Lewatywa, zwana także wlewem doodbytniczy lub enemą przeczyszczającą jest prostym, skutecznym i bezpiecznym, choć nieprzyjemnym zabiegiem, który służy leczeniu zaparć. Stosowano go już w Egipcie, Chinach i Indiach - tysiące lat przed naszą erą. Starożytni Egipcjanie wierzyli, że odkrył ją bóg Ozyrys, który zaobserwował, jak święty ptak Ibisa wstrzykiwał sobie dziobem wodę do odbytu.
Lewatywę, która polega na wlewaniu do jelita grubego, przez odbyt, płynu, który ma usunąć z niego zalegające masy kałowe, stosuje się:
Lekarze przestrzegają, by lewatywy nie nadużywać i nie robić jej samodzielnie, bez porozumienia z lekarzem. Lewatywa nie powinna stać się remedium na uporczywe zaparcia, nie jest też wskazana do kuracji oczyszczającej organizm. Poza tym istnieje wiele przeciwwskazań do wykonania lewatywy. Jest to na przykład:
Lewatywy nie należy wykonywać u dzieci, które nie ukończyły 3. roku życia.
Kiedyś do wykonywania lewatywy wykorzystywano między innymi zwierzęce pęcherze, wydrążone dynie, łodygi bambusa czy kolby z końcówkami i tłokiem. Dziś, w zależności od rodzaju lewatywy, do jej wykonania używa się wielu różnych, nieco mniej finezyjnych przyrządów.
Lewatywę można wykonywać przez jednorazowy zestaw do lewatywy, jak i za pomocą przyrządów do wielokrotnego użycia. Są to zwykle gumowe gruszki do lewatywy (gruszka doodbytnicza, kanka doodbytnicza), strzykawki oraz wlewniki (nazywane też irygatorami). Do poszczególnych sprzętów stosuje się różnego rodzaju - twarde lub miękkie - końcówki, które umieszcza się w odbycie.
Lewatywę wykonuje się w pozycji leżącej - najczęściej na lewym boku, z podkurczonymi nogami. Wlew trwa od kilku do kilkunastu minut, w zależności od używanego przyrządu i objętości płynu. Po zakończonej procedurze płyn należy przez chwilę utrzymać w odbytnicy. Ponieważ stolec może pojawić się w każdej chwili, warto przebywać w pobliżu toalety.
Do lewatywy najczęściej stosuje się ciepłą wodę (o temperaturze zbliżonej do temperatury ciała) i gotowe produkty do wlewów doodbytniczych. Należy pamiętać, że preparaty dostępne w aptekach zawierają fosforany, które mogą zaburzać gospodarkę elektrolitową.
Odchodzi się od używania ciekłej parafiny czy roztworów na bazie wody z dodatkiem soli lub mydła, ponieważ mogą wywołać podrażnienie i inne skutki uboczne. A co z cudownymi miksturami, o których wiele się słyszy i czyta w internecie? Otóż do pomysłu wykonania lewatywy z roztworu, który zawiera kawę, cytrynę czy napary ziołowe, oleje roślinne bądź przyprawy należy podchodzić nie tylko z dużą rezerwą, ale i ostrożnością.Te procedury najlepiej skonsultować z lekarzem, aby sobie nie zaszkodzić.