Zespół Cushinga - co warto o nim wiedzieć? Niepokojące objawy

Zespół Cushinga to zespół objawów chorobowych związany z zaburzeniami hormonalnymi. Podłożem problemu jest wytwarzanie nadmiernej ilości kortyzolu przez korę nadnerczy. Choroba objawia się charakterystyczną budową ciała, otyłością oraz rozstępami, ale i prowadzi do groźnych powikłań, takich jak nadciśnienie, osteoporoza czy cukrzyca. Co warto wiedzieć o zespole Cushinga? Jakie objawy powinny zaniepokoić?

Zespół Cushinga (łac. syndroma Cushing, ang. Cushing’s syndrome), inaczej hiperkortyzolizm lub pierwotna nadczynność kory nadnerczy, to zespół objawów chorobowych związanych z występowaniem podwyższonego poziomu kortyzolu lub innych steroidów nadnerczowych w surowicy krwi. Zespół Cushinga najczęściej diagnozuje się u osób w wieku od 20 do 50 lat.

Zespół Cushinga - przyczyny

Wyróżnia się 2 postacie zespołu Cushinga, zależną i niezależną od ACTH (hormon adrenokortykotropowy). Choroba:

  • zależna od ACTH to choroba Cushinga spowodowana nadmiernym wydzielaniem ACTH przez gruczolaka przysadki mózgowej, który stymuluje korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu. Na pojawienie się zespołu Cushinga może mieć wpływ zespół ektopowego wydzielania ACTH przez guz zlokalizowany poza przysadką mózgową. Choroba Cushinga jest mylona z zespołem Cushinga, choć przyczyny występowania tych dolegliwości są inne,
  • niezależna od ACTH - nadmiar kortyzolu może być spowodowany przez guzy kory guza nadnerczy, gruczolak przysadki czy przerost nadnerczy.

Inną przyczyną zespołu Cushinga może być długotrwałe podawanie glikokortykosterydów (lub ACTH) w leczeniu innych chorób, takich jak astma oskrzelowa czy kolagenozy.

Zobacz wideo

Zespół Cushinga - objawy

Gdy kora nadnerczy w nadmiernych ilościach wydziela hormony sterydowe, czyli glikokortykosteroidy, pojawia się wiele objawów związanych z wieloma układami w organizmie.

U każdego chorego układ objawów zespołu Cushinga może być różna, niemniej symptomami schorzenia jest:

  • przyrost masy ciała i w następstwie otyłość. O otyłości mówi się cushingoidalna. Obserwuje się otłuszczeniem karku i tułowia, głównie w okolicach nadobojczykowych, twarzy (tzw. twarz księżycowata) i tułowiu. Pojawia się charakterystyczna budowa ciała: otłuszczenie twarzy i tułowia i chude kończyny górne i kończyny dolne,
  • zmiany skórne: cienka skóra, która jest podatna na siniaki, szerokie rozstępy na skórze brzucha, ud, pośladków, piersi i niekiedy ramion, infekcje skóry, trądzik, hirsutyzm. W skrajnych wypadkach martwica skóry,
  • dolegliwości ze strony układu kostnego i mięśni, takie jak ból kości lub ich tkliwość czy ból pleców, osłabienie siły mięśniowej związane z zanikiem tkanki mięśniowej - głównie kończyn, osteoporoza, złamania kompresyjne kręgów,
  • zaburzenia miesiączkowania,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • cukrzyca lub nieprawidłowa tolerancja glukozy,
  • u dzieci - opóźnienie wzrostu kostnego z następową karłowatością,
  • zaburzenia emocjonalne (depresja, chwiejność emocjonalna, upośledzenie czynności poznawczych, zaburzenia snu).

Jak wskazuje prof. dr hab. med. Wojciech Zgliczyński z Kliniki Endokrynologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, do najbardziej charakterystycznych objawów klinicznych zespołu Cushinga należą: skłonność do siniaczenia i wylewów podskórnych w wyniku nawet niewielkiego urazu oraz zaniki mięśni, głównie pośladków i ud, z osłabieniem mięśniowym.

Zespół Cushinga - diagnostyka i leczenie

W diagnostyce zespołu Cushinga stosuje się badania specjalistyczne. Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu typowych zmian somatycznych z nadciśnieniem tętniczym, osteoporozą i zaburzeniami węglowodanowymi oraz laboratoryjnych objawów hiperkortyzolemii.

Za badania przesiewowe w kierunku choroby uznaje się takie badania jak: test hamowania z użyciem 1 mg deksametazonu (DXM), dobowe wydalanie wolnego kortyzolu w moczu czy oznaczanie stężenia kortyzolu (we krwi lub ślinie) późnym wieczorem. Ostateczne rozpoznanie stawia się po wykonaniu badań obrazowych (tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego w celu oceny przysadki i nadnerczy).

Leczenie zespołu Cushinga zależy od jego przyczyny. W zależności od ustaleń stosuje się leczenie operacyjne, radioterapię lub farmakoterapię. Jeśli zespół Cushinga jest spowodowany stosowaniem kortykosteroidów, zmniejsza się dawki leku.

Przy podejrzeniu zespołu Cushinga bezwzględnie należy zgłosić się do endokrynologa, bowiem chory wymaga stałej opieki w poradni endokrynologicznej.

Więcej o:
Copyright © Agora SA