Dieta ketogeniczna (ketogenna) jest dietą wysokotłuszczową i niskowęglowodanową. U podstaw jej założeń leży zasada, by zwiększyć podaż tłuszczów przy jednoczesnym ograniczeniu spożywania węglowodanów. Istotą diety ketogenicznej jest wprowadzenie organizmu w stan ketozy, czego skutkiem jest spalanie zapasów zgromadzonych w tkance tłuszczowej. Ponieważ głównym źródłem energii organizmu są węglowodany, gdy jest ich zbyt mało, dla organizmu paliwem zastępczym stają się tłuszcze. Mechanizm nie jest skomplikowany: organizm nie czerpie energii z węglowodanów, lecz ze spożywanych i własnych tłuszczów oraz białka.
Efektem stosowania diety ketogenicznej jest spadek masy ciała. Trzeba przy tym pamiętać, że tempo odchudzania zależy nie tylko od wyjściowej wagi, ale i predyspozycji organizmu. Ale dieta ta znalazła również zastosowanie w leczeniu różnych chorób, takich jak padaczka oporna na leki u dzieci, zespół Retta, zespół Draveta, zespół Doose, stwardnienie guzowate, a także schorzenia metaboliczne. Może być stosowana także w leczeniu nadciśnienia.
Dieta ketogeniczna - co jeść?
Dieta ketogeniczna zakłada, że spożycie tłuszczu ma stanowić nawet 90% zapotrzebowania energetycznego. Pozostała część energii powinna pochodzić z białek oraz z węglowodanów (poniżej 50 g węglowodanów dziennie. Węglowodany stanowią mniej niż 10% całkowitych przyjmowanych kalorii). W klasycznej odmianie diety ketogenicznej stosunek ilości tłuszczu do białek i węglowodanów wynosi 4 do 1. Oznacza to, że spożywa się cztery razy więcej tłuszczu niż pozostałych grup. Tym samym zaleca się zwiększenie spożywania tłuszczu i ograniczenie ilości węglowodanów.
Tłuszcze należy pozyskiwać z olejów roślinnych, masła czy majonezu. Źródłem białka jest chude mięso i wędliny, a węglowodanów - warzywa i owoce o niskiej zawartości cukru. Jednocześnie na czarnej liście produktów zakazanych znajdują się produkty zbożowe, pieczywo, makarony, produkty bogate w skrobię, ale również niektóre warzywa i owoce, słodycze czy dżemy. Jedzenie to niemal wyłącznie białko i tłuszcz. Stosując tę dietę nie można zapomnieć o piciu wody: gazowanej bądź niegazowanej w ilości dwóch litrów dziennie. Oprócz tego można sięgać po kawę i herbatę bez cukru.
Dieta ketogeniczna - efekty i zagrożenia
Z uwagi na to, że dieta ketogenna polega na niemal całkowitej eliminacji węglowodanów, przynosi szybkie rezultaty. Oprócz tego, że wpływa na spadek masy ciała, zmniejsza również uczucie głodu. Dzieje się tak, ponieważ stężenie ciał ketonowych we krwi jest większe niż stężenie glukozy.
Stosowanie diety ketogennej wyłącznie w celu redukcji masy ciała budzi wiele kontrowersji. Powodów jest wiele. Co się jej zarzuca?
- Restrykcyjność. Ilość produktów, jakie można spożywać, jest bardzo ograniczona, przez co dieta jest dość monotonna. W rezultacie może prowadzić do niedoborów składników odżywczych - bardzo ważne jest ich suplementowanie.
- Towarzyszący jej dyskomfort. Decydując się na ten rodzaj żywienia trzeba mieć na uwadze, że w pierwszej fazie mogą pojawić się różne dolegliwości. Podczas wchodzenia w stan ketozy dopada osłabienie, zmęczenie, brak koncentracji, zawroty głowy, ospałość czy zaparcia, a także nieprzyjemny zapach ciała i z ust. Mogą też pojawić się bóle brzucha, będące reakcją na dużą ilość tłuszczów.
- Zagrożenia zdrowotne. Długotrwałe stosowanie diety ketogenicznej może doprowadzić do pojawienia się chorób, takich jak kwasica, przewlekłe zaparcia, hipoglikemia, podwyższenie poziomu cholesterolu. Dieta ketogenna nie jest dobrym rozwiązaniem dla osób z chorą wątrobą, nerkami i trzustką. Przy dłuższym okresie jej stosowania może wystąpić kamica moczanowa. Lekarze ostrzegają, że dieta ta może również zaburzyć gospodarkę hormonalną.
Dieta ketogeniczna powinna być prawidłowo zbilansowana. Oznacza to, że samodzielne komponowanie codziennego jadłospisu jest ryzykowne. Zaleca się, by plan diety opracował specjalista. Dzięki temu pojawią się rezultaty, a nie skutki uboczne. Jeśli dieta ketogeniczna nie jest prowadzona pod nadzorem lekarza czy dietetyka, zamiast pomóc, może poważnie zaszkodzić.
