jednak, że ludzie w innym wieku są bezpieczni. Szczególnie narażeni są ci, którzy przebywają np. w żłobkach, przedszkolach, domach dziecka czy w akademikach.

Meningokoki - diagnoza

W wyniku zakażenia meningokokami można zachorować na groźną inwazyjną chorobę meningokokową. Chociaż w Polsce występuje rzadko, może przebiegać bardzo gwałtownie i doprowadzić do śmierci nawet w kilka godzin. Może przebiegać jako:

  1. Sepsa menigokokowa (posocznica)
  2. Meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Często u chorego  sepsazapalenie opon występują jednocześnie. Inwazyjna choroba meningokokowa wymaga jak najszybszego leczenia szpitalnego. W przypadku posocznicy śmiertelność to niestety, wg różnych źródeł, nawet 20-70 procent, a w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wynosi do kilkunastu procent. W latach 2010-2012 śmiertelność wśród pacjentów ze zdiagnozowaną inwazyjną chorobą meningokokową wyniosła 10,2 procent. Rocznie notuje się do 400 przypadków zachorowań.

Meningokoki mogą także, chociaż rzadziej, być odpowiedzialne m.in. za zapalenie płuc, ucha środkowego, osierdzia, wsierdzia czy stawów.

Czy szczepionka powinna zostawiać ślad? [NaZdrowie]

Meningokoki - objawy

Najczęściej do zakażenia meningokokami dochodzi w wyniku kontaktu z nosicielem bezobjawowym, u którego bakterie znajdują się w jamie gardłowo-nosowej. Taka zarażona osoba sama nie jest chora, ale może wywołać groźną chorobę u innych. Szacuje się, że takich bezobjawowych nosicieli może być w społeczeństwie nawet 25 procent.

Zakażenie następuje przez bliski kontakt z wydzieliną górnych dróg oddechowych. Czasem wystarczy oblizanie smoczka, innym razem korzystanie ze wspólnego kubka czy łyżeczki. Jednym ze sposobów zakażenia jest również całus w usta, można też zarazić się drogą kropelkową (kaszel czy kichnięcie).

Niestety, pierwsze objawy zakażenia przypominają zwykłe  przeziębienie (osłabienie,
gorączka, bóle stawowe i mięśniowe, ogólne złe samopoczucie). W przebiegu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych występują objawy tzw. oponowe:

  • silny ból głowy,
  • nudności,
  • wymioty,
  • sztywność karku,
  • drgawki,
  • światłowstręt,
  • senność.

Charakterystycznym objawem sepsy meningokokowej są plamki na całym ciele - małe czerwone punkciki, które potem zlewają się w duże plamy nie blednące pod naciskiem. Niestety, ten objaw nie zawsze jest obecny, a posocznicę dodatkowo charakteryzuje to, że jej objawy są bardzo różne i nie występują w ustalonej kolejności.

W przypadku niemowlaka czy małego dziecka, które jeszcze nie mówi, objawy są inne niż w przypadku osób starszych. Można zaobserwować: gorączkę, zimne dłonie i stopy, brak apetytu, wymioty, biegunkę, rozpaczliwy płacz lub kwilenie, senność lub drażliwość, odchylenie głowy do tyłu, osłupienie, pulsujące ciemiączko u niemowląt i wybroczyny na skórze.

Meningokoki - leczenie

Ponieważ trudno postawić właściwą diagnozę, utrudnione jest także leczenie. Na pewno wymaga szybkiej reakcji, podania antybiotyku i zastosowania leczenia w zależności od objawów.

Jeśli dziecko miało kontakt z kimś chorym na inwazyjną chorobę meningokokową, ryzyko zakażenia wzrasta wielokrotnie, dlatego należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Często podejmuje on wtedy decyzję o profilaktycznym podaniu antybiotyku.

Meningokoki - powikłania

O ile sama choroba wywołana przez meningokoki występuje rzadko, to jej przebieg i skutki mogą być bardzo poważne. Szacuje się, że u około 10 procent osób, które przeżyły inwazyjną chorobę meningokokową, występują trwałe powikłania. U części osób, które przeszły zakażenie meningokokowe, mogą wystąpić niedosłuch, uszkodzenia mózgu czy padaczka.

Czasem niezbędne są amputacje palców lub części kończyn. Mogą pojawić się także ubytki skóry i tkanki podskórnej wymagające przeszczepów oraz zaburzenia emocjonalne.

Meningokoki - szczepionka

Takie szczepienie jest zalecane, ale dodatkowo płatne. Ile kosztuje szczepionka na meningokoki? Cena jednej dawki w aptece to około 140-170 złotych.

Szczepionka na meningokoki - jaka?

Przeciw meningokokom typu B stosuje się szczepionkę białkową, przeciw bakteriom typu C można zaszczepić się stosując szczepionkę polisachardyową lub skoniugowaną.

Polisacharydowe szczepionki to:

  • dwuwalentne przeciw serogrupom C i A
  • czterowalentne przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y

Dostępne są dwa rodzaje szczepionek skoniugowanych:

  • monowalentne - przeciw serogrupie C
  • czterowalentne - przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y

Szczepionkę można podać dziecku już w 1. roku życia (skoniugowane są przeznaczone dla dzieci po ukończeniu 2. miesiąca życia).

Kiedy szczepić na meningokoki?

Jeśli szczepienie następuje w 1. roku życia, należy w 2. roku życia podać dawkę przypominającą, dającą odporność na dłużej. Jeśli szczepienie następuje później (szczepionka przeznaczona dla tych, którzy ukończyli 12. miesiąc życia), nie jest to konieczne. Mogą się także szczepić młodzież i dorośli. Skoniugowane szczepionki przeciwko meningokokom zapobiegają również bezobjawowemu nosicielstwu bakterii.

To także może cię zainteresować:

Więcej o:
Copyright © Agora SA