Kaszel

W zależności od tego, jaki ma charakter, kiedy się pojawia i co mu towarzyszy, może oznaczać zupełnie co innego.

Kiedy dziecko zaczyna kaszleć, warto pamiętać, że kaszel to tylko objaw. Nie chodzi więc o to, żeby go zlikwidować, lecz by znaleźć jego przyczynę. Malec kaszle, gdy śluzówka wyściełająca drogi oddechowe zostanie podrażniona, a organizm w odruchu obronnym stara się pozbyć intruzów. Ale są różne rodzaje kaszlu...

SUCHY

Najczęściej jest sygnałem przeziębienia, czyli infekcji, zwykle wirusowej. Dziecko pokasłuje od czasu do czasu. Towarzyszą temu inne objawy: ból gardła, katar, gorączka.

Kaszel suchy przechodzi zazwyczaj w wilgotny, który dość szybko ustępuje, jeśli tylko nie dojdzie do powikłań (zapalenia zatok, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc).

Suchy kaszel może się utrzymywać nawet przez tydzień po powrocie do zdrowia. Jeżeli tylko maluch nie ma gorączki i ogólnie czuje się dobrze i kaszle coraz rzadziej, nie ma powodów do obaw, kaszel sam ustąpi.

WILGOTNY

Z reguły pojawia się po suchym. Kaszel wzmaga się i atakuje męczącymi salwami. Wrażenie jest takie, jakby w płucach grała orkiestra. To skutek mnożenia się wirusów lub bakterii - w oskrzelach zwiększa się ilość zapalnej wydzieliny, która przy kaszlu wędruje do góry, wprost do jamy ustnej. Dziecko zwykle ją połyka (wypluwać ją potrafią na ogół dopiero sześciolatki), a to prowadzi do podrażnienia żołądka i wymiotów.

U niemowląt zwykle bierze się stąd, że wydzielina spływa z nosa po tylnej ścianie gardła. Malec stara się ją odkrztusić i kaszle. Wystarczy wtedy częste delikatne opróżnianie nosa gruszką z szeroką końcówką lub specjalnym aspiratorem, układanie malucha w łóżeczku tak, by głowa była wyżej niż reszta ciała, zakraplanie do nosa roztworu soli fizjologicznej lub soli morskiej i kropli oraz nawilżanie powietrza.

Kiedy wilgotny kaszel nie ustępuje po infekcji, towarzyszą mu stany podgorączkowe, gęsty żółty lub zielony katar, a dziecko skarży się na bóle głowy, podejrzewa się zapalenie zatok. Konieczna jest wizyta u lekarza.

Podwyższona temperatura, osłabienie i przyspieszony oddech występujące obok wilgotnego kaszlu (czasem także wymiotów) mogą świadczyć o innym powikłaniu przeziębienia - zapaleniu oskrzeli lub płuc. I w tym wypadku dziecko powinien zbadać lekarz, który może zapisać mu antybiotyk (trzeba podać wszystkie zalecone dawki). Właściwie leczona choroba minie w ciągu siedmiu, dziesięciu dni, ale kaszel może się utrzymywać nawet przez kilka tygodni (zwłaszcza rano).

UPORCZYWY, KRZTUSZĄCY

U niemowląt może świadczyć o zapaleniu oskrzelików, do którego dochodzi najczęściej na skutek zakażenia wirusowego. U tak małych dzieci już niewielka ilość m.in. śluzu w oskrzelach zmniejsza przepływ powietrza i wentylację płuc. Dziecko oddycha z wysiłkiem, ma przyspieszony oddech. To skutek zatkania drobnych oskrzeli przez złuszczone nabłonki błony śluzowej drobnych oskrzelików atakowanych przez wirusy. Ponieważ do krwi nie dociera tyle tlenu, ile trzeba, dziecku zaczynają sinieć usta, palce, ma bladoszarą skórę. Trzeba jechać do szpitala, gdzie otrzyma tlen, leki łagodzące objawy i ewentualnie antybiotyk.

Jeśli starsze dziecko nie tylko kaszle, lecz też ma go- rączkę, jest bardzo osłabione, z trudem oddycha, może to być zapalenie płuc. Wymaga leczenia antybiotykami, niekiedy w szpitalu.

PORANNY

Może męczyć dziecko przez wiele dni po przebytym przeziębieniu lub grypie. To typowe dla większości infekcji wirusowych. Dziecko jest już zdrowe, a kaszel nie daje mu spać i męczy rano. Pojawia się też po wyjściu na dwór i powrocie do domu. Zniszczona przez wirusy śluzówka jest szczególnie wrażliwa. Trzeba pilnować, żeby w okresie rekonwalescencji malec nie stykał się z chorymi dziećmi, bo łatwo może się znów zarazić. By ustrzec dziecko przed grypą, najlepiej jest je zaszczepić.

