Pierwsze komunie święte to stały element kalendarza liturgicznego w kościele katolickim. Dziewczynki ubrane w białe sukienki, chłopcy w odświętne garnitury (choć coraz częściej dzieci wkładają w te dni alby) to tradycja. Zwyczajowo uroczystości odbywają się w maju. W niektórych parafiach – tych licznych – pojawiają się też dodatkowe terminy kwietniowe lub czerwcowe. Ostateczne decyzje o kształcie całej ceremonii podejmuje proboszcz.
Najważniejszym warunkiem przyjęcia pierwszej komunii świętej jest przyjęcie pierwszego sakramentu – chrztu świętego. Ale to nie jedyne wymagania względem dziecka.
Dzieci muszą uczestniczyć w spotkaniach przygotowujących do przyjęcia sakramentu, w lekcjach religii, chodzić do kościoła. Gdy nie spełniają tych warunków, ksiądz może odmówić udzielenia sakramentu.
Kan. 913: § 1. Dzieci wtedy można dopuścić do Komunii świętej, gdy posiadają wystarczające rozeznanie i są dokładnie przygotowane, tak by stosownie do swojej możliwości rozumiały tajemnicę Chrystusa oraz mogły z wiarą i pobożnością przyjąć Ciało Chrystusa.
§ 2. Jednakże dzieciom znajdującym się w niebezpieczeństwie śmierci wolno udzielić Najświętszej Eucharystii, gdy potrafią odróżnić Ciało Chrystusa od zwykłego chleba i mogą z szacunkiem przyjąć Komunię świętą.
Kan. 914: Jest przede wszystkim obowiązkiem rodziców oraz tych, którzy ich zastępują, jak również proboszcza troszczyć się, ażeby dzieci, po dojściu do używania rozumu, zostały odpowiednio przygotowane i jak najszybciej posiliły się tym Bożym pokarmem, po uprzedniej sakramentalnej spowiedzi. Do proboszcza należy również czuwać nad tym, by do Stołu Pańskiego nie dopuszczać dzieci, które nie osiągnęły używania rozumu albo jego zdaniem nie są wystarczająco przygotowane.
- czytamy w prawie kanonicznym.