Inwokacja — czy występuje tylko w "Panu Tadeuszu"?
Inwokacja powinna pojawiać się na początku utworu. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych inwokacji jest ta znajdująca się w "Panu Tadeuszu". Poza nim można też ją spotkać w "Iliadzie" oraz w "Odysei", czyli eposach autorstwa Homera. To jednak niejedyne utwory. Innym przykładem może być "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".
Inwokacja "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza — ogólne informacje
Każda epopeja powinna rozpoczynać się właśnie od inwokacji. Jest to zwyczaj wzięty z tradycji antycznej. Tymczasem inwokacja w książce takiej, jak "Pan Tadeusz" to tylko jej element. Epopeja ta powstała w Paryżu, gdy autor dzieła przebywał tam na emigracji. Było to w latach 1832 - 1834. Utwór w całości napisany jest wierszem. "Pan Tadeusz" znany jest także jako historia miłosna z ważnymi wydarzeniami historycznymi w tle, który od lat znajduje się w kanonie literatury polskiej.
Inwokacja: tekst. O czym mówi wstęp do "Pana Tadeusza"?
"Pan Tadeusz" rozpoczyna się niezwykłym wstępem, jakim jest inwokacja. Tekst zapowiada, o czym będzie cały utwór. Jasno widać w jego treści tęsknotę autora za ojczyzną i jego miłość do niej, a tekst następująco:
"Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie.
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
(Gdy od płaczliwej matki pod Twoją opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę
I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu),
Tak nas powrócisz na Ojczyzny łono.
Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną
Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;
Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,
Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;
Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,
A wszystko przepasane, jakby wstęgą, miedzą
Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą."
Inwokacja: "Pana Tadeusza". Z jakich środków stylistycznych skorzystał autor?
Inwokacja "Pana Tadeusza" jest bogata w środki stylistyczne, dzięki którym tekst jest wyjątkowy. Wskazać tutaj można m.in.:
- epitety, np.: "błękitnym Niemnem", bursztynowy świerzop", "łąk zielonych";
- wykrzyknienia, np.: "Litwo! Ojczyzno moja!";
- porównania, np.: "Ty jesteś jak zdrowie", "gryka jak śnieg biała";
- oksymoron: "ofiarowany, martwą podniosłem powiekę";
- metafory, np.: "pole malowane zbożem rozmaitem".
Inwokacja "Pan Tadeusz". Jedna z najważniejszych pozycji w wykazie lektur szkolnych
Adam Mickiewicz stworzył wiele wybitnych dzieł. Na pewno jednym z nich jest "Pan Tadeusz" i inwokacja będąca wstępem do niego. Dzieło doceniono po latach i zdecydowanie zasłużenie umieszczono wśród listy lektur szkolnych. Przyznać jednak należy, że na początku zaraz po powstaniu tego tekstu, nie cieszył się on aż taką popularnością. Został jednak doceniony z upływem czasu, choć wielu uczniów obecnie ma trudności z przyswojeniem jego treści m.in. ze względu na jego niepowtarzalną specyfikę.
Inwokacja — co to takiego?
Jak już wspomniano, epopeję powinna rozpoczynać inwokacja. Co to znaczy? Jaka jest definicja? Jest to tekst rozpoczynający utwór literacki. Autor zwraca się tam do bóstwa lub muzy, by pomogły mu znaleźć natchnienie do napisania całego tekstu. Jest to więc swoista apostrofa. Inwokacja jest stałym elementem eposu homeryckiego.
Co to jest inwokacja już wiadomo. Czym jest więc epopeja?
Co to jest inwokacja najlepiej obrazować na podstawie przykładów. Rozpoczyna ona wielkie dzieła literackie, jak "Iliada", czy rodzimy "Pan Tadeusz". W obu wskazanych tu przypadkach jest to epopeja, czyli jak podaje słownik PWN:
- długi poemat epicki opiewający w podniosłej formie czyny bohaterów narodowych;
- większy utwór powieściowy lub cykl powieści, przedstawiający obraz społeczeństwa w przełomowych momentach historycznych;
- szereg wydarzeń o doniosłym znaczeniu historycznym społecznym itp., tworzących pewną całość.
Adam Mickiewicz i inwokacja. Wielu Polaków zna (przynajmniej fragment) na pamięć
Inwokacja Adama Mickiewicza z "Pana Tadeusza" to najbardziej popularna część narodowej epopei. Pojawia się ona oczywiście również w filmowej ekranizacji utworu. Wielokrotnie była recytowana przez znanych aktorów. Nic więc dziwnego, że stanowi element obowiązkowy, jeśli chodzi o lektury szkolne, a wielu uczniów wciąż uczy się jej fragmentów "na pamięć". Niewątpliwie zatem Adam Mickiewicz i inwokacja to jedne z bardziej znanych polskich utworów.
Inwokacja i "Pan Tadeusz" a recytacja
Jedną z umiejętności, którą nabywa się w szkole, to interpretacja poezji i właściwy sposób jej czytania. Jednym z przykładów utworów, które w tym celu się przerabia i których młodzież musi uczyć się na pamięć, jest inwokacja w "Panu Tadeuszu". Recytacja odbywa się zwykle na lekcjach języka polskiego, gdzie nauczyciel ocenia sposób, w jaki uczeń wypowiada i interpretuje ten utwór.
Zobacz też: Opis przyrody w "Panu Tadeuszu". Opisy jako integralna część mickiewiczowskiej epopei
