Plamy na ciele mogą być różnej wielkości, barwy, intensywności. Przybierają formę przebarwień, znamion, piegów czy naczyniaków płaskich. Pojawiają się w różnych miejscach - na twarzy, na dłoniach, nogach czy tułowiu. Ich występowanie i lokalizacja nie jest uzależniona od wieku i płci.
Jak odróżnić plamę na skórze od innych zmian skórnych? Według definicji plama to wykwit skórny, który spełnia jednocześnie kilka warunków. W jej myśl plama od skóry powinna różnić się tylko zabarwieniem. Oznacza to, że plama na ciele:
Wygląd plamy na ciele zależy od czynnika, który ją wywołał, dlatego wiele uwagi poświęca się przyczynie jej powstania. Z uwagi na proces leżący u podłoża powstawania plam na skórze wyróżnia się ich kilka rodzajów. To:
Plamy na ciele mogą powstawać z różnych przyczyn, mogą mieć przez to różne barwy. Najczęściej odbarwienia na skórze mają kolor brązowy, ale także czerwony, siny bądź biały. Zdarzają się też plamy czarne. Skąd się biorą i o czym świadczą?
Na skórze często pojawiają się plamy brązowe, które są konsekwencją nadmiernej pigmentacji skóry. To skutek nagromadzenia melaniny, barwnika skóry. Przebarwienia, zwykle o charakterze symetrycznym, mogą mieć podłoże hormonalne. Często pojawiają się w ciąży, przy terapii hormonalnej (hormonalna terapia zastępcza, doustna antykoncepcja) oraz przy różnego rodzaju zaburzeniach gospodarki hormonalnej. Nazywane są ostudą (zwana również melanodermią). Czynnikami ryzyka jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne.
Z kolei plamy soczewicowate, niewielkie ciemnobrązowe wykwity, mogą być efektem zbyt długiego przebywania na słońcu, procesu starzenia się skóry, jak również być elementem schorzeń uwarunkowanych genetycznie. Są wynikiem namnażania się komórek barwnikowych. Pojawiają się na skórze całego ciała oraz na granicy skóry i błon śluzowych.
Często spotykanym rodzajem plam na ciele są piegi, które najczęściej występują u osób rudych lub u jasnych blondynów. Są niewielkie, mają zwykle kilka milimetrów średnicy. Ich podłożem są zaburzenia genetyczne w równomiernym rozłożeniu barwnika skóry. Zwykle lokalizują się na nosie i górnej części pleców.
Plamy "café au lait", czyli "kawy z mlekiem" są jasnobrązowymi zmianami, które obserwuje się dość powszechnie. Jeśli występują pojedynczo, nie świadczy to o patologii. Liczne plamy są związane z genetycznie uwarunkowanymi schorzeniami (należącymi do grupy tzw. fakomatoz). Plamy "café au lait" mogą być obecne już przy urodzeniu lub pojawić się w dzieciństwie.
Innymi spotykanymi przebarwieniami na skórze są plamy:
Plamy czy odbarwienia na skórze mogą być problemem estetycznym, ale i objawem problemów zdrowotnych, czasem bowiem sugerują stan nowotworowy czy inną groźną chorobę ogólnoustrojową. Często zaniedbane, zlekceważone i nieleczone plamy na ciele mogą prowadzić do trwałych ubytków na zdrowiu.
Każda zmiana skórna, która jest niepokojąca, pojawia się nagle, utrzymuje się długo, towarzyszą jej dokuczliwe objawy, wymaga konsultacji z dermatologiem. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci. Dr n. med. Dorota Jenerowicz i lek. med. Adriana Polańska z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu są zdania, że badanie skóry dziecka powinno być rutynowym elementem codziennych czynności związanych z pielęgnacją, ponieważ obserwacje mogą dostarczyć wielu informacji ułatwiających prawidłowe i wczesne rozpoznanie wielu chorób.