Cukier w moczu - co oznacza?
Badanie moczu stanowi jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych. Dzięki niemu możliwe jest określenie, czy narządy w organizmie oraz nerki funkcjonują prawidłowo. To podstawowe badanie moczu poinformuje nas o zawartości białka, ciał ketonowych oraz azotanów i o zawartości składników komórkowych moczu - leukocytów, bakterii, nabłonków i krwinek czerwonych.
Obecność cukru w moczu (czyli tak zwana glukozuria) nie jest pożądanym wynikiem badania. W zdrowym organizmie cukier nie powinien być wykryty. Jeśli jest, należy podjąć dalszą diagnostykę, by wykluczyć cukrzycę, zaburzenia w produkcji insuliny bądź nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek.
Cukier w moczu - jak przebiega badanie?
Jak wykonuje się badanie, które ocenia poziom cukru w moczu? Analizy dokonuje się na podstawie próbki moczu oddanej z samego rana, od razu po obudzeniu. Przed oddaniem moczu do badania należy być na czczo (nie tylko nie spożywać żadnych posiłków, ale również jakichkolwiek napojów). Zaleca się także, by wykonać zabieg higieny intymnej, tzn. podmyć okolice płciowe wodą z dodatkiem mydła. Mocz do badania powinien pochodzić ze środkowego strumienia, pierwszej części nie próbujemy złapać do pojemnika. Ważne jest również, aby próbkę pobrać do odpowiedniego pojemnika (można je kupić w aptece).
Ważne jest, by mocz dostarczyć do badania jak najszybciej - badanie wykonuje się do 4 godzin od oddania próbki. Pomiaru dokonuje się za pomocą dwóch metod - chemicznej i paskowej.
Cukier w moczu - wynik badania
Za prawidłowy wynik badania uznaje się ten, w którym cukier w moczu nie został wykryty - czyli wynik ujemny. Prawidłowe normy cukru we krwi mieszczą się w zakresie od 0,1 do 1 mg/dl - są to ilości trudne do wykrycia w moczu. Jeśli badanie wykaże obecność cukru ponad ten poziom, wskazuje to na zaburzenia w funkcjonowaniu nerek, cukrzycę lub nieprawidłowe wydzielanie insuliny.
Jeśli badanie wykazuje zawartość glukozy w moczu, to pacjent otrzymuje wynik dodatni, wyrażony w dwóch skalach - jakościowej bądź półilościowej. Skala jakościowa przedstawia się w poniższy sposób:
- + - oznacza niski poziom glukozy,
- ++ - oznacza umiarkowane stężenie glukozy,,
- +++ - oznacza wysokie stężenie glukozy.
Kiedy należy wykonać badanie poziomu cukru?
Badanie glukozy powinno się wykonywać regularnie raz w roku - niezależnie od tego, czy mamy jakieś chorobowe objawy, czy też jesteśmy w świetnej formie. Jest to rutynowe badanie zalecane każdemu, cieszącemu się dobrym zdrowiem, człowiekowi. Nieprawidłowy wynik bardzo często wykrywa się zupełnie przypadkowo właśnie podczas ogólnego badania moczu.
Niezależnie jednak od tego, czy regularnie badamy cukier, czy też to badane wykonujemy sporadycznie, są pewne wskazania do sprawdzenia obecności cukru. Zalicza się do nich zmęczenie i osłabienie organizmu bez wyraźnych powodów, częste infekcje grzybiczne, wzmożona senność, wysychające śluzówki ust, częstsze oddawanie moczu, uporczywy świąd skóry, zwiększone pragnienie, problemy z wyraźnym widzeniem, długotrwałe gojenie się ran.
Zdecydowanie częściej badanie powinni wykonać dorośli, którzy ukończyli 40 rok życia i zmagają się z nadwagą. Również osoby zaliczające się do tak zwanej grupy zwiększonego ryzyka - czyli mające w rodzinie członków, którzy chorują na cukrzycę, insulinooporność czy choroby autoimmunologiczne. Cukier muszą regularnie kontrolować również kobiety w ciąży w celu wykrycia cukrzycy ciążowej i podjęcia odpowiedniego leczenia. Wówczas zaleca się wykonanie badania między 24., a 28. tygodniem ciąży.
Cukier w moczu - wynik dodatni
W przypadku osób dorosłych obecność glukozy w moczu oznacza najczęściej kłopoty z nerkami lub cukrzycę. Lekarz może skierować pacjenta również na dodatkowe badania w celu wykluczenia zespołu Cushinga, gruczolaka przysadki lub uszkodzenia kłębuszków nerkowych o różnorodnym podłożu - nefropatia cukrzycowa oraz nadciśnieniowa, zespół Fanconiego oraz toksyczne uszkodzenie nerek.
Nie można wykluczyć także, że wyższy poziom glukozy wynika z pewnych przyczyn fizjologicznych (zbyt duży stres, niewłaściwa dieta poprzedniego dnia, nadużywanie alkoholu czy leków steroidowych).
Cukromocz - rodzaje
Wykrycie cukru w moczu określa się terminem glukozuria. Warto wiedzieć, że oprócz tego rodzaju są również inne typy wykrytego w moczu cukru. Są to:
- fruktozuria - obecność fruktozy w moczu,
- galaktozuria - obecność galaktozy w moczu,
- laktozuria - obecność laktozy w moczu,
- pentozuria - obecność cukrów z grupy pentoz w moczu.
Cukier w moczu u dzieci
W przypadku dzieci, wykrycie obecności cukru w moczu może mieć, podobnie jak u dorosłych, kilka przyczyn. Jedną z nich najczęściej występującą jest cukrzyca. Inną jest nieprawidłowe działanie lub uszkodzenie nerek. W przypadku zaburzenia pracy nerek cukier w moczu nie oznacza obecności cukru we krwi.
Wśród pozostałych czynników pojawienia się glukozurii wymienia się: przebyte infekcje, oparzenia, niedotlenienie, hipotermię, niektóre zabiegi i operacje, niski próg nerkowy, odwodnienie powstałe ze względu na biegunkę i przyjmowanie niektórych lekarstw (np. penicylina, nitofurantoina czy kwas askorbinowy).
