Wzdęcia są objawem obecności nadmiernej ilości gazów w jelitach, które zwykle nasila się po posiłkach, ale dokucza również kobietom podczas menstruacji i ciąży. Gazy jelitowe powstają w trakcie procesów fermentacji, za które odpowiedzialne są bakterie. Ich ilość i skład zależą od rodzaju pokarmów, składu flory bakteryjnej i sprawności pasażu jelitowego. Zasadniczo jednak składają się głównie z dwutlenku węgla, siarkowodoru, azotu oraz metanu. Jeśli układ pokarmowy działa prawidłowo, gazy jelitowe są usuwane przez przewód pokarmowy, jako odbijanie i gazy, czyli wiatry. Czasem jednak dochodzi do ich nadmiernej produkcji i gromadzenia się w jelitach. Wzdęcia i gazy to problem, który dotyczy około 30 procent całej populacji.
Wzdęcia - przyczyny
Przyczyny wzdęć brzucha mogą być różnorodne. Dolegliwości najczęściej pojawiają się przy:
- zaparciach, zwłaszcza długotrwałych,
- zespole jelita drażliwego,
- zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego,
- chorobach trzustki i wątroby,
- chorobie wrzodowej,
- chorobach tarczycy,
- przeroście mikroflory przewodu pokarmowego,
- nietolerancji laktozy, glutenu lub innych substancji pokarmowych,
- przewlekłych stanach zapalnych jelit,
- lambliozie,
- błędach dietetycznych, jak również po spożyciu roślin strączkowych,
- połykaniu powietrza w trakcie oddychania i jedzenia,
- po antybiotykoterapii, kiedy leki zmienią bądź zniszczą naturalną florę jelitową w przewodzie pokarmowym.
Częstą przypadłością są gazy w ciąży, co ma związek ze zmianami hormonalnymi i fizjologicznymi zachodzącymi w organizmie kobiety w ciąży.
Wzdęcia - objawy
U większości osób wzdęcia i gazy manifestują się powiększonym obwodem brzucha, uczuciem pełności, rozpierania i bulgotania w jelitach. Innymi objawami są bóle brzucha o charakterze kolkowym bądź kurczowym oraz uwalnianie gazów jelitowych, które często mają nieprzyjemny zapach. Wzdęcia powodują dyskomfort, mogą być bolesne.
Zwykle wzdęcia pojawiają się po posiłku i dość szybko znikają. Zdarza się jednak, że długotrwałe wzdęcia, manifestujące się stałym powiększeniem obwodu brzucha, są pozorne. Wówczas zmiany w sylwetce mogą być przejawem przyrostu masy ciała, wodobrzusza (najczęściej pojawia się w przebiegu marskości wątroby lub nowotworów) bądź powiększenia objętości narządów wewnętrznych jamy brzusznej (zwykle powiększeniu ulega wątroba i śledziona). To również częsty objaw pojawienia się guzów albo dużych torbieli.
Wzdęcia - diagnostyka i leczenie, domowe sposoby
Leczenie uporczywych wzdęć jest uzależnione od ich przyczyny. I tak o ile czasem niezbędna jest farmakologia, w innych przypadkach sprawdzi się dieta eliminacyjna. Jeśli wzdęcia pojawiają się sporadycznie, można sięgać po leki, które wiążą gazy bądź zawierają lecznicze bakterie. Pomogą też domowe sposoby na wzdęcia.
Aby zapobiegać wzdęciom należy jeść powoli, bez nadmiernego połykania powietrza, zrezygnować z picia gazowanych napojów. Ważne jest, by starannie i bez pośpiechu przeżuwać wszystkie spożywane pokarmy, jeść z zamkniętymi ustami - rozmowa podczas posiłku może mieć nieprzyjemne skutki. Nieodzowna jest aktywność fizyczna (ruch przyśpiesza perystaltykę jelit i działa na przemianę materii), a także modyfikacja diety - wprowadzenie takich produktów, które pomagają ich uniknąć. To na przykład jogurty czy płatki owsiane. Można też pić zioła - zarówno w postaci herbaty, jak i nalewki. Pomaga rumianek, koper włoski, melisa czy imbir. Zaleca się również stosowanie pietruszki, kopru, imbiru i kminku.
Gazom i wzdęciom można zapobiegać, eliminując bądź ograniczając produkty, które wywołują dyskomfort.
Jakie produkty najczęściej powodują wzdęcia?
- dania ciężkostrawne,
- warzywa strączkowe, takie jak groch, fasola, fasolka, soczewica,
- warzywa, takie jak cebula, kapusta, kalafior, brokuły, papryka,
- nabiał, zwłaszcza mleko,
- ciemne pieczywo,
- niektóre połączenia produktów, co jest kwestią indywidualną.
Pomaga również delikatny masaż brzucha - okrężne ruchy należy wykonywać zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Warto przy tym stosować olejek miętowy, kminkowy lub jałowcowy, ewentualnie ich mieszankę.
