Cechy dramatu romantycznego. "Dziady" Adama Mickiewicza jako przykład dramatu romantycznego
Cechy dramatu romantycznego w utworze "Dziady" Adama Mickiewicza stanowią w literaturze polskiej najważniejszy przykład. Charakteryzują go wszystkie cechy, jakie w późniejszym okresie możemy odnaleźć w innych dziełach twórców, którzy wzorowali się na tym utworze. "Dziady" Adama Mickiewicza nie należą do łatwych i prostych lektur i choć są określane mianem dramatu, nie jest to utwór, który jest typowym przedstawicielem tego gatunku literackiego. Mimo wszystko wielu innych autorów w epoce romantyzmu jak i w tych późniejszych traktowało je jako wzór.
Cechy dramatu romantycznego. "Kordian" Juliusza Słowackiego jako dramat romantyczny
Cechy dramatu romantycznego możemy odnaleźć także w utworze "Kordian" Juliusza Słowackiego. Podstawowe elementy, które wyróżniają utwór jako dramat romantyczny to:
- brak jedności miejsca, czasu i akcji - wydarzenia opisane w dramacie toczą się w wielu różnych miejscach, które dzielić może setki kilometrów. Poza tym akcja rozciąga się na blisko dwadzieścia osiem lat, a nie dwadzieścia cztery godziny, jak chcieli twórcy dramatu antycznego i klasycznego. Zasadę jedności akcji Słowacki złamał wplatając w treść dramatu poboczne wątki, które nie wnoszą nic do głównego. Ponadto należy zwrócić uwagę, że akcja "Kordiana" odbywa się w dwóch światach: ziemskim i pozaziemskim.
- podjęcie problematyki narodowej – w "Kordianie" Słowacki wskazał na winnych niepowodzenia powstania. Jednak przede wszystkim chciał pokazać Polakom, dlaczego zryw musiał zakończyć się klęską, wytykając jego błędy. Utwór jest również polemiką z Mickiewiczem, którego hasło: Polska Chrystusem Narodów, Słowacki zastąpił swoim: Polska Wienkelriedem Narodów.
- brak ciągłości przyczynowo-skutkowej - główny bohater pojawia się w kolejnych miejscach, a czytelnik nie wie nawet jak i dlaczego to robi. Poza tym sceny dramatu, które następują po sobie, często nie są ze sobą w żaden sposób powiązane.
- kompozycja otwarta - utwór kończy się w momencie, gdy na głównego bohatera zostaje wydany wyrok śmierci. Otwarte zakończenie "Kordiana" pozostawia czytelników w niepewności. Dalsze losy postaci nie są nikomu znane. Nie wiadomo czy bohater przeżył czy zginął.
Cechy dramatu romantycznego. "Dziady" część 3 jako wzór dramatu romantycznego
Cechy dramatu romantycznego w III części "Dziadów" Adama Mickiewicza, które są charakterystyczne dla tego gatunku to:
- odrzucenie klasycznej zasady trzech jedności: akcja dzieje się w wileńskim więzieniu, salonie warszawskim, w domu pod Lwowem; czas przekracza znacznie dobę, a utwór jest wielowątkowy
- specyficzna kreacja bohatera – Konrad to indywidualista zbuntowany przeciwko światu, samotny poeta
- łączenie przeciwności: tragizmu i komizmu (np. w groteskowym sporze diabłów o duszę Nowosilcowa), języka potocznego i podniosłego
- kompozycja fragmentaryczna – na utwór składa się dziewięć luźno powiązanych ze sobą scen
- "Dziady" część III to przykład dramatu niescenicznego, czyli przeznaczonego raczej do czytania niż na scenę; premiera teatralna miała miejsce w 1901 r.
- zakończenie otwarte – nie mamy pewności co do dalszych losów Konrada.
Cechy gatunkowe dramatu romantycznego. Co charakteryzuje dramat romantyczny?
Jakie są główne cechy gatunkowe dramatu romantycznego? Dramat kojarzy się przede wszystkim jako utwór pisany z podziałem na role. Tak też jest w przypadku dramatu romantycznego. Inne charakterystyczne wyznaczniki gatunku to:
- otwarta kompozycja,
- szekspiryzm,
- brak łańcucha przyczynowo – skutkowego,
- kontrast,
- luźna, fragmentaryczna kompozycja,
- wizyjność,
- całość spina główny bohater, który jest tajemniczą postacią,
- obecność scen zbiorowych,
- brak zasady stosowności,
- synkretyzm rodzajowy i gatunkowy (liryczne monologi, pieśni; epickie opowieści bohaterów),
- ukazuje dysharmonię świata,
- zerwanie z zasadą trzech jedności,
Do najbardziej znanych przedstawicieli dramatu romantycznego należeli: Victor Hugo (np. Maria Tudor), Alfred de Musset (np. Lorenzaccio), a w Polsce Juliusz Słowacki (Balladyna, Kordian), Adam Mickiewicz (Dziady), Zygmunt Krasiński (Nie-Boska komedia).
Zobacz też: Cechy monarchii parlamentarnej. Co charakteryzuje angielską monarchię parlamentarną?
