Jak napisać dobre wypracowanie? Poradnik nie tylko dla ósmoklasistów

Wypracowanie jest obowiązkową częścią egzaminu ósmoklasisty. Na czym polega ten rodzaj wypowiedzi pisemnej? Jak napisać wypracowanie krok po kroku?

Pisząc wypracowanie, zacznij od prostego szkicu, który pomoże ci stworzyć strukturę tekstu oraz określić jego ramy. Ta wersja twojej pracy nie będzie ostateczną, ale pozwoli ci wytyczyć kierunek oraz wypunktować najważniejsze rzeczy. Jak powinno wyglądać wypracowanie na kolejnych etapach pisania?

Jak napisać wypracowanie krok po kroku? Struktura twojej pracy

Struktura wypracowania, czyli inaczej schemat, szkielet tekstu, składa się z trzech części, a są to:

• wstęp;
• rozwinięcie;
• zakończenie.

Jak wygląda wypracowanie na etapie wstępu?

We wstępie wypracowania musisz ogólnie odnieść się do tematu, wprowadzając "czytelnika" (osobę sprawdzającą twój arkusz) w zagadnienie, o którym będzie mowa. Możesz tam zawrzeć krótką refleksję, postawić pytanie lub nawiązać do znanych zjawisk, problemów czy poglądów. Następnie odnosisz się do tezy zawartej w treści zadania i przedstawiasz swoje stanowisko na dany temat ("zgadzam się"/"nie zgadzam się"). Cały wstęp wypracowania powinien być zwięzły, logiczny i spójny - wystarczy pięć-sześć zdań.

Pamiętaj: We wstępie unikaj ogólników typu: "Ten temat jest bardzo ciekawy i można dużo o nim powiedzieć", bo takie zdania nie wnoszą nic do twojego tekstu.

Jak się pisze wypracowanie w środku? Rozwinięcie

Rozwinięcie w wypracowaniu składa się z kilku akapitów. W każdym z nich wprowadzasz nowy argument, który ma poprzeć twoje stanowisko zawarte we wstępie.

W rozwinięciu przede wszystkim:

• omawiasz temat swojej pracy szczegółowo;
• podajesz argumenty przemawiające za twoją tezą;
• argumentując, posługujesz się przykładami z lektur szkolnych, historii i życia codziennego (w zależności od rodzaju wypracowania);
• budujesz akapity (każda nowa myśl wprowadzona do pracy = nowy akapit o długości 3-4 zdań).

Pisząc wypracowanie, zwracaj uwagę na spójność i logikę tekstu. Kolejne zdania powinny naturalnie wynikać z poprzednich.

Jak wygląda wypracowanie na ostatnim etapie? Zakończenie wypracowania

Ostatnia część wypracowania powinna zawierać wnioski końcowe. Ponownie przechodzisz od ogółu do szczegółu, ale nie ma tutaj miejsca na wprowadzenie nowych informacji. Zakończenie służy jedynie podsumowaniu tematu.

Wypracowanie jak napisać? Praktyczne wskazówki

Pisania nie warto odkładać na ostatni moment egzaminu. Już kilka zdań oraz punktów w ramach krótkiego szkicu zwiększy twoją szansę na sukces i obniży uczucie niepokoju w związku z oczekującym zadaniem do wykonania. Większy zapas czasu sprzyja lepszym wnioskom i dokładnej analizie tematu.

1. Pracę warto podzielić na kilka etapów. Najwięcej uwagi wymaga rozwinięcie, zatem najlepiej poświęcić mu najwięcej czasu. Tak, aby dopracować każdy z akapitów.
2. Wstęp i zakończenie lepiej będzie napisać na końcu, gdy masz już konkretne wnioski poparte przykładami.
3. Po napisaniu wypracowania przeczytaj je uważnie w całości i postaraj się wyłapać i poprawić ewentualne błędy.

Jakie są tematy wypracowań na egzaminie ósmoklasisty? Przykłady

Na egzaminie ósmoklasisty masz dwa tematy dłuższej wypowiedzi do wyboru (temat o charakterze twórczym, np. opowiadanie twórcze; lub temat o charakterze argumentacyjnym, np. rozprawka, artykuł, przemówienie). Przykładowo, na egzaminie w maju 2024 r. ósmoklasiści musieli napisać pracę na jeden z podanych niżej tematów:

• Napisz rozprawkę, w której rozważysz trafność stwierdzenia, że warto pomagać innym. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego.
• Bez ciebie nie poradziłbym/poradziłabym sobie w tej sytuacji... Napisz opowiadanie o przygodzie z bohaterem wybranej lektury obowiązkowej, którego pomoc sprawiła, że Wasza przygoda zakończyła się szczęśliwie. Wypracowanie powinno dowodzić, że dobrze znasz wybraną lekturę obowiązkową.

Przykładowy wstęp na pierwszy, bardziej "rozprawkowy" temat, mógłby brzmieć: "Pomaganie innym to jedna z podstawowych wartości moralnych, która buduje relacje między ludźmi. W obliczu cierpienia czy biedy pomaganie drugiemu człowiekowi to nie tylko obowiązek, ale i dowód naszej empatii i wrażliwości. Warto więc zastanowić się, czy rzeczywiście warto pomagać innym. Moim zdaniem - zdecydowanie tak. Tę tezę postaram się udowodnić, odwołując się do powieści 'Kamienie na szaniec' Aleksandra Kamińskiego oraz noweli 'Latarnik' Henryka Sienkiewicza".