Mniszek lekarski, inaczej mniszek pospolity, jest znany i ceniony od dawna. Stosuje się go w medycynie ludowej do leczenia i zapobiegania różnym dolegliwościom. Roślina potocznie nazywana jest dmuchawcem i mleczem (błędnie).
Jak wygląda mniszek lekarski?
Mniszek lekarski jest pospolitą rośliną wieloletnią, która osiąga wysokość nawet 50 cm. Ma długi i gruby korzeń, a jej łodygi są bezlistne i puste w środku. Posiada jedną lub kilka łodyg (pędów kwiatonośnych), wyrastających z jednego miejsca nad ziemią. Są one bezlistne, z każdej wyrasta tylko jeden kwiatostan. Liście mniszka lekarskiego są długie, lancetowate, pierzasto wycięte. Roślina kwitnie od kwietnia do lipca i jesienią po raz drugi. Wówczas ma żółte, języczkowate, zebrane w koszyczek kwiaty. Po przekwitnięciu kwiatostan przypomina białą, puchową kulę. Wszystkie części rośliny mają biały sok mleczny.
Mniszek lekarski a mlecz
Mniszek lekarski często potocznie jest nazywany mleczem. To błąd, ponieważ mlecz i mniszek to nie to samo. Zarówno mniszek lekarski (Taraxacum officinale), jak i mlecz (Sonchus arvensis L.) pochodzą z rodziny astrowatych i są do siebie łudząco podobne. Obydwa gatunki porastają podobny typ terenów, czyli łąki, tereny trawiaste, zarośla, nieużytki, miedze i rowy. Jak je odróżnić?
Mlecz to chwast, a mniszek lekarski jest ziołem, rośliną jadalną i leczniczą. Mlecz, w odróżnieniu od mniszka lekarskiego, ma jedną łodygę, od której odchodzą pędy poboczne oraz drobne listki. Różnic jest wiele, a jedną z najbardziej charakterystycznych jest to, że o ile mniszek lekarski po przekwitnieniu przekształca się w dmuchawiec, kwiaty mlecza zamieniają się z w twardą kulkę.
Mniszek lekarski - właściwości
Mniszek działa przeciwcukrzycowo, moczopędnie, pomaga w dolegliwościach skórnych, żołądkowych, poprawia odporność. Preparaty z mniszka lekarskiego:
- działają antyoksydacyjnie, hamują działanie wolnych rodników,
- hamują rozwój wielu bakterii i grzybów,
- zwiększają wydzielanie żółci w wątrobie, ułatwiają przepływ żółci w przewodach żółciowych, przeciwdziałają zastojom żółci,
- mogą być stosowane wspomagająco przy antybiotykoterapii,
- regulują cykle miesiączkowe i pracę jajników,
- działają oczyszczająco i odtruwająco, ponieważ substancje zawarte w mniszku lekarskim łączą się z szkodliwymi produktami przemiany materii,
- wspomagają odporność - są polecane jest w stanach rekonwalescencji,
- syrop z mniszka lekarskiego ma działanie przeciwkaszlowe, a także oczyszczające, przeciwmiażdżycowe.
Mniszek lekarski - właściwości lecznicze i zastosowanie
Surowcem najczęściej wykorzystywanym w lecznictwie są zbierane wiosną nadziemne części mniszka lekarskiego, wysuszone w przewiewie i zacienieniu. Doskonale nadają się na syrop lub miód. Mniszek lekarski może być także stosowany do sałatek, zup i koktajli. To również surowiec na preparaty lecznicze typu maści, napary, herbaty, napoje, okłady.
Syrop z mniszka lekarskiego może być pozyskiwany z kwiatów, łodygi i korzenia. Jest bardzo zdrowy, ponieważ zawiera witaminę A, witaminę C, witaminy z grupy B oraz minerały, takie jak potas, krzem, magnez, żelazo. Ma również inulinę, kwas krzemowy, asparaginę oraz garbniki.
Preparaty z mniszka lekarskiego stosuje się na różne dolegliwości, związane z zaburzeniami trawienia, zaburzeniami oddawania moczu, zastojem żółci, zaburzeniami metabolicznymi, gdy dokucza reumatyzm, dna moczanowa, ale i brak apetytu. Są pomocne w leczeniu zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, infekcjach górnych dróg oddechowych. Wspierają odporność. Wyciągi z mniszka mogą być również stosowane zewnętrznie - wpływają na regenerację skóry, przyspieszają procesy gojenia, łagodzą zmiany skórne, a i leczą brodawki czy kurzajki (zmiany należy posmarować mleczkiem, które wydziela świeżo zerwana roślina).
Mniszek lekarski - środki ostrożności
Ponieważ mniszek lekarski może nasilać dolegliwości żołądkowe w przypadku nadkwaśności soku żołądka, nie zaleca się stosowania go u osób, które zmagają się z niedrożnością dróg żółciowych bądź jelit, wrzodami żołądka i nadkwaśnością, kamicą żółciową lub chorobami nerek. Kobiety w ciąży oraz karmiące dzieci piersią przed sięgnięciem po preparaty z mniszka lekarskiego powinny skonsultować to z lekarzem.
