Salmonella to rodzaj bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, do której należą Gram-ujemne względnie beztlenowe pałeczki. Wyróżnia się kilka rodzajów bakterii, które mogą wywoływać takie choroby jak salmonelloza, dur brzuszny czy dur rzekomy. Pałeczki Salmonelli zostały odkryte przez Daniela E. Salmona, amerykańskiego weterynarza, w 1885 roku.
Bakterie z grupy Salmonella są częstą przyczyną zatruć pokarmowych - patogeny zakażają zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Dla zwierząt bakteria jest patogenem pierwotnym, kolonizuje przewód pokarmowy. U człowieka możliwe jest zarówno zakażenie objawowe, jak i bezobjawowe nosicielstwo bakterii, co w obydwóch przypadkach jest źródłem dalszego zakażania innych osób. Źródłem zakażenia Salmonellą są produkty spożywcze, najczęściej:
Do zakażenia dochodzi najczęściej wskutek nieprawidłowego przechowywania żywności lub z powodu braku higieny w żywieniu. Chorobą skutkuje spożycie zanieczyszczonych jaj, mięsa drobiowego, majonezu czy mleka. Inną drogą zakażenia jest bezpośredni kontakt z zakażonym człowiekiem lub zwierzęciem, a także picie wody zanieczyszczonej odchodami.
Jedną z najczęściej występujących chorób wywołanych przez bakterie Salmonella jest salmonelloza, która należy do grupy chorób zakaźnych. Jest wywoływana przez bakterie Salmonella typhimurium oraz Salmonella enteritidis - to najczęstsze przyczyny zakażeń.
Pierwsze objawy wskazujące na zatrucie mogą pojawić się po 10-48 godzinach od kontaktu z bakterią. W przebiegu salmonellowego zatrucia pokarmowego pojawiają się takie objawy jak:
Objawy zakażenia Salmonellą zależą od kilku czynników, między innymi od stanu zdrowia pacjenta, a także ilości bakterii w organizmie. To dlatego u niektórych osób zakażenie Salmonellą przebiega łagodnie i szybko, wręcz bezobjawowo, a u innych choroba ma przebieg ciężki, w skrajnych przypadkach prowadząc do śmierci.
Podstawą do rozpoznania Salmonelli jest wyhodowanie bakterii w próbkach kału lub krwi czy innych płynów ustrojowych. W leczeniu zatrucia wywołanego Salmonellą najważniejsze jest nawadnianie organizmu chorego oraz zastosowanie właściwej diety. Antybiotyk jest wdrażany, gdy w ciągu trzech dni objawy choroby nie ustępują. Takie postępowanie podyktowane jest tym, że zakażenie zwykle ulega samoograniczeniu, a włączenie antybiotyku zwiększa ryzyko rozwoju bezobjawowego nosicielstwa Salmonelli. Najcięższe przypadki zatrucia Salmonellą wymagają hospitalizacji.
Szczególnej uwagi wymaga Salmonella w ciąży oraz Salmonella u dzieci, ponieważ szybko może u nich dojść do odwodnienia. Nie mniej groźna jest salmonelloza u osób z upośledzoną odpornością, ponieważ brak reakcji oraz leczenia może doprowadzić do niebezpiecznych powikłań, z sepsą z niewydolnością wielonarządową włącznie.
Zakażenie Salmonellą jest wyczerpujące, dlatego zdecydowanie warto zadbać o to, by do niego nie doszło. Co robić? Na czym polega profilaktyka? Ponieważ człowiek najczęściej zaraża się Salmonellą drogą pokarmową, spożywając żywność skażoną, nie poddaną obróbce termicznej bądź niedogotowaną lub pijąc zanieczyszczoną wodę, najważniejsze jest: