Płukanie zatok, czyli irygacja, jest jednym ze sposobów na oczyszczenie nosa i zatok z nadmiernej wydzieliny oraz zanieczyszczeń. Stosuje się je zarówno profilaktycznie, jak i leczniczo.
Płukanie zatok - wskazania
Oczyszczanie zatok i nosa poprzez ich płukanie jest zalecane przede wszystkim przy zapaleniu zatok przynosowych i czołowych (także przewlekłym), ale nie tylko. Inne wskazania to:
- zalegająca wydzielina w zatokach,
- obrzęk nosa, katar towarzyszący infekcji,
- obrzęk nosa towarzyszący alergii (katar sienny),
- długotrwałe stosowanie leków donosowych (irygacja nawilża wysuszoną śluzówkę nosa),
- przebywanie w klimatyzowanych lub nadmiernie ogrzewanych pomieszczeniach,
- ekspozycja na wysokie stężenie pyłu w powietrzu,
- niektóre zabiegi chirurgiczne.
Zatoki można również płukać profilaktycznie, by utrzymać higienę zatok i nosa.
Co do płukania zatok?
Płukanie zatok, tak czołowych, jak i przynosowych jest proste. Zabieg można wykonać tak w gabinecie lekarskim, albo w domu.
Domowe płukanie zatok można wykonać samodzielnie. Co jest potrzebne do irygacji? Przede wszystkim akcesoria, takie jak: mała butelka posiadająca dzióbek (np. po wodzie mineralnej), gruszka do nosa czy aspirator do nosa, specjalny czajniczek do płukania nosa.
Czym można płukać zatoki? Możliwości są dwie:
Płukanie zatok solą fizjologiczną
Płukanie zatok solą fizjologiczną (solą lub chlorkiem sodu połączonymi z letnią wodą), można przeprowadzić na dwa sposoby.
- Przede wszystkim można wykonać wodny roztwór do płukania zatok samodzielnie. Wystarczy połączyć chlorek sodu i wodę, co oznacza, że do 1/2 litra wody przegotowanej, letniej wody należy dodać pół płaskiej łyżeczki soli (może być to zwykła spożywcza lub morska).
- Można też zastosować roztwór soli fizjologicznej (0,9%) - ten kupiony w aptece na pewno jest sterylny. Dobrym rozwiązaniem jest również zestaw do płukania zatok, który można stosować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Zawiera on nie tylko saszetki z gotowym roztworem do irygacji zatok, ale i niezbędne akcesoria (na przykład miękką butelkę zakończoną ergonomicznym aplikatorem).
Roztwór chlorku sodu oczyszcza jamy nosa z zalegającej wydzieliny, bakterii, wirusów i alergenów, a także pielęgnuje nos i zatoki. Płukanie zatok solą nawilża je, zmniejsza obrzęk śluzówki.
Płukanie zatok wodą utlenioną
Do irygacji zatok można też użyć wody utlenionej, która nie tylko leczy katar, ale przepłukuje nos i zatoki z zalegającej wydzieliny (usuwa także złogi), działa nawilżająco na drogi oddechowe oraz śluzówkę nosa, a także antybakteryjnie (niszczy bakterie w zatokach) i oczyszczająco w przebiegu infekcji. Choć sposób ten sprawdza się, gdy dokucza zapalenie zatok czy powikłania po infekcji, specjaliści zalecają ostrożność, ponieważ woda utleniona może podrażnić śluzówkę
Jak wykonać płukanie zatok?
- Pochyl głowę nad umywalką.
- Do dziurki włóż końcówkę irygatora, butelki, gruszki lub czajniczka (nie głębiej niż na 1-2 cm).
- Wprowadź płyn. Roztwór powinien przepłynąć przez drogi nosowe, zatoki nosowe - i wypłynąć drugim otworem nosa. Nie oddychaj przez nos, a przez usta. Nie połykaj roztworu.
- Po wypłukaniu jednej dziurki nosa należy przepłukać drugą.
- Po zakończonym zabiegu opuść głowę i delikatnie wydmuchnij nos. W ten sposób pozbędziesz się pozostałości wody i śluzu.
Płukanie zatok - przeciwwskazania
Choć irygacja zatok jest zabiegiem nieskomplikowanym i bezpiecznym, nie każdy może go stosować. Płukania zatok nie mogą wykonywać osoby:
- mające zablokowaną przegrodę nosową,
- posiadające krzywą przegrodą nosową,
- przeszły niedawno operacje nosa, prostowanie przegrody nosowej lub inne zabiegi w okolicy nosa,
- którym dokucza infekcja ucha,
- uczulone na składnik płukanki do irygacji zatok (na przykład nadwrażliwe na chlorek sodu).
Zabieg płukania zatok należy przerwać zawsze, gdy pojawi się pieczenie nosa, krwawienie z nosa czy uczucie pełności w uszach.