Odyseusz to jeden z najważniejszych bohaterów wojny trojańskiej. Bywa nazywany także Odysem lub Ulissesem. Powrót bohatera do rodzinnej Itaki zajmuje 10 lat, a duże zasługi w tym ma nieprzychylny Odyseuszowi bóg mórz - Posejdon. W "Odysei" poznajemy losy bohatera i dowiadujemy się, jakie przeciwności musiał pokonać, aby wrócić na wyspę.
"Odyseja" - Homer najwybitniejszy poeta starożytnej Grecji. Co o nim wiadomo?
Na początek garść informacji o autorze dzieła "Odyseja". Homer jest uważany za najwybitniejszego poetę starożytnej Grecji. Żył prawdopodobnie na przełomie IX i VIII w. p.n.e., jednak jego dokładny życiorys nie został poznany. O Homerze mówi się, że jest ojcem poezji epickiej. Jego dzieła - "Odyseja" i "Iliada" wywarły ogromny wpływ na literaturę i kulturę na przestrzeni wieków. Wywodzi się od niego styl homerycki, którego charakterystycznymi cechami są:
- obecność stałych epitetów i porównań homeryckich;
- patos;
- obecność rozbudowanych, realistycznych opisów.
"Odyseja" - bohaterowie i ich charakterystyka
Jakie postaci występują w powieści "Odyseja"? Bohaterowie i ich charakterystyka poniżej:
- Odyseusz - król Itaki, który wraca do domu po dwudziestoletniej nieobecności, chcąc zobaczyć się z żoną Penelopą i synem Telemachem. Znany jest ze swojej pomysłowości i przebiegłości;
- Penelopa - żona Odyseusza, symbolizująca wierność i stałość w uczuciach. Przez lata odpiera zalotników, którzy marzą o zostaniu królem Itaki;
- Telemach - syn Odyseusza i Penelopy. Z polecenia Ateny udaje się do Pylos i Sparty, aby zasięgnąć wiedzy o ojcu;
- Nestor - bohater spod Troi, który walczył u boku Odyseusza;
- Alkinoos - król Scherii, który gości u siebie Odyseusza. Na jego dworze Odyseusz opowiada dzieje swojej tułaczki;
- Arete - żona Alkinoosa, dająca się poznać jako bardzo gościnna i mądra osoba;
- Nauzykaa - córka Alkinoosa i Arete, znajduje Odyseusza i zaprowadza na dwór ojca;
- Eurykleja - dawna opiekunka Odyseusza, która po powrocie do Itaki rozpoznaje go po bliźnie;
- Eumajos - pasterz, który jako pierwszy ugościł Odyseusza po powrocie do Itaki.
Zobacz też: "Inny świat" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego- opracowanie, streszczenie, bohaterowie lektury
"Odyseja" - streszczenie krótkie epopei Homera
"Telemachia" to pierwsze cztery księgi powieści "Odyseja". Streszczenie krótkie dzieła Homera przedstawia się następująco:
Wydarzenia rozpoczyna rozmowa Ateny z Zeusem. Atena chce pomóc Odyseuszowi wrócić do domu, na co Zeus przystaje. Bogini zjawia się w Itace pod postacią mężczyzny i rozmawia z Telemachem, przepowiadając mu powrót ojca.
Telemach udaje się w podróż do Pylos. Spotyka tam Nestora, który walczył razem z Odyseuszem pod Troją. Następnie młodzieniec wyrusza do Sparty, gdzie rozmawia z królem Menelaosem. Dowiedziawszy się o wyprawie Telemacha, zalotnicy Penelopy uknuli na niego zasadzkę, jednak Atena pomogła synowi Odyseusza wyjść z niej obronną ręką.
Z rozkazu Zeusa, muza Kalipso wypuszcza Odyseusza, a ten w ciągu kilku dni buduje tratwę i wyrusza w podróż, w czasie której musi zmierzyć się ze sztormem na morzu. Wycieńczony trafia do królestwa Feaków, gdzie opowiada o swoich przygodach:
- pobycie w królestwie Lotofagów;
- pobycie na wyspie Cyklopów;
- spotkaniu z Eolem - bogiem wiatrów;
- pobycie w krainie Lajstrygonów;
- spotkaniu z wróżbitką na wyspie Ajaja;
- pobycie w Hadesie;
- spotkaniu z syrenami;
- spotkaniu ze Scyllą i Charybdą;
- utracie statku i załogi i dostaniu się do niewoli Kalipso.
Król Feaków - Alkinoos - pomaga Odyseuszowi, ofiarując mu statek i załogę. Odyseusz dociera do Itaki, gdzie Atena zamienia go w starca. Odyseusz ukrywa swoje prawdziwe oblicze, chcąc rozprawić się z zalotnikami Penelopy. Zostaje rozpoznany jedynie przez swojego psa - Argosa oraz dawną opiekunkę Eurykleję.
Penelopa organizuje zawody, które mają wskazać jej przyszłego męża. Zadaniem zalotników jest przeszycie jedną strzałą dwunastu toporów. Nikt nie potrafi wykonać zadania, z wyjątkiem Odyseusza, przebranego za żebraka. Starzec zmienia się z powrotem w króla Itaki i wraz z Telemachem pokonuje zalotników, odzyskując rodzinę i królestwo.
Zobacz też: "Król Edyp" - co warto wiedzieć o tej tragedii Sofoklesa? Opracowanie, motywy, streszczenie
"Odyseja" - plan wydarzeń przedstawionych w epopei
Oto plan wydarzeń "Odysei", który warto zapamiętać:
- Rozmowa Ateny z Zeusem na Olimpie
- Spotkanie Ateny z Telemachem w Itace
- Podróż Telemacha do Pylos i Sparty
- Zasadzka zalotników na Telemacha
- Uwolnienie Odyseusza przez muzę Kalipso
- Podróż Odyseusza przez morze
- Dotarcie do królestwa Feaków
- Opowieść Odyseusza o swoich losach
- Pomoc Alkinoosa
- Dotarcie do Itaki
- Zmiana Odyseusza w starca i rozmowa z Penelopą
- Intryga Penelopy
- Walka Odyseusza i Telemacha z zalotnikami i odzyskanie królestwa.
"Odyseja" - film na podstawie powieści Homera
Na przestrzeni lat zostało nakręconych kilka ekranizacji epopei "Odyseja". Film "The Odyssey" z 1997 r. to niespełna trzygodzinna opowieść o bohaterze spod Troi. W rolę tytułowego bohatera wcielił się amerykański aktor Armand Assante. W 1954 r. miała miejsce premiera filmu przygodowego "Ulisses" z Kirkiem Douglasem jako Odyseuszem.
Co ciekawe, na przyszły rok jest zapowiedziana premiera nowego filmu na podstawie epopei Homera. Reżyserem jest Christopher Nolan, a w postać Odyseusza wciela się Matt Damon. Film ma trafić do kin w lipcu 2026 roku.
Przystępujesz do matury w tym roku? Zapraszamy do udziału w sondzie oraz do komentowania.
