Środki stylistyczne — definicja
Środki stylistyczne są używane najczęściej w literaturze w celu wywołania w odbiorcy określonych emocji, skojarzeń. Jest to rodzaj zabiegów językowych, które mają pobudzić wyobraźnię odbiorcy. Są zwane również środkami wyrazu artystycznego lub środkami poetyckimi.
Środki stylistyczne i ich funkcje. Jakie jest ich zadanie w tekście?
Dzieła literackie mają za zadanie, podobnie jak np. obrazy czy sztuka w teatrze, wywoływać emocje, uczucia, skojarzenia w odbiorcy. W tym celu dostępne są różne narzędzia m.in. właśnie w postaci środków stylistycznych. I tak środki stylistyczne i ich funkcje to np. epitet, który ma uwypuklić cechę charakterystyczną danej osoby, rzeczy czy zjawiska; symbol ma reprezentować jakieś cechy; wykrzyknienie ma podkreślić zaangażowanie emocjonalne.
Środki stylistyczne — przykłady, które ułatwiają zrozumienie
Jedną z podstawowych rzeczy, których należy się nauczyć na lekcjach języka polskiego, są środki stylistyczne. Przykłady tych najpopularniejszych, które możemy znaleźć w literaturze to:
- epitet, np.: mały, słodki, piękny;
- porównanie, np.: puchaty jak kaczuszka, silny jak huragan;
- zdrobnienie, np.: mięciutki, słodziutki;
- metafora, np.: czas to pieniądz; ślepy traf;
- neologizm np.: szara strefa, dusić inflację;
- oksymoron, np.: biały kruk, żywy trup.
Jakie są środki stylistyczne?
Można wyróżnić kilka rodzajów środków stylistycznych. Jednym z nich są środki fonetyczne, które wiążą się z brzmieniem wyrazów, np. rym czy onomatopeje. Kolejne to środki morfologiczne, które nazywane też są słowotwórczymi. Ma tu więc znaczenie budowa wyrazu. Wymienić można wśród nich np.: zdrobnienia czy neologizmy. Trzecim rodzajem środków stylistycznych są środki składniowe, które wiążą się ze składnią samych zdań. Przykładami może być inwokacja czy anafora. Następne, które można wskazać, to środki semantyczne, które polegają na takim łączeniu wyrazów, które zmieniają ich znaczenie. Ostatni z rodzajów środków stylistycznych to środki stylistyczne leksykalne, czyli nacechowane emocjonalnie słownictwo lub słowa czerpane np. z gwar.
Jak poradzić sobie z poleceniem: "wymień środki stylistyczne"
Jest to dość częste zadanie na lekcjach języka polskiego. Czasem też można spotkać się z poleceniem: "wymień środki stylistyczne i napisz, co oznaczają". Wtedy należy podać wszystkie znane środki stylistyczne albo tyle, ile wskazane jest w poleceniu, np. 5. Trzeba też wiedzieć, jakie są ich definicje i jak się je stosuje. Potrzebne jest to nie tylko do wykonania takich poleceń, ale również, by poprawnie ich użyć lub rozpoznać w treści utworu.
Wszystkie środki stylistyczne
Wbrew pozorom jest ich dużo, więc wymienienie ich na szkolnej klasówce może być trudne. Nie zmienia to jednak faktu, że należy znać wszystkie środki stylistyczne. Jeśli chodzi o te najczęściej spotykane, to są to m.in.:
- anafora,
- apostrofa,
- epifora,
- epitet,
- metafora,
- oksymoron,
- onomatopeja,
- ożywienie,
- porównanie,
- pytanie retoryczne,
- uosobienie.
Co to są środki stylistyczne?
Są to bardzo przydatne narzędzia, które pozwalają na tworzenie w utworze odpowiedniej atmosfery. Pozwalają opisać emocje i uczucia. Dają możliwość opisania rzeczy czy wydarzeń w taki sposób, że można sobie je wyobrazić i poznać. Co to są środki stylistyczne? To metody artystycznego wyrazu, które sprawiają, że książkę, wiersz czy inny utwór czyta się z zainteresowaniem.
Jakie spotyka się środki stylistyczne w wierszu?
Środki stylistyczne w wierszu mają bardzo duże znaczenie, bo dzięki nim można wczuć się w intencje autora. Tego rodzaju literatura jest też z reguły trudniejsza w interpretacji niż proza, a dzięki nim dzieci i młodzież łatwiej mogą sobie wyobrazić i zrozumieć, o czym jest utwór.
Podstawowe środki stylistyczne. Epitet to z pewnością jeden z nich
Trudno tutaj dokładnie wymienić, które z nich są tymi podstawowymi, ponieważ wszystkie z nich mogą być spotykane w dowolnym zestawieniu w określonym utworze. Niemniej jednak praktycznie pewne jest, że w każdym utworze znajdziemy epitety, które są podstawowym środkiem wyrazu w literaturze. Na pewno do podstawowych środków stylistycznych zaliczyć tutaj można także: alegorię, animizację, apostrofę, hiperbolę, inwokację, metaforę, neologizm, oksymoron, onomatopeję, parafrazę, personifikację, porównanie, rym, wykrzyknienie.
Zobacz też: Wypowiedź argumentacyjna i zasady jej tworzenia. Jak wykształcić w sobie umiejętność krytycznego myślenia?
