"Romeo i Julia" Williama Szekspira [streszczenie, plan wydarzeń, bohaterowie]

"Romeo i Julia": streszczenie

Jedną z lektur obowiązkowych dla uczniów szkół ponadpodstawowych jest "Romeo i Julia". Streszczenie tego dramatu warto sporządzić w czasie lektury, gdyż przyda się ono zarówno podczas omawiania dzieła Szekspira na lekcjach, jak i w trakcie powtórzeń do egzaminu maturalnego. Wydarzenia dramatu przedstawiają się następująco:

Romeo Monteki zakochany jest w Rozalinie. Ta jednak podjęła śluby czystości, więc jest nieczuła na jego zaloty. Mimo wszystko Romeo wybiera się na bal w domu rodziny Kapuletich, nie bacząc na to, że rodziny Montekich i Kapuletich pozostają w konflikcie. Na balu ma się pojawić wybranka serca Romea, więc młodzieniec zrobi wszystko, by również znaleźć się wśród gości. Podczas balu Romeo poznaje jednak Julię, w której z miejsca się zakochuje. Okazuje się, że Julia jest córką państwa Kapuletich. Po balu, nocą, Romeo udaje się pod balkon Julii i podsłuchuje jej monolog, z którego wynika, że nie jest dziewczynie obojętny. Następnie wyznaje Julii miłość. Dziewczyna, nie wiedząc, kto kryje się w mroku nocy, odpowiada, iż jedyną osobą, którą kocha, jest Romeo Monteki. Młodzieniec ujawnia swoją tożsamość.

Następnego dnia nastolatkowie biorą ślub w celi ojca Laurentego. Tymczasem dochodzi do pojedynku pomiędzy Tybaltem, krewnym Kapuletich, a przyjacielem Romea, Merkucjem. Śmierć w pojedynku ponosi Merkucjo. Romeo, który dotychczas starał się zażegnać konflikt między zwaśnionymi rodami, postanawia pomścić przyjaciela i pojedynkuje się z Tybaltem, który ginie. Decyzją Księcia Romeo zostaje wygnany z Werony (jest to i tak łagodna kara, a okolicznością łagodzącą jest fakt, że Romeo wciąż dążył do pokojowego rozwiązania konfliktu).

Tymczasem rodzice Julii obwieszczają jej, że zostanie ona wydana za mąż za hrabiego Parysa. Julia ponownie zwraca się o pomoc do ojca Laurentego. Ten postanawia podać dziewczynie napój, który uśpi ją na 42 godziny, wprawiając w stan podobny do śmierci. Gdy Julia się obudzi, jej młody małżonek zabierze ją potajemnie do Mantui. Swój plan ojciec Laurenty wyjawia w liście do Romea, który ma mu przekazać brat Jan. Niestety, list nie dociera do adresata, w Mantui z wieścią o śmierci Julii zjawia się natomiast Baltazar. Romeo udaje się do aptekarza i kupuje od niego truciznę, a następnie wyrusza na grób ukochanej. Na cmentarzu jest już ojciec Laurenty, który czeka, aż Julia się obudzi, by mógł ukryć ją w swojej celi. Pojawia się tam również Parys, który chce złożyć kwiaty na grobie Julii. Gdy na cmentarz przybywa Romeo i otwiera grobowiec, wywiązuje się walka między nim, a Parysem, w której hrabia ginie. Romeo składa ciało Parysa w grobowcu, następnie wypija truciznę i pada martwy u boku Julii. Gdy ta odzyskuje świadomość, nie chce uciekać z ojcem Laurentym. Widząc martwego Romea, przebija swą pierś jego sztyletem i również umiera. Przybyłym do grobu członkom obu rodzin całe zajście wyjaśnia ojciec Laurenty. Prowadzi to do pojednania zwaśnionych rodów i wystawienia pomnika na cześć miłości Romea i Julii.

"Romeo i Julia": bohaterowie

Kto jest kim w dramacie "Romeo i Julia"? Bohaterowie to przede wszystkim członkowie dwóch zwaśnionych rodów mieszkających w Weronie.

