Koagulacja białek a krzepnięcie krwi

Na czym polega proces koagulacji białek? Jak wygląda badanie krzepliwości krwi i kto powinien je wykonać?
Zobacz wideo

Koagulacja białek - co to jest?

Białka są podstawowymi składnikami strukturalnymi wszystkich organizmów zwierzęcych i roślinnych. Zbudowane są z aminokwasów, zawierają: węgiel, wodór, tlen, azot oraz w mniejszych ilościach fosfor i siarkę.

Koagulacja - najogólniej rzecz ujmując - polega na przejściu z niejednorodnej mieszaniny zwanej układem koloidanym (tzw. zolu) w postać zachowującą większą stabilność kształtu (żel). Zol, czyli niejednorodną, niestabilną mieszaninę, tworzy zwykle układ dwóch substancji, z których jedna, stała, jest rozproszona w drugiej (ciecz lub gaz), nazywanej rozpuszczalnikiem. Zole mają dużą lepkość, obniżone napięcie powierzchniowe, są podatne na wysalanie, charakteryzują się brakiem przenikalności przez błony półprzepuszczalne oraz rozpraszaniem światła (efekt Tyndalla).

Jeśli w trakcie procesu koagulacji cząstki zolu, rozproszone w cieczy, znajdą się na tyle blisko siebie, że układ cząstek zachowuje stabilność kształtu, wówczas mówimy o żelu. W wyniku koagulacji, z rozproszonych cząstek koloidu powstają większe agregaty, tworząc fazę ciągłą. Koagulacja może być odwracalna, a przejście żelu w zol może nastąpić przez rozcieńczanie.

W wyniku koagulacji, rozpuszczalne w wodzie białka łączą się w nierozpuszczalne strzępki i następuje całkowita utrata ich aktywności biologicznej. Może to następować pod wpływem temperatury (ogrzewanie białka) lub czynników chemicznych (np. wysokiego stężenia soli). Sole powodują, że białko traci płaszcz hydratacyjny (wodny), następuje obniżenie rozpuszczalności i białko wypada z roztworu.

Niskie stężenia soli zwiększają rozpuszczalność białek. Otrzymane w wyniku wysolenia białko zachowuje swoje biologiczne właściwości, dlatego metoda wysalania znalazła zastosowanie do rozdzielania i oczyszczania białek.

Koagulacja a krzepnięcie krwi

Krzepnięcie krwi, podobnie jak to jest w procesie koagulacji, polega na tym, że znajdujące się osoczu, rozpuszczalne białko (fibrynogen), zmienia się w fibrynę (białko nierozpuszczalne) włóknik, tworząc skrzep. Następuje to pod wpływem trombiny, enzymu osocza krwi. Tak utworzony skrzep "łata" uszkodzone naczynie krwionośne. Płytki krwi przylegają jedna do drugiej i do miejsca uszkodzenia naczynia, zapobiegający wypływowi krwi. Krzepnięcie stanowi jeden z mechanizmów obronnych organizmu w sytuacji przerwania ciągłości tkanek. Po skutecznym zatamowaniu krwawienia następuje proces fibrynolizy - rozpuszczania skrzepu, w wyniku czego dochodzi do aktywacji enzymów rozpuszczających skrzep, zapewniając drożność naczynia.

Krzepliwość krwi - badanie

Jednym z obowiązkowych badań krzepliwości krwi, zalecanych przed operacją, jest koagulogram. Celem tego badania jest oznaczenie liczby płytek krwi (trombocytów), odpowiadających za jej krzepnięcie. Właściwa liczba płytek krwi mieści się w przedziale od 150 do 400 tys./mm³ krwi. Wartość powyżej 400 tys. trombocytów na 1 mm³ oznacza nadpłytkowość (trombocytozę). Nadmierna liczba płytek we krwi sprawia, że łatwiej się ze sobą sklejają, co może prowadzić do powstawania zakrzepów, zatykających naczynia krwionośne. Niski poziom trombocytów (poniżej 150 tys./mm³), zwany małopłytkowością (trombocytopenią), zwykle jest przyczyną krwawień.

Koagulogram - inne wskazania do wykonania badania

Koagulogram wykonuje się także w sytuacji uzasadnionego podejrzenia zaburzenia krzepliwości krwi. Wskazują na to następujące objawy:

  • przedłużające się krwawienia po zranieniu,
  • powtarzające się krwawienia z nosa, dziąseł (np. podczas mycia zębów) lub układu pokarmowego,
  • zbyt obfite miesiączki lub krwawienia pozamiesiączkowe,
  • siniaki, pojawiające się nawet po niewielkim urazie,
  • pojawiające się wybroczyny na powierzchni skóry i błonach śluzowych.

Badanie to jest uzasadnione w przypadku chorób kardiologicznych, chorób wątroby i w przypadku podejrzenia zakrzepów. Badanie krzepliwości krwi powinny zrobić także kobiety, które odstawiły hormonalne leki antykoncepcyjne.

Więcej o:
Copyright © Agora SA