"Świtezianka" jest jednym z popularnych utworów autorstwa Adama Mickiewicza. Nic dziwnego, że znalazła się także wśród lektur, które powinni znać uczniowie ósmej klasy. Przypomnij sobie, czego dotyczy jej problematyka i jak przebiega akcja.
Adam Mickiewicz "Świtezianka" – geneza utworu
To jedno z dzieł, które napisał Adam Mickiewicz. "Świtezianka" po raz pierwszy została opublikowana w zbiorze "Ballady i Romanse", który został wydany w Wilnie w 1822 roku. To właśnie ta data stała się umownym początkiem romantyzmu w Polsce. Niewykluczone, że inspiracją do napisania tego utworu była wcześniejsza wizyta Mickiewicza u Michała Wereszczaka. Jego posiadłość była zlokalizowana nad jeziorem Świteź, znanym z licznych legend i mrocznych opowieści.
Poeta posługuje się głównie językiem ludowym, wykorzystuje też liczne epitety, onomatopeje, a także celowe powtórzenia.
Ballada "Świtezianka": przygotuj się do egzaminu
Ballada "Świtezianka" ma epicki charakter i staje się opowieścią w baśniowym tonie. Nie zostało konkretnie powiedziane, kiedy rozgrywają się opisane w niej wydarzenia. Akcja toczy się od lata do jesieni – przez kilka miesięcy. Choć w utworze pozostaje silnie zarysowany wątek miłosny, pozostaje w nim także przekaz ludowej moralności głoszącej, że nie ma winy bez kary.
Zobacz też: Jak porównywać bohaterów w wypracowaniu? Charakterystyka porównawcza i praktyczne wskazówki
Streszczenie: "Świtezianka". Pomoc dla uczniów
Streszczenie "Świtezianki" jest w stanie przybliżyć Ci dokładny przebieg zdarzeń przedstawiony w utworze. Opowiada o spotkaniach nad jeziorem Świteź, które każdej nocy odbywają ze sobą chłopak będący strzelcem z okolicznych borów i tajemnicza dziewczyna. To ona zawsze przepada bez śladu, nie wspominając ani słowem o sobie. Chłopak namawia ukochaną do tego, by z nim została i zamieszkała w jego chacie. Dziewczyna waha się, ale stwierdza, że nie może ufać mężczyznom, ponieważ jej ojciec twierdził, że są bardzo niestali w uczuciach.
Chłopak bardzo chce ją przekonać, więc składa przysięgę, zgodnie z ludowym zwyczajem nabierając w dłoń garść piasku. Zapowiada, że dochowa jej wierności, przekonany, że dziewczyna z nim zostanie, ale ta znika jak każdej poprzedniej nocy. Strzelec jest mocno rozczarowany. Kiedy wraca brzegiem jeziora do domu, po drodze z toni wyłania się wodna dziewczyna o nieprzeciętnej urodzie. Robi wszystko, by zwabić chłopaka, nakłonić go, by stał się niewierny ukochanej.
Strzelec opiera się dzielnie kolejnym pokusom, w końcu jednak nieznajoma częściowo się obnaża i nakłania chłopaka, by zbliżył się do wody. Zapewnia go o wspaniałym życiu, jakie spędziłby w falach jeziora. Strzelec próbuje jeszcze protestować, ale w końcu ulega i wbiega do jeziora. Dopiero wówczas orientuje się, że wodna zjawa to ta sama dziewczyna z lasu, którą chwilę wcześniej pożegnał.
Dziewczyna wspomina o złamanej przysiędze i karze, jaka czeka chłopaka. Strzelec ma zniknąć pod wodą, a jego dusza zostanie skazana na tysiąc lat cierpienia pod modrzewiem – niemym świadkiem tych zdarzeń. Para kochanków znika w odmętach jeziora. Ich duchy błąkają się od tej pory w okolicy.
"Świtezianka" – bohaterowie, których musisz znać
Bohaterowie "Świtezianki" to postaci, które powinieneś umieć wymienić po przeczytaniu tego utworu. Wśród nich należy wymienić:
- Chłopaka, czyli strzelca poruszającego się po lasach, które otaczają jezioro Świteź. Zakochuje się w tajemniczej dziewczynie poznanej właśnie nocą nad tym zbiornikiem. Często ulega emocjom, nie potrafi zachować stałości w uczuciach, a jednak nieznajomej obiecuje wierność. Chce, by ta zamieszkała wraz z nim w jego chacie;
- Dziewczynę, czyli Świteziankę. Występuje zarówno pod postacią tajemniczej dziewczyny z lasu, jak i wodnej zjawy, która później kusi i mami chłopaka. Chętnie prowokuje strzelca do zdrady, choć zdaje sobie sprawę z surowe kary, jaka czeka go za złamanie przysięgi;
- Narratora, który nie wie wszystkiego, często sam się zastanawia nad tym, czego świadkiem przyszło mu się stać. Cały czas pozostaje z boku akcji, nie analizuje tego, co czują inni bohaterowie.
Przystępujesz w tym roku do egzaminu ósmoklasisty? Zapraszamy do udziału w sondzie oraz do komentowania.
