Podwyższone OB (odczyn Biernackiego) - o czym świadczy?

Podwyższone OB jest niepokojące, ale co tak naprawdę oznacza? Czym jest OB? OB, czyli odczyn Biernackiego to szybkość, z jaką czerwone krwinki opadają w osoczu krwi w ciągu 1-2 godzin. Szybkość opadania krwinek wskazuje, czy OB jest podwyższone czy obniżone. Wynik opisuje się jako odległość w milimetrach, na jaką krwinki opadły w jednostce czasowej. W terminologii medycznej odczyn OB funkcjonuje także jako skrót ESR - od erythrocyte sedimentation rate, co oznacza wskaźnik sedymentacji erytrocytów. Badanie zostało opracowane w 1897 roku przez polskiego lekarza Edmunda Biernackiego.

OB podwyższone - normy

Normy OB zależą od wieku oraz płci badanej osoby. Najniższa norma występuje u noworodków, natomiast najwyższa u kobiet po 60. roku życia. Mogą też różnić się w zależności od laboratorium, w którym badanie było wykonywane.

Przyjmuje się, że poziom OB u dzieci i dorosłych do 60. roku życia powinien mieścić się w zakresie:

• 1-2 mm u noworodków,         
• 11-22 mm u niemowląt do 6. miesiąca życia,
• 3-15 mm u kobiet,
• 1-10 mm wśród mężczyzn.

U dorosłych powyżej 60. roku życia poziom OB powinien zawierać się w granicach:

• 3-20 mm u kobiet,
• 1-15 mm u mężczyzn.

Na co wskazuje podwyższone OB

Ponieważ OB jest wyznacznikiem obecności w organizmie stanu zapalnego, podwyższone parametry są alarmujące, a wysokie OB może towarzyszyć:

• ostrym i przewlekłym stanom zapalnym (zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie płuc, zapalenie dziąseł),
• przewlekłym infekcjom (wywołanym tak przez bakterie, jak i wirusy),
• chorobom reumatycznym (na przykład reumatoidalne zapalenie stawów),
• niedokrwistości,
• zaburzeniom funkcjonowania wątroby,
• urazom, takim jak złamania kości czy operacje chirurgiczne,
• zapalnym schorzeniom wątroby (ostrym i przewlekłym),
• zaburzeniom pracy tarczycy - nadczynności i niedoczynności tarczycy oraz innym chorobom autoimmunologicznym,
• hipercholesterolemii (wysoki poziom cholesterolu we krwi),
• białaczkom i innym nowotworom.

Czasem wysokie OB pojawia się u kobiet podczas menstruacji, w czasie ciąży oraz w połogu. Podwyższone OB u dziecka jest bardzo często oznaką próchnicy zębów. Z kolei noworodki mogą mieć podwyższone OB do 6. miesiąca życia - jest to uznawane za zjawisko naturalne. Należy pamiętać, że zażywanie niektórych leków, w tym leków hamujących owulację, może fałszować prawidłowość oraz wiarygodność uzyskanych wyników. W innych przypadkach wysokie OB świadczą o występowaniu mniej lub bardziej poważnej choroby.

Niskie OB sugeruje alergie, nadkrwistość, żółtaczkę, niewydolność krążenia, wstrząs anafilaktyczny.

Podwyższone OB a nowotwór

Wprawdzie podwyższone OB nie wskazuje na konkretną chorobę, ale uznaje się, że poziom znacząco podwyższony, osiągający trzycyfrowy wynik (czyli >100 mm po 1 godzinie) sugeruje, że w organizmie toczy się proces nowotworowy. Wysokie OB pojawia się w przebiegu białaczek, szpiczaka mnogiego czy przy pojawieniu się guza nowotworowego. Niemniej poziom OB nie jest czynnikiem diagnostycznym w rozpoznawaniu nowotworów. W onkologii rozpoznania stawia się na podstawie wyniku badania histopatologicznego.

Podwyższone OB - badanie

OB to jedno z najczęściej zlecanych badań laboratoryjnych krwi. Zwykle wykonuje się je równocześnie z morfologią - pobiera się krew z żyły łokciowej. Na badanie należy przyjść na czczo, czyli co najmniej 6 godzin po ostatnim posiłku. OB u dzieci bada się tak samo jak u dorosłych. Zaleca się wykonanie badania Odczynu Biernackiego, przynajmniej raz w roku.

Zarówno podwyższone OB, jak i zbyt niskie może informować o dolegliwościach, jednak nie pozwala na rozpoznanie choroby. Aby postawić diagnozę niezbędne są dalsze, specjalistyczne badania.

Jeśli podwyższony poziom OB zawiera się w przedziale 20-40 mm, należy powtórzyć badanie i kontynuować diagnostykę, jeśli OB będzie się utrzymywać lub wzrastać. Jeżeli poziom OB jest wyższe niż 40 mm, wskazana jest szybka konsultacja i badania. Jeśli wynik przekroczył 100 mm, sytuacja jest bardzo niepokojąca.

W kwestii wyniku badania OB warto wiedzieć o czymś jeszcze. O ile podwyższone OB dowodzi istnienia choroby organicznej (oprócz wspomnianych sytuacji fizjologicznych), o tyle prawidłowe OB nie wyklucza istnienia nawet bardzo poważnych chorób