Częste gazy mogą być prawdziwym problemem. Z ich powodu cierpi nawet co trzecia osoba. Ich pojawienie się może wynikać z diety bądź sposobu jedzenia czy stylu życia, ale i być oznaką zaburzeń oraz chorób układu pokarmowego.
Co warto wiedzieć o gazach?
Gazy są naturalnie obecne w świetle jelita. W przewodzie pokarmowym zdrowego człowieka ich ilość waha się od 150 do 200 ml. Część gazów jelitowych wchłania się do krwi i jest wydalana z powietrzem oddechowym, zaś reszta oddawana w postaci tzw. wiatrów. Przyjmuje się, że o nadmiernych gazach mówimy wówczas, gdy są one usuwane częściej niż 25 razy w ciągu dnia. Ilość i rodzaj gazów pochodzących z fermentacji zależą od rodzaju spożywanych pokarmów, składu flory jelitowej oraz sprawności pasażu jelitowego.
Skąd się biorą gazy i wzdęcia? Krzysztof Pol, gastrolog współpracujący z Narodowym Centrum Edukacji Żywieniowej wyjaśnia, że połykając pożywienie w pośpiechu i w napięciu często łykamy jednocześnie powietrze. Następnie kwas solny (HCl) powstający w żołądku wchodzi w reakcję z wodorowęglanami z soku trzustkowego (HCO3), wytwarzając dwutlenek węgla (CO2 ) i wodę. Kolejnym źródłem gazów jelitowych są zawarte w pożywieniu węglowodany, które nie poddają się całkowitemu trawieniu. W jelitach ulegają one fermentacji bakteryjnej z wytwarzaniem wodoru, metanu i niekiedy siarkowodoru. Ważną przyczyną może być także rozrost fermentujących, gazotwórczych bakterii w jelicie cienkim, tzw. rozrost mikroflory jelitowej jelita cienkiego (small intestine bacterial overgrowth SIBO). W jelicie grubym powstają też śladowe ilości tzw. gazów złowonnych: indolu i skatolu.
Anatomia człowieka - jelito grube. Zobaczcie, jak wygląda i jakie procesy w nim zachodzą:
Co powoduje częste gazy? Przyczyny
Zwiększenie ilości gazów jelitowych może być spowodowane:
- spożywaniem pokarmów ogólnie uznanych za gazotwórcze,
- zwiększonym połykaniem powietrza, np. podczas szybkiego jedzenia i picia czy żucia gumy,
- niemożnością odbijania połkniętego powietrza,
- zwolnieniem czasu pasażu jelitowego,
- zwiększeniem ilości bakterii w jelicie cienkim,
- upośledzeniem trawienia i wchłaniania w jelicie cienkim. Odpowiadają za nie również nietolerancje pokarmowe (na przykład niedobór laktazy) lub alergie. Nietolerancje pokarmowe bądź alergia to najczęściej właściwa odpowiedź na pytanie rodziców "dlaczego dziecko ma częste gazy", choć z ich powody cierpią także dorośli.
Czy częste gazy mogą być objawem ciąży? Okazuje się, że tak. Różne sensacje ze strony układu pokarmowego wywołuje między innymi progesteron, który spowalnia perystaltykę jelit. Wzdęcia i częste gazy w ciąży to rzeczywistość wielu przyszłych mam.
Częste gazy - jak się pozbyć problemu? Badania i leczenie
Częste gazy nie wymagają diagnostyki, chyba że towarzyszą im objawy wskazujące na chorobę organiczną przewodu pokarmowego. Jeśli nie pojawia się niedokrwistość, krwawienia z przewodu pokarmowego, chudnięcie, dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób nowotworowych, nie ma powodu do niepokoju.
Gdy częste gazy niepokoją, wówczas wykonuje się badania, takie jak przeglądowe zdjęcie jamy brzusznej umożliwiające orientacyjną ocenę ilości gazów i wykluczenie zaburzeń drożności przewodu pokarmowego, USG brzucha, badania endoskopowe. W celu rozpoznania zarówno zaburzeń wchłaniania cukrów, jak i zespołu przerostu flory bakteryjnej, wykonuje się testy oddechowe.
Gdy dokuczają częste gazy należy:
- jeść powoli, starannie rozdrabniając pokarm w jamie ustnej,
- wolno pić płyny,
- zaprzestać żucia gumy,
- spożywać regularne posiłki, najlepiej cztery-pięć w ciągu dnia, w niewielkich porcjach,
- stosować probiotyki,
- zmodyfikować dietę.
Jakie leki na częste gazy? Pomogą środki dostępne bez recepty - leki adsorbujące czy środki powierzchniowo czynne ułatwiające odchodzenie wiatrów (pamiętaj, aby najpierw skonsultować się z farmaceutą). Pod nadzorem lekarskim stosuje się chemioterapeutyki jelitowe.
Bardzo ważne jest, aby z diety osób, którym dokuczają częste gazy, wyeliminować bądź ograniczyć produkty gazotwórcze. To: fasola, kapusta, brukselka, cebula, chleb, makarony, produkty zbożowe, jabłka, gruszki, śliwki, kukurydza, ziemniaki, mleko i przetwory zawierające cukier mleczny, czyli laktozę. Ciągłe gazy mogą się pojawić również po słodyczach, owocach, sokach, napojach gazowanych. Jednocześnie, by wyeliminować częste gazy, warto wprowadzić do diety produkty mające zdolność absorbowania substancji lotnych. To na przykład szpinak, pietruszka czy sałata.
