Trójglicerydy (tracyloglicerydy, triacyloglicerole, triglicerydy, TG) to organiczne związki chemiczne należące do lipidów, czyli tłuszczów prostych. Triglicerydy występują w organizmie, ponieważ produkuje je wątroba z kwasów tłuszczowych i węglowodanów (ta frakcja lipidów odzwierciedla pokarmowe spożycie tłuszczów), ale i są dostarczane do organizmu wraz z pożywieniem. W przypadku gdy docierają w zbyt dużych ilościach, zbędna część trójglicerydów jest magazynowana w cytoplazmie komórek tłuszczowych, na przykład pod skórą, jako tkanka tłuszczowa.
Każdy triacyloglicerol zbudowany jest z cząsteczki glicerolu i trzech cząsteczek długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, połączonych wiązaniem estrowym. Wyróżnia się trójglicerydy proste i złożone. Proste mają trzy identyczne kwasy tłuszczowe, a złożone zawierają w cząsteczce różne kwasy tłuszczowe.
Badanie stężenia trójglicerydów jest składową badania profilu lipidowego - zlecane jest zwykle wraz z badaniem poziomu cholesterolu całkowitego, LDL oraz HDL. Wykonuje się je profilaktycznie, jak i przy zaburzeniach wchłaniania z przewodu pokarmowego, podejrzeniu uszkodzenia wątroby czy zapalenia trzustki.
Jak się przygotować do badania trójglicerydów? Należy wykonać je na czczo, po co najmniej 12-godzinnej przerwie od jedzenia. Ostatni posiłek powinien być niskotłuszczowy. Poziom trójglicerydów analizuje się na podstawie próbki krwi, a materiałem do badania jest surowica krwi pobranej z żyły łokciowej.
Zasadniczo przyjmuje się, że właściwe stężenie trójglicerydów wynosi mniej niż 150 mg/dl, zaś wartość powyżej 200 mg/dL oznacza stężenie wysokie. Za prawidłowe uznaje się stężenia trójglicerydów w surowicy lub osoczu krwi:
Wartości powyżej 200 mg/dl oznaczają hipertriglicerydemię związaną z ryzykiem rozwoju miażdżycy. Niski poziom trójglicerydów obserwuje się u pacjentów leczących choroby psychiczne.
Trójglicerydy są tłuszczami, które wprawdzie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak muszą występować we właściwych ilościach. Ich nadmiar jest szkodliwy i niebezpieczny dla zdrowia.
Podwyższony poziom trójglicerydów zwiększa ryzyko powstawania chorób układu sercowo-naczyniowego, wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu. Sprawę komplikuje podwyższony poziom cholesterolu LDL (choć badania dowodzą, że to nadmiar trójglicerydów oznacza większe ryzyko zawału serca czy udaru mózgu niż podwyższony poziom złego cholesterolu).
Przyczyną podwyższonego poziomu trójglicerydów może być cukrzyca bądź inne choroby metaboliczne, zapalenie trzustki, dna moczanowa, otyłość, niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, toczeń rumieniowaty, ale i ciąża, stosowanie doustnych preparatów antykoncepcyjnych oraz leków (na przykład moczopędnych).
Ilość trójglicerydów we krwi trzeba obniżać. Jak to zrobić? Przede wszystkim zmienić tryb życia. Bardzo ważna jest aktywność fizyczna, jednak najważniejsza bez wątpienia staje się dieta. Zmiana nawyków żywieniowych to podstawa.
Jeżeli wartość trójglicerydów jest stale wyższa niż 200 mg/dl, należy zastosować leczenie farmakologiczne - widocznie sama zmiana trybu życia nie wystarczy.