Uzależnienia behawioralne: definicja
Uzależnienia behawioralne to rozbudowane i różnorodne objawy związane z częstym wykonywaniem tych samych czynności lub całych grup czynności. Ich powtarzanie wywołuje pozytywne odczucia u osób z uzależnieniem. Odczuwają one wówczas przyjemność, euforię, zaspokojenie. Uzależnienia behawioralne zostały po raz pierwszy zdiagnozowane i opisane w 1945 roku przez psychoanalityka austriackiego Otto Fenichela. We współczesnej medycynie uzależnienia behawioralne zaliczane są do zaburzeń nawyków i popędów.
Uzależnienia behawioralne: rodzaje
Grupa uzależnień behawioralnych stale się poszerza. Wynika to z ciągłego postępu technologicznego, który stwarza nowe pola do powstawania uzależnień. Za najbardziej rozpowszechnione uzależnienia behawioralne uznaje się obecnie:
- pracoholizm, czyli brak umiejętności zachowania równowagi pomiędzy pracą a odpoczynkiem. Jest to jedno z najczęściej występujących uzależnień behawioralnych wśród Polaków; badania wskazują, że lawinowo przybywa osób, które cierpią na pracoholizm. Uzależnienie to jest problemem, który dotyka nie tylko osobę na nie cierpiącą, ale również jej rodzinę, doprowadzając do jej degradacji a często również rozpadu;
- problemy z odżywianiem stanowią całą grupę uzależnień o charakterze behawioralnym; znajdziemy wśród nich jedzenioholizm, bulimię, a także całkiem świeże zjawisko jakim jest ortoreksja, czyli uzależnienie od zdrowego stylu odżywiania;
- zakupoholizm to uzależnienie, które przeważnie dotyka kobiety, ale coraz częściej spotykane są przypadki mężczyzn dotkniętych zakupoholizmem. Ten rodzaj uzależnienia przechodzi obecnie transformację, bowiem początkowo dotyczył on osób robiących zakupy w tradycyjny sposób. Obecnie coraz większa ilość zakupoholików uzależniona jest od zakupów w sieci;
- seksoholizm to patologiczna potrzeba podejmowania zachowań o charakterze seksualnym; do seksoholizmu zalicza się także coraz częściej występujące uzależnienie od pornografii;
- patologiczne uzależnienie od hazardu;
- siecioholizm to uzależnienie przybierające wiele form, od uzależnienia od korzystania z portali społecznościowych aż po chorobliwe robienie zakupów za pośrednictwem internetu.
Uzależnienia behawioralne. Jak wygląda terapia?
Terapia uzależnień behawioralnych uzależniona jest przede wszystkim od rodzaju uzależnienia. Pierwszym krokiem w terapii jest uświadomienie sobie, że mamy problem, z którym musimy walczyć. W większości przypadków nie jest możliwe samodzielne wyjście z uzależnienia. Z pomocą przychodzą wówczas kompetentni terapeuci, którzy posiadają cały arsenał metod, dzięki którym pomagają swoim pacjentom uświadomić sobie problem i pozbyć się go. W przypadku terapii uzależnień behawioralnych skutecznym sposobem jest również przynależność do grup wsparcia, gdzie spotykają się osoby dotknięte podobnymi problemami. Poczucie wspólnoty i tego, że nie jest się jedyną osobą dotkniętą danym problemem, pozwala na szybsze osiągnięcie celu jakim jest zwalczenie uzależnienia.
Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży
Szczególnie trudnym tematem są uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży. Młode osoby są szczególnie podatne na popadanie w różnego typu nałogi. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, kiedy sytuacja rodzinna dziecka sprawia, że poszukuje ono sposobu na wypełnienie swojego czasu, uzyskanie akceptacji itp. Brak kontaktu i zainteresowania ze strony rodziców powoduje, że małoletnie osoby coraz częściej popadają w uzależnienie od internetu, gier komputerowych itp. Dziewczęta szczególnie narażone są na zaburzenia związane z odżywianiem. Presja rówieśników popycha je często do chorobliwego odchudzania, które w najgorszych przypadkach prowadzi do anoreksji, a nawet śmierci.
Jedynym sprawdzonym sposobem na uniknięcie uzależnień behawioralnych wśród dzieci i młodzieży jest zapewnienie im wystarczającego kontaktu z rodzicami. Dziecko, które w domu czuje się kochane i akceptowane, które wie, że rodzice są dla niego oparciem w każdej sytuacji i zawsze znajdują dla niego czas, jest mniej podatne na popadnięcie w sferę uzależnień. I nie mamy tu na myśli tylko uzależnień behawioralnych, ale wszystkich uzależnień czyhających na współczesną młodzież.
Zobacz też: Jak pomóc osobie uzależnionej od internetu? Jak rozpoznać uzależnienie? [definicja, objawy]
