Dokładna data powstania "Zemsty", czyli komedii w czterech aktach Aleksandra Fredry nie jest znana, jednak pierwsze wydanie książkowe pojawiło się w 1838 r. we Lwowie. Dzieło opowiada perypetie dwóch powiatowych dygnitarzy, którzy toczą między sobą zawzięty spór o zrujnowany zamek.
"Zemsta" - streszczenie komedii. O czym jest arcydzieło Aleksandra Fredry?
Ta pozycja jest na liście lektur obowiązkowych, zatem przed egzaminami warto przypomnieć sobie fabułę komedii "Zemsta". Streszczenie poniżej:
Akcja toczy się najprawdopodobniej na przełomie XVIII i XIX w., kiedy świat sarmacki odchodzi w zapomnienie. Wydarzenia rozgrywają się w zamku odrzykońskim, który jest podzielony między dwóch właścicieli: Cześnika Raptusiewicza i Rejenta Milczka.
Komedię rozpoczyna scena, w której Cześnik przegląda papiery majątkowe Podstoliny. Skuszony posiadanym przez nią majątkiem, zaczyna rozważać małżeństwo z wdową. Cześnik mianuje Papkina swoim swatem i pośrednikiem w kontaktach ze znienawidzonym sąsiadem Rejentem. Papkin udaje się do Podstoliny i przedstawia jej plany Cześnika. W międzyczasie wyznaje w monologu, że sam chciałby poślubić Klarę.
Na zamek przybywają murarze, którzy mają naprawić zepsuty mur dzielący dwie połowy zamku. Cześnik nakazuje rozognienie ich. Wacław spotyka się z Klarą i proponuje jej ucieczkę i tajemny ślub. Dziewczyna odmawia i zakochani rozchodzą się, słysząc głosy w pobliżu. Przy murze dochodzi do bójki. Gdy jest już po wszystkim, Papkin wychodzi na pusty plac i głosi monolog. Słysząc to, Wacław prosi Papkina, aby ten wziął go w niewolę jako zarządcę dóbr Rejenta. Dochodzi do spotkania Wacława z Cześnikiem, jednak ten drugi nie chce słyszeć o pojednaniu z sąsiadem. Wacław wyznaje Papkinowi prawdę o sobie i mówi, że kocha Klarę i chciałby zostać na dworze Cześnika. Klara słyszy tę rozmowę i proponuje ukochanemu, aby najpierw próbował wkupić się w łaskę Podstoliny, która wyznała miłość Cześnikowi. Podczas spotkania obojga okazuje się, że Wacław i Podstolina znali się już wcześniej i mieli ze sobą romans.
Nieświadoma niczego Klara jest zadowolona, gdy widzi, że Wacław i Podstolina dobrze się ze sobą dogadują. Spotyka Papkina, który wyznaje jej miłość. Dziewczyna zbywa go i nakazuje niemożliwe do wykonania rzeczy. Cześnik wyznaje Papkinowi, że dziś odbędą się jego zaręczyny z Podstoliną i wysyła Papkina do Rejenta, aby w jego imieniu wyzwał go na pojedynek. Rejent pisze skargę na Cześnika za pobicie robotników, co nie do końca jest zgodne z prawdą. Dochodzi do rozmowy Rejenta z synem. Milczek chce, aby Wacław poślubił Podstolinę.
Do Rejenta przychodzi Papkin i wzywa go na pojedynek z Cześnikiem. Rejent spotyka się z Podstoliną i dogadują się na temat jej małżeństwa z Wacławem. O wszystkim dowiaduje się Papkin. Cześnik przygotowuje się do pojedynku, a z listu przyniesionego przez Papkina dowiaduje się o zdradzie Podstoliny.
Papkin spisuje testament, obawiając się, że został otruty przez Rejenta winem. W międzyczasie Cześnik obmyśla plan zemsty. Z jego polecenia Dyndalski pisze list do Wacława, rzekomo napisany przez Klarę. Ostatecznie jednak posyła po Wacława swoją służącą, która ma mu przekazać, że Klara czeka na niego w domu. Wacław dowiaduje się od Klary, że jej stryj chce go pojmać.
Wszystkich zaskakuje wyznanie Cześnika, że zgadza się na ślub Klary i Wacława. W ten sposób chce się zemścić na Rejencie. Młodzi biorą ślub, a na zamku pojawia się Rejent, który czekał na pojedynek z Cześnikiem. Nowożeńcy proszą o błogosławieństwo. Cześnik i Rejent podają sobie ręce na znak zgody. Okazuje się, że cały majątek, którym zarządzała Podstolina, przechodzi na Klarę. Dziewczyna spłaca Podstolinę za zerwaną umowę dotyczącą jej ślubu z Wacławem.