• Romeo – jedyny syn Montekich, początkowo zakochany w Rozalinie, szybko poddaje się uczuciu do Julii z rodu Kapuletich; choć próbuje być rozjemcą w sprzeczce Tybalta i Merkucja, staje się zabójcą Tybalta, mszcząc śmierć Merkucja, za co zostaje wygnany z miasta przez księcia.
• Julia – jedyna córka Kapuletich, dziewczyna zaledwie czternastoletnia, niezainteresowana mężczyznami i zamążpójściem do momentu, w którym poznaje Romea.
• Ojciec Laurenty (w niektórych tłumaczeniach brat Wawrzyniec) – franciszkanin, który udziela potajemnego ślubu zakochanym, licząc na pogodzenie zwaśnionych rodów; znawca ziół i trujących mikstur; na końcu to z jego ust oba rody poznają całą historię miłości Romea i Julii.
• Pan Kapulet – ojciec Julii.
• Pani Kapuleti – matka Julii.
• Tybalt – krewny pani Kapuleti, dąży do konfrontacji z członkami rodu Montekich.
• Merkucjo – krewny księcia, przyjaciel Romea, zawadiaka o ciętym języku i dużych zdolnościach szermierczych; jego śmierć staje się przyczynkiem do walki Romea i Tybalta.
• Parys – młody hrabia, krewny księcia, najlepsza partia w mieście, stara się o rękę Julii.
• Marta – opiekunka Julii, niegdyś niania, kobieta prosta i niezbyt inteligentna, ale oddana Julii; początkowo sprzyja uczuciu Julii i Romea, jednak śmierć Tybalta zmienia stosunek Marty do małżonka Julii.
• Pan Monteki – ojciec Romea.
• Pani Monteki – matka Romea, umiera z tęsknoty za synem, gdy ten zostaje wygnany z miasta.
• Benwolio – członek rodziny Montekich, przyjaciel Romea.
• Książę Eskalus – władca Werony, człowiek surowy, ale sprawiedliwy, przedkłada dobro mieszkańców Werony nad własne uczucia.
• Baltazar – służący Romea, który donosi mu o śmierci Julii, nie znając planu ojca Laurentego.

Plan wydarzeń "Romeo i Julia"

Oto, jak można przedstawić plan wydarzeń. "Romeo i Julia" obejmuje czas od niedzieli do czwartku, a najważniejsze wydarzenia w kolejności chronologicznej, to:

1. Bójka służących Kapuletich i Montekich.
2. Ostrzeżenie Księcia: następna bójka zostanie surowo ukarana.
3. Romeo dowiaduje się o balu u Kapuletich.
4. Bal u Kapuletich: pierwsze spotkanie Julii i Romea.
5. Nocne spotkanie: Romeo pod balkonem Julii, wyznają sobie wzajemnie miłość.
6. Ślub Romea i Julii udzielony przez ojca Laurentego.
7. Starcie Tybalta i Merkucja, śmierć Merkucja.
8. Walka Romea i Tybalta, śmierć Tybalta.
9. Skazanie Romea przez księcia na wygnanie.
10. Starania Parysa o rękę Julii przyjęte przez jej ojca.
11. Wspólna noc młodych małżonków, a następnie wyjazd Romea do Mantui.
12. Julia dowiaduje się, że ma poślubić Parysa.
13. Narada z ojcem Laurentym – sprytny plan duchownego.
14. Przygotowania do wesela.
15. Wypicie napoju usypiającego przez Julię.
16. Znalezienie ciała Julii przez Martę.
17. Przybycie Baltazara do Mantui z wieścią o śmierci Julii.
18. Pojedynek Parysa i Romea na cmentarzu.
19. Wypicie trucizny przez Romea.
20. Samobójstwo Julii.
21. Wyjaśnienie okoliczności zdarzeń przez ojca Laurentego.
22. Pogodzenie się zwaśnionych rodów.

