BMI (ang. body mass index), czyli indeks masy ciała jest narzędziem, które w prosty sposób pozwala ocenić, czy masa ciała jest prawidłowa, a proporcje masy ciała są właściwe w stosunku do wzrostu.
Kalkulator BMI, czyli indeks masy ciała, jest stosowany od lat 70. XX wieku. Jego twórcą jest belgijski statystyk Adolphe Quatelet, który opracował ją w 1832 roku. Obecnie wskaźnik BMI jest stosowany powszechnie, także przez organizacje i ośrodki zajmujące się zdrowiem, w tym przez Światową Organizację Zdrowia.
Wskaźnik BMI stosuje się w odniesieniu wyłącznie dla dorosłych, przy czym oblicza się go tak samo dla mężczyzn, jak i dla kobiet, jednakowo w przypadku wszystkich grup wiekowych.
By ocenić prawidłowy rozwój dziecka wykorzystuje się siatki centylowe lub zmodyfikowaną wersję body mass index, który w swojej pierwotnej postaci nie ma zastosowania u dzieci i młodzieży. Dopiero naniesiony na siatki centylowe - osobno dla dziewcząt i chłopców - pozwala na wykorzystywanie BMI również przy pomiarach dzieci.
Wskaźnik BMI jest używany do oceny prawidłowej wagi, ale także ryzyka zagrożenia otyłością i chorobami związanymi z nadmiarem tkanki tłuszczowej w organizmie. Wiadomo, że podwyższona wartość BMI, a co za tym idzie otyłość bądź nadwaga, wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia takich chorób jak cukrzyca, miażdżyca czy choroba niedokrwienna serca. Kalkulator BMI pozwala stwierdzić, czy pacjentowi grozi otyłość, nadwaga lub niedowaga, a co za tym idzie - towarzyszące im schorzenia. Należy dodać, że związek między wielkością wskaźnika a ryzykiem chorób różni się między populacjami o różnych proporcjach ciała.
Jak obliczyć BMI? Stosując prosty wzór matematyczny. Wystarczy znać swoją wagę oraz wzrost. Masę ciała podaje się w kilogramach (kg), a wzrost w metrach (m). Wskaźnik można obliczyć samodzielnie bądź skorzystać z kalkulatora, który bez problemu można znaleźć w internecie.
Wzór na BMI:
BMI = masa ciała (kg) : wzrost (m)²
Do obliczeń stosuje się proporcje masy ciała i wzrostu. Należy podzielić masę ciała (podaną w kilogramach) przez wzrost (podany w metrach) podniesiony do kwadratu.
Jak obliczyć BMI, korzystając z powyższego wzoru? Wystarczy podzielić swoją wagę w kilogramach przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu. Na przykładzie, dla osoby mierzącej 170 cm i ważącej 70 kg, wygląda to tak:
Po obliczeniu wskaźnika BMI należy go odnaleźć w odpowiednim przedziale. Międzynarodowa klasyfikacja BMI przeznaczona dla osób dorosłych wyróżnia ich 8:
Według podstawowej klasyfikacji zakres wartości BMI wskazuje na:
Warto zauważyć, że wskaźnik BMI stworzono, by opisywać zjawiska dotyczące populacji, nie jednostki. Co to oznacza? Że stosowany do oceny wagi prawidłowej u pojedynczych pacjentów może być mylący, zaś w odniesieniu do grup daje wymierne informacje.
BMI nie uwzględnia indywidualnej budowy ciała, dlatego nie jest precyzyjnym wskaźnikiem niedowagi i nadwagi oraz oceny ryzyka chorób związanych z niedożywieniem czy otyłością. Dobrym przykładem będzie kulturysta, który ma BMI wskazujące na skrajną otyłość i wysoki oraz szczupły lekkoatleta, którego BMI wskazuje niedowagę.
Kalkulator BMI nie mierzy zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie. To dlatego dokładniejszym wskaźnikiem zagrożeń wynikających z nadmiaru tkanki tłuszczowej jest procentowa zawartość tłuszczu w organizmie. Niestety tu wzór matematyczny nie wystarczy - wymagana jest specjalistyczna aparatura.