Aleksandra Szarpak, edziecko.pl: Jak przygotować plan porodu? Komu przekazujemy taki dokument przed porodem i czy jest przydatny?
Dominika Kaczmarek, położna POZ-rodzinna: Możliwość jego przedstawienia i zastosowania w trakcie porodu zapewnia Standard Organizacji Opieki Okołoporodowej (do lektury zachęcam każdą ciężarną). Do napisania planu można wykorzystać gotowe formularze lub najlepiej, po zapoznaniu się nimi stworzyć swój własny. W wypracowaniu idealnego planu porodu pomoże Położna Podstawowej Opieki Zdrowotnej, która zajmuje się edukacją w trakcie ciąży. Co ważne, jest to dokument, który przekazuje się przy przyjęciu na oddział porodowy osobie sprawującej tam opiekę. Dołączony do formularzy szpitalnych, jest integralną częścią dokumentacji medycznej, która powinna w miarę możliwości być przez personel przestrzegana. Sam dokument jest przydatny, jednak to z czym wiąże się jego przygotowanie i omówienie podwaja jego wartość.
Jak stworzyć plan porodu?
By napisać dobry plan porodu, należy najpierw odbyć stosowną edukację: skonfrontować swoją wiedzę, ze specjalistą, zasięgnąć informacji o możliwościach, jakimi dysponuje placówka, do której się wybieramy. Nie wystarczy na gotowym formularzu zaznaczyć odpowiedzi a, b lub c. Warto dokładnie dowiedzieć się co każda z nich oznacza, tylko to daje możliwość podjęcia świadomej decyzji. Stąd warto poprosić o pomoc swoją położną, lub poszukać w materiałach.
Co radzi Pani swoim pacjentkom, gdy proszą o pomoc?
Moim pacjentkom zawsze radzę, by na gotowy formularz nanosić wszystkie swoje spostrzeżenia dotyczące danej kwestii, to właśnie te dopiski stają się najcenniejszym źródłem informacji dla osoby sprawującej opiekę. Po wypełnieniu jednego lub kilku formularzy warto zasiąść do komputera i skleić z tego swój własny plan.
Czy plan porodu powinien być obszerny? Jakie informacje konkretnie powinien zawierać?
Nie powinien być zbyt długi, dokładnie tak jak przypadku zbyt długiego CV, zbyt obszerny nie będzie zachęcał do skupienia się. Nie powinien przekraczać dwóch stron. W nagłówku warto umieścić swoje dane, dane osoby towarzyszącej, czy podstawowe informacje dotyczące ciąży. Samą treść warto podzielić na części, na przykład:
Osoba towarzysząca - z kim będziesz rodzić? Czy chcesz, by ta osoba uczestniczyła aktywnie w opiece nad Tobą (nie wyobrażam sobie inaczej, jednak każda kobieta ma inne poglądy), czy chcesz, by położna instruowała osobę towarzyszącą jak pomagać? Czy partner/partnerka ma być obecny/obecna na wszystkich etapach porodu, również w fazie aktywnej i przy badaniach ginekologicznych? Czy ma przecinać pępowinę?
Przygotowanie do porodu: kwestia depilacji krocza i lewatywy, czy wyrażasz zgodę w razie takiej konieczności? Jeśli o te informacje zadbasz sama, lub nie chcesz poruszać tematu lewatywy, bo nie jest to obowiązek, możesz pominąć ten fragment. Chcesz rodzić w swojej koszuli? Nie wyrażasz zgody na obecność studentów? Napisz to. Podkreśl, że chcesz być informowana, na jakim etapie jesteś, jakie leki są ci podawane, jakie zaplanowano działania wobec ciebie.
