Podwyższone OB (odczyn Biernackiego) - o czym świadczy?

Podwyższone OB zwykle świadczy o toczącym się w organizmie stanie zapalnym, wskazuje na obecność infekcji, ale nie pozwala określić jej lokalizacji ani czynnika sprawczego. Mimo to OB, choć jest mało specyficznym markerem stanu zapalnego, stanowi ważne narzędzie diagnostyczne. Podwyższone OB może mieć wiele przyczyn i nie zawsze oznacza chorobę. Co jeszcze warto o nim wiedzieć?
Zobacz wideo

Podwyższone OB jest niepokojące, ale co tak naprawdę oznacza? Czym jest OB? OB, czyli odczyn Biernackiego to szybkość, z jaką czerwone krwinki opadają w osoczu krwi w ciągu 1-2 godzin. Szybkość opadania krwinek wskazuje, czy OB jest podwyższone czy obniżone. Wynik opisuje się jako odległość w milimetrach, na jaką krwinki opadły w jednostce czasowej. W terminologii medycznej odczyn OB funkcjonuje także jako skrót ESR - od erythrocyte sedimentation rate, co oznacza wskaźnik sedymentacji erytrocytów. Badanie zostało opracowane w 1897 roku przez polskiego lekarza Edmunda Biernackiego.

OB podwyższone - normy

Normy OB zależą od wieku oraz płci badanej osoby. Najniższa norma występuje u noworodków, natomiast najwyższa u kobiet po 60. roku życia. Mogą też różnić się w zależności od laboratorium, w którym badanie było wykonywane.

Przyjmuje się, że poziom OB u dzieci i dorosłych do 60. roku życia powinien mieścić się w zakresie:

  • 1-2 mm u noworodków,         
  • 11-22 mm u niemowląt do 6. miesiąca życia,
  • 3-15 mm u kobiet,
  • 1-10 mm wśród mężczyzn.

U dorosłych powyżej 60. roku życia poziom OB powinien zawierać się w granicach:

  • 3-20 mm u kobiet,
  • 1-15 mm u mężczyzn.

Na co wskazuje podwyższone OB

Ponieważ OB jest wyznacznikiem obecności w organizmie stanu zapalnego, podwyższone parametry są alarmujące, a wysokie OB może towarzyszyć:

  • ostrym i przewlekłym stanom zapalnym (zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie płuc, zapalenie dziąseł),
  • przewlekłym infekcjom (wywołanym tak przez bakterie, jak i wirusy),
  • chorobom reumatycznym (na przykład reumatoidalne zapalenie stawów),
  • niedokrwistości,
  • zaburzeniom funkcjonowania wątroby,
  • urazom, takim jak złamania kości czy operacje chirurgiczne,
  • zapalnym schorzeniom wątroby (ostrym i przewlekłym),
  • zaburzeniom pracy tarczycy - nadczynności i niedoczynności tarczycy oraz innym chorobom autoimmunologicznym,
  • hipercholesterolemii (wysoki poziom cholesterolu we krwi),
  • białaczkom i innym nowotworom.

Czasem wysokie OB pojawia się u kobiet podczas menstruacji, w czasie ciąży oraz w połogu. Podwyższone OB u dziecka jest bardzo często oznaką próchnicy zębów. Z kolei noworodki mogą mieć podwyższone OB do 6. miesiąca życia - jest to uznawane za zjawisko naturalne. Należy pamiętać, że zażywanie niektórych leków, w tym leków hamujących owulację, może fałszować prawidłowość oraz wiarygodność uzyskanych wyników. W innych przypadkach wysokie OB świadczą o występowaniu mniej lub bardziej poważnej choroby.

Niskie OB sugeruje alergie, nadkrwistość, żółtaczkę, niewydolność krążenia, wstrząs anafilaktyczny.

Podwyższone OB a nowotwór

Wprawdzie podwyższone OB nie wskazuje na konkretną chorobę, ale uznaje się, że poziom znacząco podwyższony, osiągający trzycyfrowy wynik (czyli >100 mm po 1 godzinie) sugeruje, że w organizmie toczy się proces nowotworowy. Wysokie OB pojawia się w przebiegu białaczek, szpiczaka mnogiego czy przy pojawieniu się guza nowotworowego. Niemniej poziom OB nie jest czynnikiem diagnostycznym w rozpoznawaniu nowotworów. W onkologii rozpoznania stawia się na podstawie wyniku badania histopatologicznego.

Podwyższone OB - badanie

OB to jedno z najczęściej zlecanych badań laboratoryjnych krwi. Zwykle wykonuje się je równocześnie z morfologią - pobiera się krew z żyły łokciowej. Na badanie należy przyjść na czczo, czyli co najmniej 6 godzin po ostatnim posiłku. OB u dzieci bada się tak samo jak u dorosłych. Zaleca się wykonanie badania Odczynu Biernackiego, przynajmniej raz w roku.

Zarówno podwyższone OB, jak i zbyt niskie może informować o dolegliwościach, jednak nie pozwala na rozpoznanie choroby. Aby postawić diagnozę niezbędne są dalsze, specjalistyczne badania.

Jeśli podwyższony poziom OB zawiera się w przedziale 20-40 mm, należy powtórzyć badanie i kontynuować diagnostykę, jeśli OB będzie się utrzymywać lub wzrastać. Jeżeli poziom OB jest wyższe niż 40 mm, wskazana jest szybka konsultacja i badania. Jeśli wynik przekroczył 100 mm, sytuacja jest bardzo niepokojąca.

W kwestii wyniku badania OB warto wiedzieć o czymś jeszcze. O ile podwyższone OB dowodzi istnienia choroby organicznej (oprócz wspomnianych sytuacji fizjologicznych), o tyle prawidłowe OB nie wyklucza istnienia nawet bardzo poważnych chorób

Więcej o:
Copyright © Agora SA