- Dwa lata temu z klasy Oli odeszły dwie dziewczynki, z którymi była bardzo zżyta. Zmieniły szkołę. Ola bardzo to przeżyła. W klasie były już "paczki", różne przyjaźnie, a ona nagle została sama. To był bardzo trudny rok. Długo nie mogła znaleźć na nowo swojego miejsca w klasie, czuła się osamotniona -powiedziała w rozmowie z eDziecko.pl jej mama, Patrycja. Dodała, że każdy dzień w szkole był dla dziewczynki bardzo trudny. Z tego powodu uciekała w swoje zainteresowania, w świat książek fantasy. - Nie chciała nawet jechać na zieloną szkołę, bo bała się, że nie będzie miała z kim być w pokoju - dodała Patrycja.
W końcu wszystko się ułożyło
W kolejnym roku na szczęście pozmieniały się koleżeńskie konstelacje w klasie i Ola "wróciła do gry". - Już nie była wyrzutkiem, czy jak to mówią dzieci "no namem". A to oznaczało, że wszystkie szkolne uroczystości, zielone szkoły, wycieczki, dyskoteki na powrót stały się dla niej atrakcyjne - wspomina Patrycja. I przyznaje, że ta sytuacja uświadomiła jej, jak ważne są dla nastolatków relacje z rówieśnikami w szkole.
Niepokojące objawy u nastolatków?
Patrycja miała to szczęście, że o całej sytuacji wiedziała, jednak nastolatki nie zawsze zwierzają się rodzicom ze swoich problemów z osamotnieniem i wykluczeniem. Po czym poznać, że je mają? - Dziecko, które doświadcza wykluczenia w szkole, może przejawiać różne oznaki problemów emocjonalno-społecznych - mówi w rozmowie z eDziecko.pl Karolina Kot, psycholożka dziecięca i wymienia te najbardziej charakterystyczne:
- Przedłużający się brak motywacji (nie tylko do nauki, ale także do innych aktywności), zaniedbywanie obowiązków szkolnych;
- Niechęć do chodzenia do szkoły;
- Negatywny sposób opowiadania o szkole, brak pozytywnych wspomnień;
- Konflikty z nauczycielami i rówieśnikami;
- Objawy psychosomatyczne, takie jak bóle brzucha, bóle głowy, problemy ze snem;
- Lęk i wycofanie społeczne;
- Brak zaproszeń na urodziny rówieśników;
- Unikanie zajęć pozalekcyjnych i szkolnych aktywności grupowych;
- Zmiany w zachowaniu i nastroju, zwiększona drażliwość lub apatia.
Jak pomóc dziecku?
Psycholożka wyjaśnia, że każde dziecko rozwija kompetencje społeczne w indywidualnym tempie. Niektóre dzieci łatwiej nawiązują kontakty, inne potrzebują więcej czasu i wsparcia w budowaniu relacji. - Kluczowe jest, abyśmy jako rodzice okazywali cierpliwość, zrozumienie oraz podejmowali konkretne działania wspierające dziecko w nawiązywaniu relacji rówieśniczych. I reagowali, kiedy widzimy, że dzieje się coś złego - mówi Karolina Kot. Wymienia pięć rzeczy, które rodzice mogą zrobić w trudnej dla dziecka sytuacji:
1. Rozmowa z nauczycielem
Należy skontaktować się z wychowawcą lub innym nauczycielem, aby dowiedzieć się, jak wygląda sytuacja dziecka w klasie. Nauczyciel może mieć cenne obserwacje i pomóc w znalezieniu sposobów na integrację dziecka z grupą.
2. Tworzenie okazji do budowania relacji
Warto zachęcać dziecko do spotkań z rówieśnikami - zarówno z klasy, jak i spoza szkoły. Można zorganizować wspólną zabawę, wyjście do parku czy zajęcia grupowe, które ułatwią budowanie relacji w bezpiecznym środowisku.
3. Zachęcanie do udziału w zajęciach pozalekcyjnych
Aktywności dostosowane do zainteresowań dziecka (np. sport, sztuka, harcerstwo, gry planszowe) mogą pomóc w znalezieniu osób o podobnych pasjach, co ułatwia nawiązywanie przyjaźni.
4. Budowanie pewności siebie i umiejętności społecznych
Warto wspierać dziecko w rozwijaniu kompetencji społecznych. Należy chwalić za starania i podkreślać jego mocne strony.
5. Wsparcie psychologiczne
Jeśli dziecko przeżywa silny stres, smutek lub nie radzi sobie emocjonalnie z sytuacją wykluczenia, warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym. Specjalista pomoże zrozumieć trudności dziecka i zaproponuje skuteczne strategie wsparcia.
Najważniejsze jest, aby dziecko czuło się akceptowane i wspierane. Dzięki Twojej trosce i zaangażowaniu może stopniowo odbudować pewność siebie i odnaleźć swoje miejsce w grupie rówieśniczej.
Jeśli potrzebujesz pomocy, codziennie przez całą dobę możesz zadzwonić na Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży, pod bezpłatnym numerem telefonu 116 111. Swój problem możesz też opisać w wiadomości.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, oprócz konsultacji dla najmłodszych, oferuje też pomoc rodzicom i nauczycielom, którzy obawiają się o bezpieczeństwo swoich podopiecznych. Więcej informacji znajdziesz na stronie fundacji.
Pod tym linkiem znajdziesz więcej informacji, jak pomóc sobie lub innym, oraz kontakty do organizacji pomagających osobom w kryzysie i ich bliskim.
Jeśli w związku z myślami samobójczymi lub próbą samobójczą występuje zagrożenie życia, w celu natychmiastowej interwencji kryzysowej, zadzwoń na policję pod numer 112 lub udaj się na oddział pogotowia do miejscowego szpitala psychiatrycznego.
