Osteoporoza - objawy, leczenie, profilaktyka

Osteoporoza, układowa choroba szkieletu, dotyczy nie tylko kobiet po menopauzie oraz mężczyzn w starszym wieku, jak nam się wydaje. Choroba może dotknąć każdego, ponieważ zależy nie tylko od genów i diety, ale i życiowych okoliczności. Ponieważ osteoporoza charakteryzuje się niską masą i obniżoną jakością tkanki kostnej, jest niebezpieczna, ponieważ prowadzi do zwiększonej łamliwości kości. Czy można jej zapobiegać? Jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia osteoporozy?

Osteoporoza - leczenie                      

Osteoporoza (łac. osteoporosis, dawna nazwa to zrzeszotnienie kości) to choroba, która  wiąże się z postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości i zanikiem tkanki kostnej, a co za tym idzie ze zwiększoną podatnością na złamania. Osteoporoza, z uwagi na często bezobjawowy przebieg nazywana jest "cichą epidemią" lub "cichym złodziejem kości".

Zobacz wideo

Osteoporoza - przyczyny

Osteoporoza może mieć wiele przyczyn, choć prawdą jest, że najczęściej dotyka osoby w podeszłym wieku. To tak zwana osteoporoza pierwotna, wynikająca z fizjologicznego procesu starzenia się organizmu i osłabienia układu kostnego. Należy pamiętać, że z wiekiem spada gęstość kości. U kobiet proces rozpoczyna się już po 40. roku życia, zaś u mężczyzn po 60. roku życia.

Osteoporoza najczęściej dotyczy kobiet po menopauzie, a do przyczyn jej wystąpienia należą przekwitanie, wiek, jak również wczesne zakończenie miesiączkowania, skłonność rodzinna do złamań i osteoporozy. Czynnikami ryzyka wystąpienia osteoporozy są: uwarunkowania genetyczne, szczupła budowa ciała, nieprawidłowa dieta - uboga w białko i wapń (niedobór wapnia w organizmie przyspiesza naturalne procesy osłabiania tkanki kostnej).

Na osteoporozę wpływa również długotrwałe unieruchomienie, które może spowodować zmiany osteoporotyczne nawet u młodych osób, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, przyjmowanie niektórych leków. Nie bez znaczenia są choroby, takie jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, kamica nerkowa czy zespół Cushinga. Ważną rolę odgrywają hormony - osteoporozie sprzyja niedobór estrogenu u kobiet i testosteronu u mężczyzn. Osteoporoza wtórna, czyli nie wynikająca z wieku, ale innych czynników prowadzących do osłabienia kośćca, jest diagnozowana rzadziej.

Osteoporoza - objawy

W początkowej fazie osteoporoza przebiega bezobjawowo. Później jej symptomami są:

  • bóle kości długich pod wpływem obciążenia,
  • złamania kości przy niewielkich urazach,
  • obniżenie wzrostu (złamania kompresyjne kręgów),
  • ból kręgosłupa,
  • pojawienie się nadmiernej kifozy piersiowej (tak zwany garb starczy).

Często pierwszym objawem jest złamanie niskoenergetyczne (osteoporotyczne), które występuje pod wpływem niewielkiego wysiłku bądź przeciążenia (na przykład niegroźnego upadku).

Typy osteoporozy

Wyróżnia się dwa typy osteoporozy: Typ A i Typ B. Typ A najczęściej dotyczy osób starszych, po 70. roku życia. Cechuje się obniżoną gęstością mineralną kości. Złamania zwykle lokalizują się w kręgosłupie i bliższym odcinku kości udowej. Z kolei typ B objawia się u ludzi nieco młodszych. Charakteryzuje się obniżoną jakością kości i prawidłową (lub nieco obniżoną) gęstością kości. Złamania najczęściej dotyczą nadgarstka i kręgów.

Profilaktyka osteoporozy

Osteoporozie można zapobiegać. Celem działań jest zwiększenie masy kostnej, zapobieganie ubytkom i poprawa wewnętrznej struktury kości, a w rezultacie zapobieganie złamaniom kości.

Profilaktyka polega na przestrzeganiu zasad racjonalnej, zróżnicowanej i zbilansowanej diety bogatej w wapń, białko i witaminę D. To również suplementacja i uzupełnianie ewentualnych niedoborów. Szalenie ważna jest aktywność fizyczna, ponieważ wzmacnia kości i mięśnie oraz stawy. Bardzo ważne jest, by osoby znajdujące się w grupie zagrożonej osteoporozą dbały o siebie i swoją dietę, prowadziły aktywny tryb życia, ale i wykonywały profilaktycznie badanie - densytometrię (badanie gęstości kości).

Osteoporoza - diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie osteoporozy stawia się na podstawie stwierdzenia złamania niskoenergetycznego bez względu na gęstość mineralną kości lub na podstawie badania.

Badaniem, które służy rozpoznaniu osteoporozy jest densytometria, która określa gęstość mineralną kości (BMD). W diagnostyce wykorzystuje się również badania laboratoryjne, określając na przykład poziom wapnia czy fosforu. Wykorzystuje się również biopsję kości.

Metody lecznicze obejmują podawanie leków wspierających tworzenie tkanki kostnej i hamowanie ubytku kości. Bardzo ważne jest suplementowanie preparatów wapnia (1200 mg/dziennie) oraz witaminy D (nawet 2000 IU/dzień). Dużą rolę w leczeniu osteoporozy odgrywa fizjoterapia, polegająca na wykonywaniu masaży, włączenia elektroterapii czy wykonywaniu ćwiczeń. Warunkiem sukcesu terapii jest prawidłowe, regularne stosowanie leków oraz zaleceń dotyczących diety i aktywności fizycznej.

Więcej o: