Domowa apteczka - leki bez recepty

Ostrzeżenia, iż każdy lek niewłaściwie stosowany może zagrażać życiu lub zdrowiu, znamy na pamięć. I puszczamy mimo uszu. Często kupujemy leki bez recepty i leczymy się na własną rękę. Tylko że z dziećmi trzeba postępować szczególnie ostrożnie. Niedojrzały organizm dziecka nie może być narażony na działanie silnych substancji chemicznych bez wyraźnych wskazań. Niemniej jednak w domowej apteczce trzeba mieć pewne leki na wypadek infekcji, urazu czy innych typowych dolegliwości.

Gorączka i ból

Jeśli w domu jest niemowlę lub małe dziecko, w apteczce nie może zabraknąć leku przeciwgorączkowego z paracetamolem w postaci zawiesiny (syropu) lub czopków (w dawce odpowiedniej do wieku). Gdy dziecko skończy 3 miesiące, warto zaopatrzyć się też w preparat z ibuprofenem. Ma on także działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, ale dodatkowo działa jeszcze przeciwzapalnie i dłużej niż paracetamol. Jeśli dziecko bardzo wysoko gorączkuje i regularne podawanie paracetamolu nie skutkuje, można pomiędzy dawkami paracetamolu podawać ibuprofen w czopkach lub w syropie. U tak małych dzieci ważne jest zapanowanie nad gorączką (czyli temperaturą powyżej 38°C), by nie dopuścić do napadu drgawek gorączkowych.

Leków przeciwbólowych nie można podawać dziecku, które skarży się na bóle brzucha i nie wiemy, jaka może być ich przyczyna. Wtedy zawsze trzeba się skonsultować z lekarzem. Lek mógłby zatuszować objawy nagłego i poważnego stanu, np. zapalenia wyrostka.

Ibuprofenu nie podaje się przy chorobach układu moczowego, nie jest on także wskazany przy podrażnieniu żołądka oraz w biegunce.

Uwaga - dzieciom do lat 12 nie wolno podawać aspiryny!



Biegunka

W razie biegunki wywołanej infekcją, zatruciem pokarmowym lub antybiotykoterapią najważniejsze jest regularne pojenie dziecka. Jeśli dolegliwości nie są nasilone, można podawać przegotowaną i przestudzoną wodę źródlaną. Mama karmiąca naturalnie powinna także często przystawiać malca do piersi. Jednak przy nasilonej biegunce konieczne jest podawanie specjalnego płynu nawadniającego, który uzupełni niedobory elektrolitów. Dobrze jest taki specyfik zawsze mieć w domu.

Drugim preparatem, który pomaga przy biegunce, jest odpowiedni probiotyk. O tym, jaki szczep bakterii probiotycznych jest wskazany przy danym problemie malucha, zdecydować powinien lekarz.

W przypadku biegunki u dzieci nie stosuje się preparatów zapierających (także popularnego kiedyś węgla).

Niektóre preparaty z elektrolitami i niektóre probiotyki należy przechowywać w lodówce.

Skaleczenia i rany

Najlepiej mieć w domu taki preparat na skaleczenia, który można bezpiecznie stosować już u noworodków, np. do pielęgnacji źle gojącego się pępka. Może to być preparat na bazie octenidyny lub eozyny. Oba odkażają, ale nie szczypią, nie podrażniają, nie wysuszają skóry ani błon śluzowych.

Obecnie odchodzi się już od przemywania ran i skaleczeń spirytusem - okazuje się, że może on utrudniać gojenie ran. Często stosowana woda utleniona nie ma zbyt silnych właściwości odkażających i jej stosowania także się już nie zaleca.

Ból gardła

Większość infekcji, na które zapadają dzieci, ma podłoże wirusowe i atakuje górne drogi oddechowe. Zwykle do kataru szybko dołącza się ból gardła. W jego łagodzeniu pomoże spray o działaniu antyseptycznym i przeciwzapalnym. W łagodzeniu bólu gardła pomaga też podawany przy gorączce preparat z paracetamolem lub ibuprofenem.

Małym dzieciom nie podaje się tabletek do ssania. Poradzić sobie z nimi może zwykle dopiero pięciolatek. Nie poleca się także płukania gardła. Po pierwsze, małe dziecko nie poradzi sobie z takim zadaniem. Po drugie, dość łatwo wtedy niepotrzebnie sprowokować wymioty

Katar

Podstawowym działaniem przy katarze jest oczyszczanie nosa dziecka za pomocą specjalnego aspiratora, po uprzednim rozrzedzeniu wydzieliny solą fizjologiczną lub izotonicznym roztworem wody morskiej.

Przy katarze u dziecka powyżej 18 miesięcy można zastosować silniejszy, hipertoniczny roztwór wody morskiej.

Sprayów na katar i kropli obkurczających śluzówkę nosa nie należy używać bez konsultacji z lekarzem. Nie powinno się także stosować ich dłużej niż 3 dni.

Witaminy z umiarem

Preparaty z witaminami i minerałami podajemy tylko i wyłącznie na zalecenie lekarza.

Nie można stosować ich u dzieci "na wszelki wypadek" albo "na wzmocnienie" bez uzgodnienia tego z pediatrą. Jedyną witaminą, którą podajemy niemowlętom i małym dzieciom regularnie, jest witamina D. Dawkę musi jednak ustalić lekarz (zależy ona m.in. od diety dziecka). Nawet popularna witamina C, którą często odruchowo daje się przy przeziębieniu, nie jest całkiem obojętna dla organizmu. Do woli można ją podawać w postaci naturalnej (owocach i warzywach), ale w syntetycznej - tylko na zalecenie lekarza. Nie można także dowolnie podawać dzieciom preparatów ziołowych. Mogą one wchodzić w interakcje z innymi lekami, zaburzać wchłanianie witamin czy minerałów.

Konsultacja: dr hab. Piotr Albrecht