Pierwsza faza porodu: czy chcesz rodzić aktywnie? Z jakich udogodnień chcesz skorzystać (tu przydaje się wiedza na temat tego, czym dysponuje dany szpital, nie ma sensu wpisywać wanny z hydromasażem, jeśli wiesz, że szpital nią nie dysponuje). Wymień, z czego chcesz skorzystać (piłka, worek, chusty i liny?), w planie umieść prośbę o instruktaż, jak z nich korzystać. Jeśli przygotowałaś muzykę do porodu, aromaterapię, uwzględnij to. Porusz kwestię znieczulenia, czy chcesz skorzystać, jakie formy wydają się być najkorzystniejsze, jakie masz doświadczenia z danymi środkami, jeśli je stosowałaś. Warto podkreślić w tym punkcie, że zdajesz sobie sprawę, że możesz zmienić zdanie w trakcie porodu. Poruszając ten temat, zawsze proszę, by pacjentki wspomniały o tym jak reagują na ból. Dla części jest to wyzwanie, inne się go boją. Część reaguje nerwowo, części utrudnia on kontakt. Jeśli wiesz, że w sytuacji bólu i stresu może być utrudniona komunikacja z Tobą, wspomnij o tym. Tu również umieszczamy informację na temat swojego stosunku do badania wewnętrznego, przebijania pęcherza, czy podawania oksytocyny. Należy być świadomym, że pewne procedury są w szpitalu obowiązkowe i na przykład może nie być możliwości rezygnacji z monitoringu czynności serca dziecka.
Druga faza porodu: w jakiej pozycji chcesz urodzić? Co z nacięciem krocza? Jeśli ćwiczyłaś oddychanie w szkole rodzenia, wiesz, jak chcesz przeć, chcesz, by poród prowadziła jedna osoba, bo wiesz, że możesz mieć problem ze skupieniem się? Napisz to.
Trzeci i czwarty etap porodu: podkreśl chęć nieprzerwanego kontaktu skóra do skóry po porodzie, o nieodwlekaniu przystawienia malucha do piersi, niedokarmianiu mieszanka. Możesz wspomnieć o tym, by nie przecinać pępowiny, nim przestanie tętnić, choć jest to już standardowe postępowanie. Poproś o możliwość kangurowania malucha przez tatę, jeśli ty nie będziesz mogła.
Napisz o podejściu do metod zabiegowych. Pomimo że większość zakłada poród naturalny, położnictwo jest bardzo dynamiczną dziedziną i wiele może zmienić się w trakcie samego porodu. Wiadomo, że wasze bezpieczeństwo jest najważniejsze i czasem może nie pokrywać się z wyobrażeniem porodu zawartym w planie, jednak, warto, chociażby podkreślić czego w takiej sytuacji chce się uniknąć, poprosić o dokładne wytłumaczenie procedury, jej przebiegu. Możesz poprosić o wgląd w zgody na przeprowadzenie określonego zabiegu na tym etapie, by w chwili podejmowania pilnej decyzji, być świadomą co podpisujesz. Masz sprecyzowane obawy? Napisz o tym i porozmawiaj przy przyjęciu.
Na koniec może warto podkreślić, że to zbiór naszych preferencji, życzeń, które chcemy, by były spełnione, jednak zdrowie i bezpieczeństwo są najważniejsze.
Wnioskuję po powyższych wskazówkach i instrukcjach odnośnie stworzenia planu porodu, że naprawdę warto go mieć...
Dobrze opracowany plan porodu jest świetną sposobnością, by przy omawianiu jego zawartości zapewnić sobie dobrą komunikację z położną na sali porodowej. Dla personelu jest jasne i logiczne, że każda pacjentka chce w bezpieczny i w miarę bezbolesny sposób urodzić swoje dziecko. Niuanse dotyczące przygotowania, nastawienia, reakcji danej pacjentki są idealnymi wskazówkami jak jej pomóc. Pacjentka, która poświęci trochę swojej uwagi przygotowaniu indywidualnego planu porodu, omówi go dokładnie z położną, jest bardziej świadoma tego, czego może się spodziewać.
Z mojej perspektywy jest to świetne narzędzie w rękach zarówno przyszłej mamy, jak i położnej.
Lubię i zachęcam każdą podopieczną, żeby go stworzyła i ze mną omówiła. Dodatkowo zawsze proszę, by omówiła go też z osobą, która będzie uczestniczyła w porodzie (partner, mama, przyjaciółka).
