Niedotlenienie mózgu jest wynikiem niedostarczenia do mózgu tlenu w takiej ilości, by ten mógł funkcjonować prawidłowo. Gdy do mózgu nie dociera odpowiednia ilość tlenu, komórki nerwowe obumierają. Na jego brak szczególnie wrażliwa jest kora mózgu.
Wyróżnia się kilka rodzajów niedotlenienia mózgu: niedokrwienne (inaczej zawał mózgu), oligemiczne (częściowe), anoksyczne, hipoksemiczne, anemiczne i histotoksyczne.
Niedotlenienie mózgu - objawy
Może mieć charakter nagły lub przewlekły - od tego zależą jego symptomy i odczuwane dolegliwości. Zdarza się, że objawy niedotlenienia mózgu rozwijają się stopniowo, dlatego mogą sprawiać trudności diagnostyczne.
Objawy niedotlenienia mózgu to:
- nagłe bóle głowy, zawroty głowy,
- zaburzenia widzenia,
- problemy z pamięcią krótkotrwałą,
- nudności i wymioty.
Niedotlenienie mózgu - zwłaszcza długotrwałe oraz w przypadkach skrajnych - może prowadzić do zaburzeń poznawczych, zaburzenia równowagi, czucia i koordynacji, wzrostu tętna, następnie do sinicy, omdlenia, utraty przytomności, drgawek, śpiączki, a nawet śmierci mózgu.
Objawy przewlekłego niedotlenienia mózgu to:
- postępujące problemy z koncentracją i pamięcią,
- senność,
- zaburzenia psychiczne.
Niedotlenienie mózgu - przyczyny
Do niedotlenienia mózgu może dojść z wielu przyczyn. Może ono wynikać z zaburzeń pracy układu nerwowego lub oddechowego, jednak najczęściej jest wynikiem niewydolności układu krążenia lub zatrzymania krążenia na skutek zawału mięśnia sercowego czy migotania komór, a także spadku ciśnienia tętniczego krwi (wywołanego np. wstrząsem krwotocznym czy anafilaktycznym).
Przyczyną niedotlenienia mózgu o charakterze przewlekłym zwykle jest źle leczona lub nierozpoznana choroba, która prowadzi do niszczenia naczyń (niedrożności tętnic w wyniku miażdżycy czy zakrzepicy). Inne przyczyny to choroby układu oddechowego: ciężkie zapalenie płuc, rozedma płuc, POChP, ale i zwyrodnienie kręgosłupa.
Może również dojść do niedotlenienia okołoporodowego. To niewydolność oddechowa, która występuje u noworodków i jest spowodowana zbyt małą ilością tlenu. Odpowiada za to wiele różnych czynników, takich jak ucisk pępowiny w czasie porodu, poród przedwczesny lub przedwczesne odklejenie łożyska. Do niedotlenienia okołoporodowego może dojść tak przed i po, jaki i w trakcie porodu. Konsekwencjami może być padaczka, opóźnienie rozwoju umysłowego czy upośledzenie słuchu lub wzroku dziecka.
Niedotlenienie mózgu może być także związane z chorobą wysokościową (pojawia się na wysokości powyżej 2500 m n.p.m), chorobą dekompresyjną (pojawia się wskutek długiego lub głębokiego nurkowania). Może być również związana z hipotermią, czyli obniżeniem temperatury organizmu poniżej normy (wywołuje je zbyt długie przebywanie w zimnej wodzie czy powietrzu).
Niedotlenienie mózgu - leczenie
Ponieważ niedotlenienie mózgu jest bardzo poważną sytuacją, jego skutki mogą być groźne. Są to nie tylko zmiany neurologiczne (np. padaczka), ale trwałe upośledzenie, śpiączka bądź śmierć. W przypadku wystąpienia niedotlenienia mózgu najważniejszą rolę odgrywa natychmiastowe dostarczenie tlenu do mózgu. Aby zapobiec śmierci komórek w mózgu konieczne jest przeprowadzenie sztucznego oddychania oraz wykonanie masażu serca. Jeśli brak dostawy tlenu do mózgu sprawił, że grupy neuronów obumarły, konieczna jest rehabilitacja. Ponieważ neurony odpowiadają za podstawowe funkcje w organizmie (np. kontrola napięcia mięśni, mowa czy koordynacja ruchu), należy podjąć pracę nad tworzeniem nowych odwodów neuronalnych, które zastąpią uszkodzone (mózg jest narządem neuroplastycznym).
Leczenie niedotlenienia mózgu powinno przebiegać pod okiem specjalistów, w sposób indywidualny, w zależności od przyczyny niedotlenienia mózgu, długości jego trwania i rozległości uszkodzeń.
