Kifoza, czyli łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietową w odcinku piersiowym lub krzyżowym kręgosłupa, które mieści się w granicach ustalonej normy, nazywa się kifozą fizjologiczną. To norma. Jeśli zaś kifozę obserwuje się w odcinku szyjnym lub lędźwiowym kręgosłupa bądź wielkość wygięcia kręgosłupa wykracza poza normę, kifozę uznaje się za patologiczną. Oznacza to, że kifoza lub kifoza piersiowa nie jest jednostką chorobową, jak się często uważa. Patologię stanowi hyperkifoza, hypokifoza piersiowa lub kifoza szyjna bądź lędźwiowa.
Kifoza fizjologiczna
Kręgosłup człowieka w naturalny sposób jest lekko wygięty w odcinku piersiowym. Taka fizjologiczna kifoza piersiowa zapewnia pionową postawę, zwiększa objętość klatki piersiowej, amortyzuje pionowe obciążenia kręgosłupa, absorbuje wstrząsy i utrzymuje ciężar głowy. Kifoza dotyczy nie tylko kości, lecz także mięśni i więzadeł. Warto pamiętać, że w ciągu życia krzywizny fizjologiczne kręgosłupa zmieniają się - najczęściej w granicach uznanych za normę. Czasem jednak się zdarza, że zaczynają być nieprawidłowe.
Kifoza patologiczna
Jeśli naturalne, lekko łukowate wygięcie pleców ulega pogłębieniu, mówi się o kifozie patologicznej. Kifoza pogłębiona (plecy okrągłe) jest nieprawidłowością, która polega na postępującym, nadmiernym wygięciu kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym i krzyżowym.
Kifoza patologiczna najczęściej występuje pod postacią:
- hyperkifozy piersiowej (skolioza, gruźlica, krzywica, złamania kręgów, osteoporoza, choroba Scheuermanna, wada postawy),
- hypokifozy piersiowej (skolioza, wada postawy).
Kifoza - przyczyny i objawy
Najczęstszą przyczyną kifozy patologicznej jest:
- utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała, długotrwałe przebywanie w pozycji zgarbionej. Wówczas dochodzi do dystonii mięśniowej.
- skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa,
- wada wrodzona, na przykład kifoza patologiczna wrodzona konstytucjonalna oraz kostnopochodna.
- krzywica - tzw. garb krzywiczy siedzeniowy,
- gruźlica - garb gruźliczy,
- choroba Scheuermanna - kifoza młodzieńcza oraz zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
- zmiany pourazowe,
- zablokowanie stawów kręgosłupa,
- osteoporoza,
- choroby neurologiczne,
- wady wzroku - kifoza ocznopochodna,
- psychogenne np. wdowi garb.
Kifoza patologiczna charakteryzuje się zwykle zapadnięciem klatki piersiowej i zbyt dużym wygięciem odcinka piersiowego kręgosłupa ku tyłowi. Nieprawidłowość pogłębia lordozę lędźwiową, przesuwa wypadkową siłę obciążania kręgów ku przodowi. Głowa i barki wysuwają się do przodu, ramiona stają się bardziej zaokrąglone. Obserwuje się rozsunięcie i odstawanie łopatek od klatki piersiowej. W rezultacie sylwetka wydaje się zdeformowana. Charakterystyczne dla pogłębionej kifozy są zaokrąglone plecy, a w zaawansowanym stadium garb, czyli wybrzuszenie widoczne na górnej części pleców.
Kifoza pogłębiona może wywołać ból mięśni pleców czy problemy z oddychaniem. Dzieje się tak, ponieważ kręgosłup jest nieodpowiednio obciążony, a jego nieprawidłowe wygięcie naciska na płuca.
Kifoza pogłębiona - diagnostyka i leczenie
Diagnostyka kifozy opiera się na badaniu palpacyjnym kręgosłupa oraz obserwacji ruchów pacjenta, a także badaniach obrazowych, takich jak RTG kręgosłupa, które jest wykonywane na całej długości kręgosłupa.
Kifoza może być wyleczona, jednak jest to proces długotrwały. Terapia pogłębionej kifozy piersiowej zależy od przyczyny jej powstania. Najczęściej stosuje się metody zachowawcze, takie jak ćwiczenia korekcyjne rozciągające mięśnie klatki piersiowej i wzmacniające mięśnie grzbietu, a także ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia mięśni brzucha i mięśni pośladków, pływanie, gorsety korekcyjne, masaże klasyczne i lecznicze oraz zabiegi fizykoterapii (promieniowanie nadfioletowe, ultradźwięki, masaż podwodny). Wskazane jest unikanie zwiększonych obciążeń kręgosłupa. Zdarza się, że kifoza pogłębiona wymaga leczenia operacyjnego. U pacjentów z łagodniejszą postacią patologii czasami nie stosuje się żadnego specjalistycznego leczenia, oprócz wykonywania zaleconych ćwiczeń.
Kifoza pogłębiona - zaniedbana i źle leczona - może powodować szybszy rozwój zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie i rozwój dolegliwości bólowych.
