Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce - nie tylko sianko pod obrusem
Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce to nie tylko sympatyczne zwyczaje, ale element głęboko wpisany w kulturę. Niektóre z nich posiadają bogatą symbolikę. W Kościele katolickim Boże Narodzenie i przyjście na świat Jezusa poprzedza czas radosnego oczekiwania nazywany adwentem. Kończy się on w wigilię i to właśnie ten dzień jest szczególnie bogaty w symbolikę. W domach pojawiają się choinki - niekiedy panuje zwyczaj, że drzewka świąteczne można ubierać właśnie dopiero w wigilię. W tym dniu niezwykle ważne są:
- pierwsza gwiazdka - tradycyjnie to po jej pojawieniu się siadamy do wieczerzy wigilijnej
- czytanie Ewangelii wg. św. Łukasza - czytany jest fragment opowiadający o narodzeniu Jezusa (Łk 2, 1-14)
- łamanie się opłatkiem - składa się przy nim życzenia; jest to symbol pojednania i przebaczenia
- śpiewanie kolęd i pastorałek
- sianko pod obrusem - symbolizuje ubóstwo betlejemskiej stajenki
- puste miejsce przy stole - może być tradycyjnie rozumiane jako wolne nakrycie dla niezapowiedzianego gościa, ale także jako wyraz pamięci o zmarłych
- światło świecy wigilijnej palące się na stole
- 12 potraw na stole - symbol 12 apostołów; tradycyjnie wieczerza wigilijna ma charakter bezmięsny
- pasterka - uroczysta Msza św. o północy upamiętniająca przybycie pasterzy do żłóbka; w jej trakcie w kościołach rozpoczyna się czas śpiewania kolęd
Wigilijny stół Fot.Tomasz Wiech / Agencja Wyborcza.pl
Obchody Bożego Narodzenia trwają przez kolejne dwa dni. Popularny ''drugi dzień Świąt'' jest w kościele wspomnieniem św. Szczepana - pierwszego męczennika.
Polskie tradycje bożonarodzeniowe: świąteczne dekoracje i kuchnia
Polskie tradycje bożonarodzeniowe manifestują się także w sposobie zdobienia domów. Oczywiście powszechne jest ubieranie choinki, czasem też tworzenie iluminacji na fasadach domów. To jednak zwyczaje popularne także w innych krajach. U nas natomiast charakterystyczne jest robienie ozdób z opłatka tzw. ''wilijek'' i tworzenie ''pająków'' i łańcuchów z bibuły. Dawniej w kącie stawiano także snop słomy.
Fot. Roman Bosiacki / Agencja Wyborcza.pl
Tradycje bożonarodzeniowe widoczne są także w kuchni. W tym przypadku istnieje jednak zróżnicowanie regionalne. Typowe potrawy wigilijne to:
- barszcz z uszkami
- zupa grzybowa
- smażone ryby
- śledzie
- kapusta z grochem
- kutia
- kompot z suszonych owoców
kolacja wigilijna, zdjęcie ilustracyjne Fot. Kamila Kubat / Agencja Wyborcza.pl
Jakie są polskie tradycje bożonarodzeniowe? Kolędowanie
Jeśli zastanawiamy się nad tym, jakie są polskie tradycje bożonarodzeniowe, to nie możemy pominąć kolędowania. ''Chodzenie po kolędzie'', w niektórych regionach kryjące się pod innymi nazwami, jest jednym z najbarwniejszych świątecznych zwyczajów. Polega na przebieraniu się i chodzeniu od domu do domu przy śpiewie kolęd i pastorałek. Teksty niektórych z nich same w sobie są ciekawymi zabytkami ludowej twórczości. Kolędnicy chodzą często z instrumentami i zawsze z gwiazdą, a za swój śpiew otrzymują drobne datki. Z kolei samo przyjście kolędników do gospodarstwa było dawniej szczególnie wyczekiwane. Miało wróżyć pomyślność i urodzaj w kolejnym roku.
Kolędnicy w Bukowinie Tatrzańskiej Marek Podmokły/Agencja Wyborcza.pl
Tradycje bożonarodzeniowe - lista mniej typowych zwyczajów
Jakie jeszcze kultywujemy tradycje bożonarodzeniowe? Lista takich zwyczajów jest jeszcze długa. Wiele z nich to jednak tradycje lokalne. O czym przede wszystkim warto wspomnieć? Ciekawym przykładem jest szopkarstwo. Tradycja ta kojarzy się przede wszystkim z Małopolską, ale bywa kultywowana także na Dolnym Śląsku. Słynne szopki krakowskie powstają przynajmniej od XIX w. Zwyczaj ten bardzo ewoluował - brał się z rodzaju przenośnego teatrzyku, który wykonywali krakowscy rzemieślnicy. Od lat 30. organizuje się konkurs szopek krakowskich.
Jakie jeszcze tradycje bożonarodzeniowe warto wymienić? Ciekawe zwyczaje to:
- Gwiôzdka na Kaszubach - rodzaj kolędowania, które odbywa się w wigilię; biorą w nim udział niezamężni mężczyźni
- jedzenie w wigilię zupy rybnej na Pomorzu
- spożywanie ''siemieniotki'' na Górnym Śląsku - jest to zupa z nasion konopii
- ''ryczka'' na Kujawach - specjalny stół wigilijny przeznaczony dla dzieci
- pilnowanie własnej łyżki na Podhalu - jej upadek wieszczyć miał nieszczęście
Zobacz też: Prezent dla 10 latki na święta - marzenia pod choinką
