"Adopcja formalności" wydaje się kwestią dość skomplikowaną, a procedura przysposobienia osoby małoletniej drobiazgowa i czasochłonna. Tak rzeczywiście jest, ale nie powinno to dziwić. Adopcja (łac. adoptio), inaczej przysposobienie, to poważna sprawa. Prawne uznanie obcego biologicznie dziecka za własne zmienia życie wielu osób.
Na jakie finansowe wsparcie od państwa mogą liczyć rodzice? To m.in. becikowe, zasiłek rodzinny i ulgi podatkowe. Jednak to nie koniec tej listy.
Jakie dziecko można adoptować?
W Polsce można adoptować wyłącznie dziecko, którego biologiczni rodzice nie żyją, dobrowolnie zrzekli się swoich praw rodzicielskich lub prawa te zostały im odebrane sądownie.
Adoptować można jedynie osobę małoletnią, czyli taką, która nie ukończyła 18. roku życia i nie wstąpiła w związek małżeński. Jeśli dziecko ukończyło 13 lat, wymagana jest jego zgoda do orzeczenia adopcji, chyba że nie jest do tego zdolne albo traktuje przysposabiających jako swoich rodziców. Rodzice - o ile nie są nieznani i nie pozbawiono ich władzy rodzicielskiej - również muszą wyrazić zgodę na adopcję. Zgodnie z prawem adopcyjnym różnica wieku między przyszłymi rodzicami a dzieckiem nie może być większa niż 40 lat.
Nie można adoptować dziecka porzuconego (do momentu, kiedy nie zostanie ustalone, kim są jego biologiczni rodzice) oraz dziecka cudzoziemki z kraju, z którym Polska nie podpisała umów.
Adopcja - formalności. Kto może adoptować dziecko?
Adopcja czasem jest jedyną szansą na posiadanie potomstwa, jednak by procedura mogła ruszyć, wymagana jest zgoda obydwu małżonków. Bardzo ważny jest ich status materialny - musi pozwalać na utrzymanie dziecka. Potencjalni rodzice nie mogą mieć poważnych problemów ze zdrowiem, które mogłyby utrudniać sprawowanie opieki nad dzieckiem.
W myśl prawa adopcyjnego kandydaci na rodziców powinni pozostawać w związku małżeńskim z co najmniej pięcioletnim stażem. Osoby, które nie zawarły związku małżeńskiego lub tworzą związki nieformalne, mogą adoptować dziecko, jednak może się to wiązać z trudnościami prawnymi.
Adopcja - formalności. Etapy procedury adopcyjnej
Aby rozpocząć procedurą adopcyjną, należy udać się do ośrodka adopcyjnego. Podczas rozmowy z pracownikiem placówki kandydaci na rodziców są pytani o motywy podjęcia decyzji, jak i przedstawiają swoje preferencje i oczekiwania.
Potencjalni rodzice zostają zarejestrowani, dowiadują się też o szczegółach procedury. Podejmowany jest również temat adopcja-formalności. Zakładana jest teczka, w której gromadzi się niezbędne dokumenty.
Następnie rusza proces kwalifikacyjny, którego celem jest poznanie przyszłych rodziców. Choć pracownicy ośrodka adopcyjnego nie rozmawiają z pracodawcami kandydatów czy sąsiadami i rodziną, odbywają zapowiedzianą wizytę domową. Rodzice są poddani badaniom psychologicznym prowadzonym przez psychologów zatrudnionych w danym ośrodku.
Naturalną konsekwencją działań jest wydanie opinii o rodzicach przez komisję kwalifikacyjną. W jej skład wchodzą pracownicy ośrodka adopcyjnego, psycholog, lekarz, prawnik. Jeśli opinia jest pozytywna, kandydaci poznają dziecko: najpierw za pośrednictwem dokumentów, później osobiście. Pierwsze spotkanie odbywa się w placówce lub rodzinie zastępczej, gdzie przebywa dziecko. Od tej pory odbywają się comiesięczne spotkania, które pozwalają na poznanie się i zbudowanie więzi między dzieckiem a rodzicami.
Kolejne etapy procedury adopcyjnej to:
- potwierdzenie przez rodziców chęci adoptowania przedstawionego im dziecka. Jeśli sąd wyrazi zgodę, dziecko może zamieszkać z przyszłymi rodzicami,
- złożenie do sądu rodzinnego wniosku o adopcję wraz z kompletem dokumentów. Kurator sądowy oraz pracownik placówki adopcyjnej sprawdzają, jak małżeństwo radzi sobie z opieką nad dzieckiem,
- rozprawa w sądzie o przysposobienie dziecka. Po trzech tygodniach po orzeczeniu zgody na adopcję postanowienie się uprawomocnia,
- wizyta w urzędzie stanu cywilnego w miejscu urodzenia dziecka. Rodzice otrzymują nowy odpis aktu urodzenia dziecka z ich nazwiskiem.
Adopcja - formalności. Niezbędne dokumenty
Jakie dokumenty są potrzebne w procesie adopcji?
- aktualny odpis aktu małżeństwa, a w przypadku drugiego małżeństwa kserokopia wyroku rozwodowego (jeżeli któreś z rodziców brało wcześniej rozwód),
- akt urodzenia - w przypadku osób samotnych ubiegających się o dziecko,
- zaświadczenie o zarobkach lub zaświadczenie z urzędu gminy w przypadku działalności rolnej, opinia z miejsca pracy,
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia,
- zaświadczenie z poradni zdrowia psychicznego i poradni odwykowej, że nie było się leczonym,
- życiorys,
- zaświadczenie o niekaralności,
- kserokopia dowodu osobistego.
Zakłada się, że proces adopcyjny trwa dziewięć miesięcy. Zwykle procedura nie wiąże się z żadnymi opłatami bądź są one pobierane na zasadzie dobrowolnej darowizny. Dokumenty niezbędne do procesu adopcji są zwolnione z opłat skarbowych.
Proces adopcji regulują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 114-127), zaś przepisy pomocnicze stanowi ustawa z 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1111).
