Urlopy na dziecko: rodzaje urlopów po urodzeniu dziecka
Urlop po urodzeniu dziecka to w pewnym sensie konieczność. Narodziny dziecka to duże zmiany w życiu. Konieczność zapewnienia opieki nad nowo narodzonym dzieckiem sprawia, że rodzicom zatrudnionym na etacie przysługują szczególne urlopy na dziecko. Rodzaje urlopów po urodzeniu dziecka zostały uwzględnione w kodeksie pracy oraz w tzw. ustawie zasiłkowej. Urlopy po urodzeniu dziecka mogą być płatne lub nie. Do płatnych urlopów po urodzeniu dziecka należą:
- urlop macierzyński,
- urlop rodzicielski
- urlop ojcowski, za okres, w którym przysługuje zasiłek macierzyński.
Bezpłatnym urlopem, który przysługuje pracownikom będącym rodzicami, jest natomiast urlop wychowawczy. Jakie są różnice między poszczególnymi rodzajami urlopów po urodzeniu dziecka?
Urlop macierzyński a rodzicielski: czym się różnią?
Urlop rodzicielski a macierzyński — czym się różnią? Różnica polega na długości trwania obu urlopów po urodzeniu dziecka, a także na innej podstawie zasiłku macierzyńskiego wypłacanego za czas obu urlopów. Wysokość zasiłku zależy od sposobu złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Dla osób, które korzystają z urlopu macierzyńskiego i bezpośrednio po nim urlopu rodzicielskiego w całości, różnica jest w zasadzie nieodczuwalna. Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski w pełnym wymiarze należy złożyć w terminie do 21 dni od dnia porodu. W takiej sytuacji, za cały okres trwania obu urlopów, pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku.
Urlop macierzyński: ile płatny i jaka jest podstawa wymiaru zasiłku?
Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego za urlop macierzyński? Ile płatny jest w sytuacji, gdy nie został złożony wniosek o wykorzystanie całości urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po macierzyńskim? Co do zasady, wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Za okres urlopu rodzicielskiego natomiast, miesięczny zasiłek macierzyński równy jest 70% podstawy wymiaru zasiłku. Wniosek należy złożyć nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu rodzicielskiego.
Urlop macierzyński i rodzicielski — ile trwa?
Ile trwa urlop macierzyński i rodzicielski? Przed zmianą przepisów, która miała miejsce w kwietniu 2023 r., łączny czas trwania urlopów po urodzeniu dziecka (przy jednym dziecku) wynosił maksymalnie 52 tygodnie, przy czym przez pierwsze 20 tygodni trwał urlop macierzyński, a pozostałe 32 tygodnie obejmował urlop rodzicielski. Nowelizacja przepisów przyniosła zmianę w czasie trwania urlopu rodzicielskiego. Został on wydłużony o 9 tygodni i obecnie trwa 41 tygodni. Przepisy zakładają, że z dodatkowych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego może skorzystać tylko drugi rodzic dziecka. W czasie jego trwania wypłacany jest zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy.
Urlop rodzicielski a macierzyński: jakie zmiany wprowadziła nowelizacja kodeksu pracy?
Do kwietnia 2023 r. urlop rodzicielski a macierzyński rozliczane były nieco inaczej. Po wprowadzeniu nowelizacji kodeksu pracy zmieniły się dotychczasowe przepisy dotyczące długości trwania urlopów po urodzeniu dziecka (wydłużony urlop rodzicielski) oraz podstawy wymiaru zasiłków. Zgodnie ze starymi przepisami, po złożeniu tzw. długiego wniosku tj. od razu za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (łącznie 52 tygodnie), przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy. Możliwe było również rozliczanie urlopów po urodzeniu dziecka zgodnie ze schematem:
- podstawa wymiaru zasiłku w wysokości 100% przez pierwsze 26 tygodni
- podstawa wymiaru zasiłku w wysokości 60% przez kolejne 26 tygodni
Urlop na urodzenie dziecka dla ojca — zmiany od kwietnia 2023 r.
W kwietniu 2023 r. nowym przepisom został poddany także urlop na urodzenie dziecka dla ojca. Dotychczas tzw. urlop ojcowski w wymiarze 2 tygodni można było wykorzystać w ciągu 24 miesięcy po urodzeniu dziecka. Zgodnie z nowymi przepisami, możliwość wykorzystania urlopu na urodzenie dziecka dla ojca została zmniejszona do czasu, aż dziecko ukończy 12 miesięcy. Wysokość podstawy zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100%.
Macierzyńskie a wychowawcze: różnice
Czym różnią się urlopy macierzyńskie a wychowawcze? Za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński, natomiast za okres urlopu wychowawczego — uprawnienie takie już nie przysługuje. Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze maksymalnie 36 miesięcy i jest rodzajem bezpłatnego urlopu po urodzeniu dziecka. Jeden rodzic może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy, natomiast z pozostałego miesiąca może skorzystać drugi rodzic dziecka. Urlop wychowawczy można wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.
Zasiłek macierzyński a zasiłek rodzicielski po ustaniu zatrudnienia
Niekiedy zdarzają się sytuacje, że umowa pracownicy w ciąży zostaje przedłużona do dnia porodu. Zasiłek macierzyński a rodzicielski — czy przysługują w takich okolicznościach? Zgodnie z ustawą zasiłkową, zasiłek macierzyński przysługuje każdej kobiecie, która urodziła dziecko w okresie, gdy podlegała ubezpieczeniu chorobowemu. W sytuacji, gdy umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu, zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, są wypłacane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zobacz też: Ile jest płatna opieka na dziecko? Od tej reguły ZUS-u nie ma odstępstwa. Stawka jest niezmienna
