Budowa stopy i jej funkcja
Stopa ma określoną budowę i pełni określone funkcje. Anatomicznie jest to dolna część kończyny, usytuowana pod kostką. Składa się z trzech elementów: ze stępu, śródstopia oraz palców. Stęp stworzony jest z kości skokowej, piętowej, sześciennej, łódkowatej oraz trzech kości klinowych. Śródstopie składa się z pięciu kości długich, przedzielonych przestrzeniami międzykostnymi. Palce zaś tworzą trzy paliczki - wyjątkiem jest paluch, posiadający jedynie dwa paliczki.
Stopa ma wiele funkcji, z których najważniejszą jest utrzymanie ciężaru ludzkiego ciała i reagowanie na zmienność podłoża, ciężaru i różnorodności ruchów. Stopa zapewnia kontakt z podłożem, po którym możemy chodzić, biegać, czy skakać. Za te właściwości odpowiada układ więzadeł i mięśni - tzw. stabilizatory stopy. Ich zadanie polega na tym, by reagować na nacisk - rozciągać się pod jego wpływem, a następnie powrócić do stanu wyjściowego.
Kości łączące się w stawach są podstawą ludzkiej stopy. Stawy wzmocnione są wiązadłami, dzięki czemu ich ruch jest obsługiwany przez mięśnie. Z zewnątrz stopa pokryta jest skórą, a w której jest wiele bardzo czułych nerwów i gruczołów potowych. Na końcu stopy znajdują się paznokcie, zabezpieczające końcówki palców przed okaleczeniem.
Wady stóp - ogólne przyczyny
Wady stopy są wywołane przede wszystkim przez:
- nadwagę,
- zaburzenia związane z krążeniem krwi w obrębie kończyn dolnych (np. żylaki),
- obniżenie napięcia i siły mięśni – np. powstałe z powodu różnych chorób mięśni (miastenia, dystrofia mięśniowa), schorzeń na tle neurologicznym, czy wyczerpania organizmu (np. po przebytej wyczerpującej chorobie),
- unieruchomienie kończyn dolnych przez dłuższy czas,
- zbyt duże przeciążenie stóp w wyniku przebywania przez długi czas pozycji stojącej (np. wykonywanie pracy na stojąco),
- noszenie nieodpowiedniego obuwia – twarde i za wąskie w palcach buty,
- chodzenie w zbyt wysokich obcasach,
- zakładanie za małych rajstop i za ciasnych skarpetek,
- dźwiganie zbyt dużych ciężarów i noszenie ich przez zbyt długi czas,
- przewlekłe choroby, które sprzyjają ogólnemu osłabieniu mięśni np. krzywica.
Wady stóp u dzieci - przyczyny
Wśród przyczyn powstawania wad stóp u dzieci największą rolę odgrywa czas dojrzewania, będący okresem intensywnego wzrostu - właśnie ze względu na powiększającą się wtedy dysproporcję w rozwoju układu kostnego oraz mięśniowego. Często problem potęgują przeciążenia, związane np. z otyłością.
Inną bardzo często wymieniają przyczyną jest brak odpowiedniej wiedzy rodziców, którzy na przykład próbują pionizować dzieci za wcześnie, pomijając etap raczkowania. Rodzice mogą również nieprawidłowo odbierać zachowania maluchów i np. wyciąganie rąk do rodziców, by wzięli dziecko na ręce podczas spaceru uznają za kaprys, a nie za poczucie przeciążenia kończyn dolnych.
Wady stóp u dzieci i ich leczenie
Jako najczęściej występujące wady stóp u dzieci wymienia się 4 problemy. Są to:
- stopa płaska,
- stopa płasko-koślawa,
- stopa szpotawa,
- stopa wydrążona.
A Jak wygląda proces leczenia tych dolegliwości?
W zależności od rozpoznanej wady i stopnia zaawansowania, lekarze i fizjoterapeuci dopasowują odpowiednie leczenie. Dobrane indywidualnie leczenie polega na tym, by starać się zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować przyczyny dysproporcji pomiędzy wydolnością stóp a ich obciążeniem.
Metody leczenia są uzależnione od wieku pacjenta i zaawansowania rozwinięcia zniekształcenia stopy. Warto pamiętać, że proces korekty wad postawy zajmuje sporo czasu, może trwać miesiącami i trzeba się uzbroić w cierpliwość czekając na efekty. Poza tym wymaga zaangażowania nie tylko dziecka, ale również rodziców i wizyt zarówno u lekarza ortopedy, jak i fizjoterapeuty. Proces leczenia jest długotrwały; może on mieć rozmaite formy - m.in. ćwiczenia/gimnastykę korekcyjną, albo noszenie specjalnych wkładek czy butów ortopedycznych. W skrajnych i trudnych przypadkach, przy mocnym zniekształceniu stopy, wykonuje się zabieg operacyjny. Operacja ma na celu poprawę statyki stopy i zniesienie dolegliwości.
Zobacz, jakie są najczęstsze wady postawy u dzieci