"Romeo i Julia": opracowanie

Niemal każdy wie, że za wzorzec tragicznej miłości dwojga młodych ludzi uznawany jest właśnie dramat "Romeo i Julia". Opracowanie lektury odnosi się jednak nie tylko do tematyki i przebiegu wydarzeń w utworze. Istotny jest czas i miejsce akcji, geneza dzieła czy późniejsze nawiązania do niego. Utwór przedstawia wydarzenia mające miejsce na przestrzeni zaledwie kilku dni, od niedzieli do czwartku (a nawet do piątkowego świtu), rozgrywające się w Weronie i Mantui (jedna scena). Prawdopodobnie są to czasy współczesne autorowi, tj. koniec XVI wieku. Geneza dzieła nie jest jednoznaczna, widoczna jednakże jest inspiracja autora w szczególności dwoma dziełami: poematem "The Tragicall Historye of Romeus and Juliet" Arthura Brooke’a oraz prozą "Palace of Pleasure" Williama Paintera. Jako gatunek reprezentuje tragedię elżbietańską, która zrywa z jednością akcji, czasu i miejsca typową dla dramatu starożytnego. Bohaterowie uwikłani zostali w tzw. konflikt tragiczny, muszą dokonać wyboru pomiędzy prawdziwą miłością a respektowaniem woli rodziców, a każdy wybór będzie niósł ze sobą nieszczęśliwe konsekwencje.

Tragedia zbudowana została z pięciu aktów, każdy z nich podzielony jest na sceny. Przed każdym aktem chór śpiewa pieśń wprowadzającą do akcji i stanowiącą zapowiedź wydarzeń. Tematem przewodnim dramatu jest niespełniona miłość dwojga młodych ludzi, od samego początku skazana na brak szczęśliwego zakończenia. Autor pokazuje, do czego może prowadzić ślepa nienawiść oraz jak nieracjonalnie działają ludzie pod wpływem miłości. I choć historia Romea i Julii stała się synonimem nieszczęśliwej miłości, to doprowadziła do pogodzenia zwaśnionych rodów.

Szekspirowski dramat był inspiracją dla wielu późniejszych twórców, choć i wcześniej pojawiały się utwory o podobnej tematyce. Wątek nieszczęśliwej miłości dwojga kochanków obecny jest chociażby w dziejach Tristana i Izoldy, o których pisano już w XII wieku, jednak najsłynniejsza wersja historii pochodzi z 1900 roku ("Dzieje Tristana i Izoldy" Josepha Bediera), powstał też dramat muzyczny "Tristan i Izolda" (skomponował go Richard Wagner w 1859 roku). Z kolei motyw godzenia się zwaśnionych rodów pojawia się chociażby w Mickiewiczowskim "Panu Tadeuszu". Warto jednak wiedzieć, że historia Romea i Julii stała się inspiracją między innymi dla:

• wiersza Cypriana Kamila Norwida ''W Weronie'',
• wiersza Marii Konopnickiej ''W Weronie'',
• filmu ''Romeo i Julia'' w reżyserii George’a Cukora z 1936 roku,
• filmu ''Romeo i Julia'' w reżyserii Franco Zeffirellego z 1968 roku,
• filmu ''Romeo i Julia'' w reżyserii Baza Luhrmanna z 1996 roku,
• musicalu ''West Side Story'' w reżyserii Roberta Wise'a z 1961 roku,
• musicalu ''West Side Story'' w reżyserii Stevena Spielberga z 2021 roku,
• musicalu ''Romeo i Julia, czyli Sny w Weronie'' w reżyserii Janusza Józefowicza z 2004 roku,
• singspielu ''Romeo i Julia'' Georga Antona Bendy z 1776 roku,
• opery ''I Capuleti e Montecchi'' Vincenzo Belliniego z 1830 roku,
• symfonii dramatycznej ''Romeo i Julia'' Hectora Berlioza z 1839 roku,
• opery ''Romeo i Julia'' Charlesa Gounoda z 1867 roku,
• fantazji orkiestrowej ''Romeo i Julia'' Piotra Czajkowskiego z 1869 roku,
• fantazji symfonicznej ''Romeo og Julie'' Johana Severina Svendsena z 1876 roku,
• uwertury ''Romeo i Julia'' Josepha Joachima Raffa z 1879 roku,
• baletu ''Romeo i Julia'' Sergiusza Prokofiewa z 1936 roku,
• opery kameralnej ''Julia i Romeo'' Bernadetty Matuszczak z 1967 roku.

Szekspirowski dramat zainspirował też takich malarzy, jak Ford Madox Brown, Gustav Klimt czy Sir Frank Bernard Dicksee, motyw Romea i Julii pojawił się też w repertuarze takich wykonawców, jak Dire Straits, Wanda i Banda, Edyta Górniak, Katarzyna Klich, Taylor Swift, Lady Pank czy Dawid Podsiadło.

Zobacz też: "Quo vadis": plan wydarzeń pomoże przypomnieć sobie lekturę