"Boska komedia" - opracowanie lektury i streszczenie. Najważniejsze zagadnienia z lektury

"Boska komedia": opracowanie lektury

"Boska komedia" to jeden z utworów, do którego odwołania mogą pojawić się na maturze z języka polskiego na poziomie podstawowym. Chcesz sobie przypomnieć, o co dokładnie chodziło w utworze Dantego Alighieriego "Boska komedia"? Opracowanie na pewno pomoże Ci powrócić do najistotniejszych kwestii poruszanych w tej lekturze.

• Geneza

Autor rozpoczął pisanie swojego dzieła około roku 1307, niedługo po tym, jak wyjechał z Florencji. Dante zakończył pracę nad nim na parę tygodni przed swoją śmiercią, w 1321 roku. Najprawdopodobniej inspiracją do stworzenia "Boskiej komedii" była dla poety nieszczęśliwa miłość do Beatrycze. Wpływ na powstanie utworu mógł mieć również spór pomiędzy cesarstwem i papiestwem, w który sam był uwikłany.

• Budowa i gatunek

"Boska komedia" to poemat epicki. Stanowi utwór w poważnej konwencji, będący pewnego rodzaju dyskusją religijną, a także etyczną i moralną. Składa się z trzech części: Piekła, Czyśćca oraz Raju. Każda spośród wymienionych części została podzielona na dziewięć mniejszych części: kręgów, tarasów oraz nieboskłonów. Poszczególne części zawierają po trzydzieści trzy pieśni, a całość utworu rozpoczyna pieśń wstępna. Dzieło Dantego stanowi więc intrygujące połączenie lirycznych pieśni i narracyjnej opowieści, której bohater zagubił się w lesie grzechu, jednak powoli wychodzi z niego i podąża ku Bogu.

• Problematyka utworu

W "Boskiej komedii" przedstawiona została średniowieczna rzeczywistość, do której bardzo często odnosi się autor. Pojawiają się tu nawiązania do heretyków, sekt religijnych, polityków, kupców florenckich, czy podstawowych grzechów. Jednocześnie utwór ten przedstawia historię człowieka, który przychodzi wewnętrzną przemianę i podczas swojej wędrówki dojrzewa moralnie, porzuca grzech, dzięki czemu może stanąć swobodnie przed obliczem Boga.

"Boska komedia": bohaterowie

Interesuje Cię, o jakich postaciach opowiada "Boska komedia"? Bohaterowie, których powinieneś znać, to:

• Główny bohater, najprawdopodobniej sam Dante – w momencie rozpoczęcia akcji przechodzi kryzys, dlatego też zaczyna działać. Jest bardzo emocjonalnym podróżnikiem, wędruje przez zaświaty, przechodząc moralną przemianę. Z początku wydaje się zagubiony i zaniepokojony tym, co mu się przydarza, okazuje się jednak empatyczny wobec potępionych dusz, a jego wrażliwość wyraża się poprzez płacz, omdlenia, ekstazę, którą przeżywa. Z czasem dorasta moralnie;
• Wergiliusz – twórca Eneidy, to rzymski poeta żyjący przed Chrystusem. Znalazł się w Przedpiekle. Przychodzi do Dantego na prośbę Beatrycze, by przeprowadzić go przez Piekło i Czyściec, pod bramy Raju (sam nie może iść dalej). Po drodze pełni rolę tłumacza, który wyjaśnia bohaterowi, co się dzieje wokół niego. Powstrzymuje też emocjonalne zapędy Dantego. To dzięki jego przewodnictwu Dante dojrzewa;
• Beatrycze – ukochana Dantego, wzorowana na autentycznie żyjącej postaci. Jako że umiera przedwcześnie, bohater ma problem, by się z tym pogodzić i popada w grzeszne życie. Wtedy Beatrycze namawia go do wędrówki po zaświatach. W utworze została wyidealizowana, stanowi obiekt utraconej miłości, a jednocześnie przewodniczkę, opiekunkę Dantego. To dzięki niej bohater doświadcza przemiany duchowej i moralnej.

"Boska komedia": streszczenie

Jedną z lektur, które mogą pojawić się na maturze z języka polskiego, jest "Boska komedia". Streszczenie pomoże każdemu przypomnieć sobie przebieg wydarzeń, jakie miały miejsce w tym utworze.