SZCZEKAJĄCY

Jest bardzo męczący, atakuje salwami, przypomina szczekanie psa, przychodzi nagle około północy (czasem towarzyszy mu chrypka). Zwykle świadczy o podgłośniowym zapaleniu krtani wywołanym przez wirusy. Dziecku jest duszno, trudno mu zaczerpnąć powietrza, przy wdechu słychać świst

Ulgę przynoszą inhalacje, wyjście na świeże powietrze. Gdy to nie pomaga, trzeba szybko wezwać pogotowie lub jechać na ostry dyżur laryngologiczny - potrzebne będzie domięśniowe lub dożylne podanie sterydów. Kaszel może się utrzymywać nawet do dwóch tygodni po ustąpieniu innych objawów choroby.

NAPADOWY, SUCHY

Jest charakterystyczny dla alergii wziewnej. Poprzedza go napadowe kichanie i wodnisty katar. Trzeba zaobserwować, kiedy i gdzie kaszel się pojawia - czy nie ma związku np. z pyleniem traw. Jeżeli dziecko kaszle głównie w domu, w nocy lub nad ranem, prawdopodobnie uczula je coś z najbliższego otoczenia (roztocze żyjące w kurzu, pierze, pleśń, sierść zwierząt). Kaszel alergiczny jest zwykle suchy i płytki, nie towarzyszą mu inne objawy infekcji. Ponieważ może oznaczać początek astmy, konieczna jest wizyta u alergologa, który zleci dodatkowe badania (np. testy skórne i z krwi).

Przy astmie kaszlowi towarzyszy duszność i świszczący oddech, dziecko nie ma go- rączki. Ataki wywołuje kontakt z substancją uczulającą, wysiłek fizyczny, stres, infekcja, zimne powietrze. Należy unikać wszystkiego, co może do nich doprowadzić, i stosować przepisane przez lekarza leki zapobiegawcze, a w czasie napadów kaszlu i duszności - rozkurczające oskrzela.

NAGŁY, GWAŁTOWNY

Bywa spowodowany dostaniem się ciała obcego do oskrzeli (np. okruszka, tabletki, orzeszka, fragmentu zabawki). Jeżeli dziecku nie uda się wykaszleć ciała obcego, koniecznie trzeba jechać do szpitala.

PRZEWLEKŁY

Zdarza się często w domach palaczy, a jego przyczyną jest podrażnienie dróg oddechowych przez dym papierosowy. Dym poraża rzęski, których zadaniem jest usuwanie bakterii, wirusów i ciał obcych z powierzchni dróg oddechowych. W efekcie dziecko częściej choruje, bo jego układ oddechowy, stale narażony na walkę z dymem, jest bezradny wobec wirusów i bakterii.

Może mieć też podłoże psychiczne (dziecko chce zwrócić na siebie uwagę lub przeżywa jakiś problem i tak rozładowuje napięcie). Warto zapewnić malcowi spokój i poczucie bezpieczeństwa, a w razie potrzeby skonsultować się z psychologiem. Taki kaszel nie pojawia się w nocy.

DWA RODZAJE SYROPÓW

Syropy dzielą się na wykrztuśne i przeciwkaszlowe.

Wykrztuśne

Działają przeciwzapalnie i rozrzedzają gęstą, lepką wydzielinę oskrzelową, ułatwiając odkrztuszanie. Stosuje się je w wilgotnej fazie kaszlu. Dobre syropy to: tymiankowy, sosnowy, z babki lancetowatej, malinowy, prawoślazowy. Wykrztuśnie działa też mleko z miodem i domowy syrop z cebuli. Syropów wykrztuśnych nie podaje się wieczorem, bo kaszel utrudni malcowi zasypianie.

Przeciwkaszlowe

Są na receptę i stosuje się je tylko wyjątkowo, gdy malucha męczy suchy kaszel uniemożliwiający spanie. Niektóre z nich zawierają kodeinę, ta zaś ma działanie narkotyczne, dlatego powinno się je stosować jak najkrócej. By uśmierzyć nieco nocny kaszel, można dziecku podawać przed snem herbatkę z melisy.

TO PRZYNIESIE ULGĘ

Nawilżanie powietrza

Jeśli nie masz nawilżacza, na kaloryferach rozwieszaj mokre ręczniki i często wietrz pokój malca.

Wysokie układanie w łóżeczku

Gdy głowa jest wyżej, dziecku łatwiej jest oddychać i odkrztuszać wydzielinę.

Podawanie kropli do nosa

lub soli fizjologicznej. Pomaga, gdy kaszel spowodowany jest spływającą po tylnej ścianie gardła wydzieliną, a dziecko nie potrafi jeszcze wyczyścić nosa.

Nacieranie maściami rozgrzewającymi

Ułatwia odrywanie się śluzu od ścian oskrzeli. Można to robić u niemowląt powyżej szóstego miesiąca. Uwaga, nie wszystkie maści rozgrzewające nadają się dla małych dzieci!

Oklepywanie

Ułatwia wykrztuszanie zalegającej flegmy. Dziecko kładzie się na kolanach tak, by jego klatka piersiowa była trochę niżej niż pupa, i oklepuje się mu plecy od dołu ku górze (dłonią złożoną w łódkę). Oklepywanie można stosować, gdy kaszel jest wilgotny, dwa razy dziennie - rano i po południu.

Kaszel u dziecka - lekarze odpowiadają na Wasze pytania

Więcej o:
Copyright © Agora SA