Urlop macierzyński to jeden z urlopów przysługujących rodzicowi, z tytułu opieki nad dzieckiem. W 2021 roku ustawodawca nie przewidział żadnych większych zmian w zasadach funkcjonowania tego uprawnienia. Jakie są zasady i ile trwa urlop macierzyński?
Urlop macierzyński: komu przysługuje?
Urlop macierzyński przysługuje pracownicy z tytułu urodzenia dziecka. Może zacząć go wykorzystywać po porodzie lub przed nim, jednak nie dłużej niż 6 tygodni przed narodzinami malucha. Co ważne, z urlopu macierzyńskiego może skorzystać jedynie pracownica zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Może to być umowa na czas określony, pod warunkiem, że roczny wymiar urlopu zawiera się w tym czasie. W innym wypadku, po zakończeniu umowy, zasiłek macierzyński będzie wypłacał matce Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Osoby pracujące na umowie zleceniu czy umowie o dzieło nie mogą się o niego ubiegać. Aby rozpocząć korzystanie z urlopu macierzyńskiego konieczne jest zgłoszenie pracodawcy faktu urodzenia się dziecka.
Urlop macierzyński: ile trwa urlop?
Długość urlopu macierzyńskiego uwarunkowana jest ilością urodzonych w trakcie jednego porodu dzieci. Wynosi on odpowiednio:
- 20 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka,
- 31 tygodni - w przypadku urodzenia bliźniaków,
- 33 tygodnie - w przypadku urodzenia trojaczków,
- 35 tygodni - w przypadku urodzenia czworaczków,
- 37 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci.
Mama ma prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu 14 tygodni. Warunkiem tego jest jednak to, że z pozostałej części skorzysta ojciec wychowujący dziecko, mający status pracownika (musi być również ubezpieczony). Aby skrócić urlop należy przedstawić pracodawcy pisemny wniosek na co najmniej 7 dni przed planowanym powrotem do pracy.
Dodatkowy urlop macierzyński, czyli co to jest urlop rodzicielski?
Po urlopie macierzyńskim, rodzice mogą także skorzystać z kolejnych 32 lub 34 tygodni (w zależności od ilości jednorazowo urodzonych dzieci) urlopu rodzicielskiego - wykorzystać może go jedno z dwojga rodziców. Oznacza to, że nowonarodzony maluch może pozostawać pod opieką rodziców przez okrągły rok, a ci w tym czasie mogą liczyć na wsparcie finansowe w postaci zasiłku macierzyńskiego.
Ile wynosi zasiłek macierzyński? Jak się go oblicza?
Zasiłek macierzyński to świadczenie, które przysługuje rodzicowi przebywającemu na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim. Wysokość świadczenia jest uzależniona od wysokości wynagrodzenia rodzica, a także tego na jaki wymiar urlopu zdecyduje się po porodzie. Co to w praktyce oznacza?
Otóż jeżeli rodzic od razu zdecyduje, że będzie wykorzystywać urlop macierzyński i rodzicielski (w sumie 52 tygodnie), wówczas przez cały ten okres otrzymywać będzie 80 proc. średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy, pod warunkiem że złoży odpowiedni wniosek u pracodawcy przed upływem 21 dni od porodu. Jeśli wniosek zostanie złożony po tym terminie rodzic otrzyma 100 proc. średniego wynagrodzenia przez 20 tygodni urlopu macierzyńskiego + 6 tygodni urlopu rodzicielskiego, a przez następne tygodnie 60 proc. średniego wynagrodzenia.
Od pewnego czasu funkcjonuje także tzw. świadczenie rodzicielskie (tzw. kosiniakowe) dla osób, które nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego. Uprawnione do jego pobierania są między innymi matki bezrobotne, studentki, a także te wykonujące pracę na umowach cywilnoprawnych. Wysokość zasiłku wynosi 1000 złotych.
Kalkulator urlopu macierzyńskiego: w czym może pomóc?
W internecie można znaleźć wiele tzw. kalkulatorów urlopu macierzyńskiego. To przydatne narzędzie pomoże wyliczyć długość trwania urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Dokładnie też wskaże datę powrotu do pracy. W niektórych można także uzyskać informację, w którym momencie opiekę nad dzieckiem może przejąć jego tata.
