Trudno wskazać jednoznaczną przyczynę, z powodu której u niemowlęcia dochodzi do rozszczepu wargi lub podniebienia. Wielu osobom wydaje się, że zajęcza warga stanowi jedynie defekt kosmetyczny, tymczasem jest to poważne schorzenie, które prowadzi do szeregu powikłań. Wadę tę najczęściej rozpoznaje się u dziecka w momencie narodzin. Zdarza się jednak, że obraz jest już widoczny w trakcie badania ultrasonograficznego wykonywanego podczas ciąży.
Zajęcza warga, czyli rozszczep wargi i podniebienia - charakterystyka wrodzonej wady rozwojowej
Rozszczep wargi i podniebienia zalicza się do wrodzonych wad rozwojowych. To najczęściej pojawiająca się dysfunkcja u noworodka, jaka występuje w obszarze ust. Rozszczepem podniebienia nazywa się szczelinę, która występuje w miejscu, gdzie warga nie zdołała się całkowicie zrosnąć. Może do niego dojść pomiędzy czwartym a siódmym tygodniem ciąży (w przypadku rozszczepu wargi) lub od piątego do dwunastego tygodnia (w przypadku rozszczepu podniebienia). Ze względu na rodzaj wady można wyróżnić rozszczep:
- prawy,
- lewy,
- całkowity,
- niecałkowity,
- środkowy,
- obustronny.
Rozszczep podniebienia u noworodka może okazać się kompletny (rozdzielenia doświadczają podniebienie twarde i miękkie, a czasem także wyrostek zębodołowy szczęki) lub niekompletny (przerwa znajduje się w sklepieniu jamy ustnej). Bywają także przypadki, w których zmiana obejmuje jedną albo dwie strony wargi, a także dziąsła, podstawę nosa i podniebienie. Dziecko z rozszczepem wargi, do momentu wyzdrowienia, będzie miało problem z mówieniem oraz stanie się podatniejsze na infekcje.
Rozszczep wargi - przyczyny występowania
Przyczyny rozszczepu wargi i podniebienia u noworodka okazują się bardzo różne. Czasem za schorzenie odpowiadają czynniki genetyczne. Niekiedy wiąże się to z problemami środowiskowymi, z którymi ma do czynienia matka oraz rozwijające się dziecko. Jeśli kobieta we wczesnym etapie ciąży paliła papierosy, piła alkohol lub stosowała inne używki, bardzo prawdopodobne jest, że u noworodka pojawi się problem zajęczej wargi.
Ryzyko wystąpienia tej wady rozwojowej u dziecka jest większe także wtedy, gdy przyszła matka stosuje leki o wyjątkowo silnym działaniu, miała kontakt z chemicznymi specyfikami lub wystawiła się na działanie promieni rentgenowskich. Znaczenie może mieć także stres, groźne choroby przechodzone w czasie ciąży (na przykład różyczka) oraz znaczące niedobory kwasu foliowego u matki. Rozszczep wargi może też wystąpić w ramach jednej z zespołowych wad genetycznych, na przykład w zespole Edwardsa lub Pataua.
Rozszczep wargi i podniebienia u noworodka - leczenie operacyjne oraz powikłania
Powikłań rozszczepu wargi występuje dość sporo. Występowanie zajęczej wargi może powodować problemy z karmieniem, choroby laryngologiczne, zaburzenia mowy i rozwoju społecznego. Dziecko musi się znaleźć pod opieką stomatologa, logopedy, ortodonty, laryngologa, foniatry oraz psychologa. Tylko wtedy można mówić o pełnym sukcesie zabiegu.
Leczenie rozszczepu wargi przeprowadza się tylko operacyjnie, często z podziałem na etapy. W mniej sprzyjających okolicznościach sam proces leczenia może się zakończyć dopiero po kilku latach. Pierwszą spośród zaplanowanych operacji da się przeprowadzić wtedy, gdy dziecko skończy trzy miesiące. Mimo wszystko, bezpieczniej jest wykonać ją później, kiedy maluch skończy dwanaście miesięcy albo nawet dwa lata - wtedy górna szczęka jest w stanie osiągnąć prawidłowy wzrost.
Zabieg tego rodzaju polega na nacięciu podniebienia w tkance śluzowej. W ten sposób przyciąga się do siebie oba brzegi rozszczepu i je zszywa. Po operacji dziecko karmi się przez sondę, a w następnej kolejności za pomocą butelki ze specjalnie dopasowanym smoczkiem. Często okazuje się, że jedna operacja jest niewystarczająca i w późniejszym czasie należy wykonać kolejną. Po leczeniu dziecku pozostaje dosyć wyraźna, pionowa blizna ciągnąca się między górną wargą, a nosem.
