Torbiel Bakera to łagodny guzek, który pojawia się tuż pod kolanem, najczęściej między głową przyśrodkową mięśnia brzuchatego a mięśniem półbłoniastym, w wyniku nagrodzenia płynu w dole podkolanowym. Torbiel Bakera, zwana także cystą Bakera lub torbielą dołu podkolanowego, została nazwana nazwiskiem chirurga - Williama Morranta Bakera, który opisał ją jako pierwszy.
Cysta Bakera może być podstawowa lub wtórna. Podstawowa rozwija się w zdrowych stawach kolanowych (cysta idiopatyczna Bakera), zaś wtórna (cysta drugorzędna) powstaje w kolanie dotkniętym zapaleniem stawów lub uszkodzeniem chrząstki.
Torbiel Bakera - przyczyny
Cysta Bakera najczęściej pojawia się u osób otyłych, mających nadwagę, ale także bardzo aktywnych bądź mało aktywnych fizycznie.
Choć nie ustalono dokładnej przyczyn tworzenia się torbieli dołu podkolanowego, podejrzewa się, że może się ona tworzyć wskutek:
- zbyt dużej ilości płynu stawowego znajdującego się w torebce maziowej,
- urazu, licznych urazów, kontuzji, przeciążeń nogi,
- nadwagi i otyłości, powodujących przeciążenia stawów,
- stanu zapalnego stawu kolanowego, zapalenia kaletek maziowych w dole podkolanowym, przepukliny torebki stawu kolanowego, reumatoidalnego zapalenia stawów, dny moczanowej, choroby zwyrodnieniowej.
Torbiel Bakera - objawy
Cysta Bakera jest niebolesnym guzkiem, w którym doszło do nagromadzenia płynu. Zmiana zlokalizowana jest w dole podkolanowym. Bywa, że skóra wokół niej jest zaczerwieniona i nienaturalnie ciepła. Jeśli pojawia się obrzęk, ból i dyskomfort podczas zginania kolana, wówczas być może pojawił się stan zapalny.
W późniejszym stadium schorzenia, gdy torbiel ulega powiększeniu, ból kolana może stać się dotkliwy, może też dochodzić do drętwienia kończyny i zaburzenie czucia. Jeśli dojdzie do wylania się zawartości cysty do sąsiadujących tkanek, drętwienie może objąć także łydkę. Torbiel Bakera jest zmianą nienowotworową, która nie ulega zezłośliwieniu.
Torbiel Bakera - diagnostyka i leczenie
Choć cysta Bakera pod kolanem jest łatwo wyczuwalna w padaniu palpacyjnym, lekarz dokonuje rozpoznania na podstawie badania fizykalnego. Kolejnym badaniem, które ma na celu potwierdzenie bądź wykluczenie podejrzenia cysty Bakera jest USG. Jeśli pojawią się wątpliwości i konieczna będzie pogłębiona diagnostyka, przeprowadza się rezonans magnetyczny kolana.
Torbiel Bakera - leczenie
Leczenie torbieli Bakera zależy od stopnia zaawansowania schorzenia oraz od nasilenia dolegliwości, a także od przyczyny, jaka ją wywołała. Zdarza się, że torbiel samoistnie znika lub nie jest duża czy dokuczliwa. Wówczas można ją leczyć domowymi metodami, a właściwie skupić się na działaniach zachowawczych. Co robić?
Gdy do pojawienia się cysty w kolanie doprowadziła choroba, należy skupić się na jej opanowaniu bądź wyleczeniu. Jeśli przyczyną dolegliwości jest nadwaga bądź otyłość, warto się skoncentrować na kontrolowaniu wagi, a także zrzuceniu zbędnych kilogramów, co pozwala odciążyć stawy. Wskazane jest również oszczędzanie nogi, w tym ograniczanie aktywności fizycznej.
Dolegliwości związane z torbielą Bakera tonują opaski uciskowe i używanie kul, a także ćwiczenia rehabilitacyjne wzmacniające stawy oraz zabiegi fizjoterapeutyczne, takie jak: krioterapia (leczenie zimnem), jonoforeza (podawanie za pomocą prądu stałego leku działającego przeciwzapalnie), laseroterapia, elektrostymulacja prądem o małej częstotliwości, pole magnetyczne, ultradźwięki, masaże, kinesiotaping (plastrowanie stawu kolanowego, co wpływa na stabilizację stawu).
Jeśli cysty pod kolanem nie można wyleczyć bądź złagodzić domowymi sposobami, należy wdrożyć farmakoterapię. Zwykle lekarz przepisuje niesteroidowe leki przeciwzapalne, które zmniejszają obrzęki i ból. Czasem stosuje się punkcję torbieli (zabieg polega na nakłuciu cysty i usunięciu z niej zgromadzonego płynu), drenaż płynu z wstrzykiwaniem kortyzolu. Ostatecznie przeprowadza się zabieg operacyjny polegający na usunięciu torbieli.
Choć cysta Bakera nie jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia, może uszkadzać naczynia krwionośne i nerwy, dlatego nie wolno jej bagatelizować. Każda zmiana wymaga obejrzenia przez lekarza.
