Alergia krzyżowa, czyli dwa uczulenia naraz

Dziecko uczulone na pyłki jest często nadwrażliwe na niektóre pokarmy, zwłaszcza warzywa i owoce.

O takim typie uczulenia mówimy, gdy pacjent ma podobne objawy uczuleniowe po kontakcie z różnymi alergenami, zarówno wziewnymi, jak i pokarmowymi. Najczęściej z alergią krzyżową mamy do czynienia przy uczuleniu na pyłki roślinne. Typowe alergie krzyżowe rzadko pojawiają się u najmłodszych dzieci - zwykle dotyczą starszych dzieci i doros-łych. Chodzi o to, że alergia wziewna pojawia się często dopiero w okresie dojrzewania. Warto jednak wiedzieć, że jeśli u naszego dziecka zostanie stwierdzone uczulenie na pyłki lub sierść zwierząt, po jakimś czasie może wystąpić też alergia na konkretne warzywa, owoce lub mięso (dokładniejsze zależności opisujemy szczegółowo w ramce na sąsiedniej stronie).

WSZYSTKIEMU WINNE BIAŁKA

Lekarz stwierdza alergię krzyżową, wtedy gdy z badań wynika, że dziecko uczulone jest na alergeny, które w swoim składzie mają pewne wspólne cząsteczki białkowe, zwane fachowo epitopami. Epitopy to fragmenty antygenu, które pobudzają układ odpornościowy. Identyczne lub bardzo podobne substancje powodują pobudzenie przeciwciał IgE, co z kolei prowadzi do reakcji alergicznych i objawów uczuleniowych. Podobieństwo tych białek musi wynosić przynajmniej 70 proc. Żeby organizm zareagował na owe podobne białko w identyczny sposób jak na alergen, mija zwykle trochę czasu. Reakcja może być bardzo różna. Niestety - czasem dość groźna.

NIE TYLKO WYSYPKA I KATAR

Typowe objawy alergii krzyżowej w większości przypadków są identyczne jak w zwykłej alergii. Dziecko ma wodnisty katar, kaszle, pojawia się obrzęk krtani, czasem duszność. Oczy łzawią, może dojść do zapalenia spojówek. Na skórze pojawia się pokrzywka lub inna swędząca wysypka. Czasem biegunka (nawet z krwią).

Zdarza się (na szczęście dość rzadko), że objawem jest groźny wstrząs anafilaktyczny. To silna, dotycząca całego organizmu, reakcja uczuleniowa. Oprócz biegunki (lub silnych skurczów brzucha) chory czuje swędzenie na całym ciele, pojawia się rumień, gwałtownie spada ciśnienie krwi, przez co serce nie pracuje jak należy, pojawiają się trudności w oddychaniu. Czasem mogą wystąpić zaburzenia świadomości. To groźna sytuacja wymagająca natychmiastowej pomocy lekarza, najlepiej w szpitalu.

Najczęściej jednak reakcja nie ma tak dramatycznego przebiegu, choć dla chorego jest uciążliwa. Doświadczony alergią krzyżową pacjent czuje pieczenie, świąd, obrzęk gardła i języka. Pojawia się zaczerwienienie i wysypka wokół ust. Są to typowe objawy ze- społu anafilaksji jamy ustnej.

JAK SOBIE RADZIĆ?

Zanim lekarz stwierdzi, że dziecko cierpi z powodu alergii krzyżowej, przeprowadzi dokładny wywiad. Warto przed wizytą przypomnieć sobie, co dziecko ostatnio jadło, jak spędzało czas (czy np. było na wycieczce poza miastem), z jakiego rodzaju pyłkami mogło mieć wtedy kontakt. Oczywiście to nie wystarczy - lekarz zapewne zaleci zrobienie testów. Jednak dobry wywiad pomoże wybrać najwłaściwszy ich rodzaj. Mogą to być testy punktowe (pomocne przy alergii wziewnej i pokarmowej) lub płatkowe (wykonuje się je, by wykryć, co jest przyczyną alergii kontaktowej). Być może wystarczy tylko pobranie niewielkiej ilości krwi, by w laboratorium wykonać badanie swoistych przeciwciał IgE.

Niezależnie od wybranej przez lekarza metody, jeśli wynik będzie pozytywny, rodziców i dziecko czeka mała rewolucja w trybie życia, a przede wszystkim żywienia. Niezbędne będzie wykreślenie z menu dziecka potraw, które zawierają choćby śladowe ilości szkodliwych pokarmów. Konieczne, przynajmniej przez jakiś czas, będzie również podawanie mu leków przeciwalergicznych doustnych i miejscowych, zależnie od rodzaju i nasilenia objawów chorobowych.

Warto spróbować odczulania. To skuteczny (szczególnie u osób uczulonych na pyłki roślinne) sposób na powrót do zdrowia. Ponieważ reakcje krzyżowe zdecydowanie częściej występują przy okazji stresu i dużego wysiłku, warto go oszczędzać dziecku. To nie znaczy, że należy mu zabraniać normalnej aktywności. Ale może lepiej nie zapisywać go na intensywne zajęcia sportowe ani nie wymagać, by było najlepsze w swojej grupie w przedszkolu czy klasie. Życie dziecka z alergią wymaga pewnych ograniczeń, ale może być radosne.

NAJCZĘSTSZE KRZYŻÓWKI

Dobrze wiedzieć, jakie alergeny lubią występować w parach:

pyłek brzozy - pyłki leszczyny, olszy, dębu, grabu, buku, owoce pestkowe. Uczulenie może wywołać także zjedzenie selera (bardzo częste!), jabłka, gruszki, moreli, wiśni, czereśni, kiwi, brzoskwini, mango, marchewki, maku, pieprzu;

pyłek leszczyny - pyłek drzew brzozy, olszy, dębu, grabu, buku, orzech laskowy;

pyłek traw - melon, arbuz, pomidor, ziemniaki, pomarańcze, orzechy ziemne, mąka (żyto, pszenica);

pyłek bylicy - seler, marchew, przyprawy;

roztocze kurzu domowego - skorupiaki, np. krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki;

grzyby Alternaria alternata - grzyby Cladosporium herbarum, Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Penicillium citrinum, Fusarium solan, lateks;

mleko krowie - mleko kozie (aż w 90 proc. przypadków występuje reakcja krzyżowa), mleko owcze, wołowina i cielęcina (tylko 10 proc.);

białko jaja kurzego - jaja gęsie, kacze, alergia na drób, pierze, czasem zła reakcja na szczepionki produkowane na zarodkach kurzych;

sierść kota - kilka procent uczulonych źle reaguje na mięso wieprzowe;

l ateks gumy naturalnej - banan, awokado, kiwi, papaja, ananas, melon, mango, grejpfrut, seler, ziemniak, orzech, pomidor, owoce pestkowe (dotyczy zwłaszcza dzieci po licznych operacjach, które miały częsty kontakt z lateksowymi rękawiczkami);

pszenica - alergia na żyto, sezam, kukurydzę, owies;

jad pszczoły - jad osy lub szerszenia.

Więcej znajdziesz na: atopowe-zapalenie.pl/atopedia/Alergeny_krzyżowe

Więcej o:
Copyright © Agora SA