Plan wydarzeń - "Zemsta" w pigułce
Jak można przedstawić opisane przez Fredrę wydarzenia w sposób chronologiczny? Plan wydarzeń "Zemsty" jest następujący:
- Plany Cześnika dotyczące poślubienia Podstoliny
- Mianowanie Papkina swoim swatem
- Monolog Papkina, w którym snuje plan poślubienia Klary
- Spotkanie Papkina i Podstoliny
- Pojawienie się murarzy i kłótnia Cześnika z Rejentem
- Potajemne spotkanie Klary i Wacława
- Intryga Wacława i spotkanie z Cześnikiem
- Rozmowa Wacława z Podstoliną
- Spotkanie Klary z Papkinem i wyznanie miłości szlachcica
- Wyzwanie Rejenta na pojedynek przez Cześnika
- Rozmowa Wacława z ojcem i plan ślubu z Podstoliną
- Umowa Rejenta i Podstoliny
- Wiadomość o zdradzie Podstoliny
- Spisanie testamentu przez Papkina
- Plan zemsty Cześnika na Rejencie
- Pojawienie się Wacława na zamku
- Zgoda Cześnika na ślub Wacława i Klary
- Uroczystość zaślubin
- Pogodzenie zwaśnionych stron
"Zemsta" - bohaterowie komedii i ich charakterystyka
Jakie postaci występują w komedii "Zemsta"? Bohaterowie zostali opisani poniżej:
- Cześnik Maciej Raptusiewicz - współwłaściciel zamku. Z uwagi, że w hierarchii społecznej stoi wyżej niż Rejent, uważa się za kogoś lepszego. Jest to osoba porywcza i impulsywna, słynie z powiedzenia "mocium panie". Obraz postaci jest pełen humoru i groteski
- Rejent Milczek - drugi współwłaściciel zamku. Jest to osoba skryta i milcząca, w środku zaś mściwa. Kierowany żądzą zemsty i chciwością, chce zmusić Wacława do ślubu z Podstoliną. Często wypowiada słowa: "Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba"
- Wacław - syn Rejenta, zakochany w Klarze. Wie, że jego związek z Klarą jest zakazany, dlatego próbuje pogodzić zwaśnione strony, a nawet planuje potajemny ślub z ukochaną
- Klara - zakochana w Wacławie, nie wie o jego dawnym związku z Podstoliną
- Podstolina - wdowa po Podstolim, którą planuje poślubić Cześnik. Ostatecznie wchodzi w układ z Rejentem i zobowiązuje się do ślubu z Wacławem, swoją dawną miłością
- Józef Papkin - zubożały szlachcic, pozbawiony domu i majątku. Opowiada koloryzowane historie o swoim męstwie, a jego znakiem rozpoznawczym są teatralne gesty i słowa. Jest postacią zdradziecką i gra na kilka frontów
- Perełka - kucharz Cześnika
- Dyndalski - sługa i marszałek Cześnika, który pisał w jego imieniu list
- Śmigalski - dworzanin Cześnika
Zobacz też: "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" - analiza i interpretacja wiersza. Podkreślamy najważniejsze rzeczy
Test z lektury "Zemsta". Jakie wątki zostały poruszone w komedii?
Znając treść i bohaterów, z pewnością każdy dobrze wykonałby test z lektury "Zemsta". Oprócz treści, ważna jest także interpretacja. Jaki wątki porusza autor? Można wskazać na trzy główne zagadnienia:
- spór o mur graniczny między Cześnikiem a Rejentem. Każdy z nich jest tak bardzo skupiony na udowodnieniu swoich racji, że nie zauważają, że między młodymi przedstawicielami zwaśnionych stron - Klarą i Wacławem - rodzi się uczucie
- miłość Wacława i Klary - młodzi spotykają się potajemnie, ponieważ wiedzą, że ich miłość jest zakazana. Jednocześnie w wyniku intrygi dochodzi do ich małżeństwa
- wady i przywary sarmackiego świata, które w zabawny sposób autor pokazuje chociażby w nazwiskach głównych postaci. Cześnik Raptusiewicz to człowiek porywczy i butny, a jego działaniami rządzą silne emocje. Rejent Milczek to jego zupełne przeciwieństwo. To osoba skryta, a jednocześnie zawzięta i mściwa, skupiona jedynie na własnych zyskach
Przystępujesz w tym roku do egzaminu ósmoklasisty? Zapraszamy do udziału w sondzie oraz do komentowania.