Piekło

W nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek w 1300 roku Dante stara się odnaleźć drogę do wyjścia z ciemnego lasu (ten symbolizuje grzeszne, mroczne życie, jakie wiódł do tej pory). Spotyka Wergiliusza, który przybył do niego, gdyż poprosiła go o to Beatrycze, ukochana bohatera. Tym sposobem Wergiliusz zostaje przewodnikiem Dantego po Piekle i Czyśćcu. Ma go zawieść aż do bram Raju, których to sam nie może przekroczyć. Na miejscu na Dantego ma oczekiwać niebiańska istota. Choć bohater obawia się tego, co ma nadejść i nieco się waha, ostatecznie podejmuje wyprawę. Po przekroczeniu bram piekła Wirgiliusz i Dante słyszą chóry potępionych dusz. Niespodziewanie Dante upada, oślepiony przez błyskawicę. Następnie wybierają się na wędrówkę po dziewięciu kręgach piekielnych:

I: Limbo – Przedpiekle, miejsce dla osób mających dobre intencje, ale przyszło im się narodzić przed Chrystusem;

II krąg piekieł – jego mieszkańcy za ziemskiego życia nie zdołali poskromić swoich zmysłów, dlatego też notorycznie ulegali ich zachciankom;

III krąg piekieł – przeznaczony dla osób, które przegrały ze swoim obżarstwem;

IV krąg piekieł – pomyślany dla dusz, które zgrzeszyły przesadną rozrzutnością lub skąpstwem;

V krąg piekieł – przeznaczony dla osób niepanujących nad emocjami, gwałtownych.

Tu czeka bohaterów przystanek w grodzie Disa, który stanowi siedzibę samego Lucyfera. Aby się tam dostać, Wergiliusz i Dante muszą poczekać, aż Wysłannik Nieba otworzy przed nimi właściwą bramę. To właśnie tu, czyli w VI kręgu piekielnym, natykają  się na heretyków. Miejsce to przypomina cmentarz, choć tamtejsze groby płoną, a na nich znajdują się przedstawiciele następnych sekt.

Bohaterowie udają się dalej, do dolnego piekła. Tam znajdują się trzy pozostałe kręgi, podzielone jeszcze na kręgi wewnętrzne. Wergiliusz prowadzi Dantego przez VII krąg, obok dusz morderców, bluźnierców i samobójców. Nie brakuje tu także lichwiarzy i sodomitów. VIII krąg okazuje się bardzo skomplikowany — mieści się w nim dziesięć czeluści, a pokonać je można poprzez mosty. Tam bohaterowie natykają się na uwodzicieli, stręczycieli, handlujących urzędami kościelnymi czy godnościami, pochlebców, obłudników czy zdradliwych doradców. W ostatnim kręgu, IX, noszącym nazwę Kocyt, znajdują się najokrutniejsi zdrajcy, jakich znała historia. Lucyfer włada Giudeccą, stanowiącą dno piekła. Władca ten kojarzy się z bestią o trzech paszczach, w tych natomiast znajdują się Judasz, Brutus i Kasjusz.

Czyściec

Kiedy wędrówka przez piekło dobiega końca, bohaterowie docierają do drugiej półkuli, gdzie mieści się Czyściec. To góra, przywodząca na myśl piramidę, która zwęża się ku górze. Ta również dzieli się na dziewięć części. Pierwsza z nich to przedsionek, następnie znajduje się siedem tarasów i tam też tkwią grzesznicy. Są to osoby, które zgrzeszyły pychą, zazdrością, gniewem, lenistwem, chciwością, rozrzutnością, nieumiarkowaniem w jedzeniu i piciu lub przesadną zmysłowością. Na szczycie natomiast znajduje się Raj Ziemski. Wergiliusz nie może pójść dalej, Dante natomiast ma przekroczyć kolejną bramę. Nim jednak wolno mu to zrobić, Katon, strażnik Czyśćca, nakazuje mu oczyścić się z piekielnego pyłu.

Raj

W Raju Dante natychmiast spotyka Beatrycze, która zostaje jego przewodniczką. Bohater nie może oderwać wzroku od ukochanej. Kobieta uspokaja go, jednak nakazuje przyglądać się uważnie wszystkiemu. To z nią Dante pokonuje dziewięć kolejnych niebios. Beatrycze chce, by ukochany nabrał teraz głębszego spojrzenia, przestać zwracać uwagę na pozory. Razem przechodzą przez niebo Księżyca, Merkurego, Wenus, Słońca, Marsa, Jowisza, Saturna, gwiazd stałych i Primum Mobile. W końcu trafiają do Empireum, a tam rolę przewodnika Dantego przejmuje Bernard z Clairvaux, znany średniowieczny teolog. Ostatecznie Dantemu wolno jest stanąć przed obliczem Boga.

Zobacz też: "Lament świętokrzyski" to jeden z utworów obowiązujących na maturze. Poznaj opracowanie lektury