Lany poniedziałek. Kiedy przypada?
Jak długo poczekamy na lany poniedziałek? Kiedy przypada ten świąteczny dzień w 2022 roku? Poniedziałek Wielkanocny jest oczywiście świętem ruchomym i uzależnionym od tego, kiedy przypada Wielkanoc. Ta zaś zawsze wyznaczona jest na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. W 2022 roku lany poniedziałek przypada 18 kwietnia. To dość późno, jednak w tym roku Wielkanoc wypada w jednym z najpóźniejszych możliwych terminów.
Lany poniedziałek - historia zwyczajów
Jak obchodzi się lany poniedziałek? Historia różnego rodzaju zwyczajów związanych z tym dniem jest bardzo długa. Wbrew pozorom sięga dawniejszych, bo prasłowiańskich czasów. W Kościele Poniedziałek Wielkanocny jest drugim dniem radosnych obchodów Zmartwychwstania Pańskiego. Wierni udają się tego dnia do świątyni. O wiele bardziej zróżnicowane są jednak tego dnia tradycyjne obyczaje ludowe.
Przede wszystkim popularny jest tego dnia zwyczaj wzajemnego oblewania się wodą. Przedchrześcijańskie znaczenie tego aktu odnosiło się do budzącej się do życia przyrody. Istnieje również chrześcijańska interpretacja tej zabawy. Ma chodzić o symboliczne obmycie z grzechów. Niekiedy polewanie się wodą tłumaczy się tym, że to wodą miano rozpędzać tłumy, które zgromadziły się w Jerozolimie po Zmartwychwstaniu i rozmawiały o tym wydarzeniu.
Śmigus-dyngus. Skąd się wziął?
Skąd się wziął śmigus-dyngus? Prawdopodobnie pod tą nazwą kryją się dwa zwyczaje ludowe o pochodzeniu przedchrześcijańskim, które kojarzą się z lanym poniedziałkiem. O ile dyngus miał polegać na polewaniu się wodą tak, jak robi się to dzisiaj, to śmigus był oddzielną zabawą. Chodziło w niej o bicie wierzbowymi witkami. Z czasem oba zwyczaje zrosły się w jeden. Jednocześnie najczęściej oblewane i zaczepiane były młode kobiety, co było związane z wiarą w to, że oblewanie sprzyja płodności.
Lany poniedziałek - tradycja, którą warto znać
Z czym jeszcze związany jest lany poniedziałek? Tradycja obchodzenia tego dnia ma często charakter regionalny. W niektórych miejscowościach na Górnym Śląsku odbywa się tego dnia procesja konna połączona z poświęceniem pól. W okolicach Limanowej praktykowane są dziady śmigustne. Zabawa ta polega na tym, że kawalerowie przebierają się w słomiane stroje i organizują rodzaj pochodu.
W podkrakowskich wsiach znany jest także zwyczaj znany jako Siuda Baba. Współcześnie polega na odwiedzaniu domów przez orszak złożony z kawalerów w wieku od 20 do 24 lat. Jest to 6 lub 8 mężczyzn. Tradycyjnie w skład orszaku wchodzi Siuda Baba, czyli usmolony mężczyzna przebrany za kobietę, Cygan i Krakowiacy.
Oblewanie wodą w lany poniedziałek
Warto zachowywać umiar podczas oblewania innych wodą w lany poniedziałek. Trzeba wiedzieć, że wprawdzie może być to świetna zabawa, ale nie należy z nią przesadzać. Również tego dnia nie ma taryfy ulgowej i oblanie kogoś wodą może być przez policjanta zakwalifikowane jako zakłócanie spokoju i porządku publicznego lub naruszenie nietykalności osobistej. Grozi za to mandat w wysokości do 500 zł.
Zobacz też: Modlitwa na śniadanie wielkanocne. Jak powinna przebiegać?
