Wydzielanie hormonów płciowych, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, zależy od funkcjonowania podwzgórza, przysadki mózgowej i gonad - jajników i jąder.
Jeśli dojdzie do zaburzeń gospodarki hormonalnej, pojawią się nieprawidłowości w zakresie wydzielania hormonów płciowych, co odbija się na funkcjonowaniu całego organizmu. To dlatego utrzymanie hormonów (nie tylko płciowych) na odpowiednim poziomie, a układu hormonalnego w równowadze, jest tak ważne.
Hormony płciowe odpowiadają za prawidłowy rozwój cech płciowych i prawidłową czynność gonad - u kobiet za prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego i ciąży, u mężczyzn za spermatogenezę. Ale to nie wszystko.
Hormony płciowe mają wpływ na wiele narządów i procesów zachodzących w organizmie człowieka, od regulacji pracy gruczołów łojowych, przez odkładanie wapnia w kościach i zwiększanie krzepliwość krwi, po sferę emocji.
Wiele hormonów płciowych wytwarza zarówno organizm kobiety, jak i mężczyzny - choć w różnych stężeniach. Należą do nich na przykład hormony wytwarzane przez przysadkę mózgową, które wpływają na działanie jajników u kobiet i jąder u mężczyzn. Są to:
Istnieje też kilka hormonów przypisanych do płci. To one decydują o atrybutach kobiecości czy męskości. Niektóre z nich nazywa się kobiecymi lub męskimi, ponieważ ich stężenie jest większe niż u płci przeciwnej.
Hormony płciowe u kobiet wytwarzane są przede wszystkim w jajnikach, przysadce mózgowej oraz nadnerczach. Najważniejsze z nich to: estrogeny, prolaktyna, progesteron i androgeny.
Kobiece hormony płciowe - estrogeny, progesteron i androgeny - są wytwarzane w jajnikach. Prolaktyna wydzielana jest przede wszystkim przez przysadkę mózgową.
Estrogeny to tak naprawdę trzy związki: estradiol, estron i estriol. Do ich funkcji należy rozwój cech płciowych, kształtowanie kobiecej sylwetki, podnoszenie libido, wzmacnianie popędu seksualnego, kontrola gospodarki lipidowej. Estrogeny mają ogromny wpływ na kobiecość. Ich stężenie wzrasta w pierwszej fazie cyklu.
Prolaktyna jest niezbędna w ciąży. Dzięki niej po porodzie rozpoczyna się wytwarzanie mleka w kobiecych piersiach. Nadmiar prolaktyny może być przyczyną bezpłodności. Odpowiednie stężenie podtrzymuje funkcjonowanie ciałka żółtego, które produkuje progesteron.
Progesteron produkowany jest przez ciałko żółte i łożysko w czasie ciąży, jest niezbędny do wystąpienia owulacji. Przygotowuje macicę do zagnieżdżenia się komórki jajowej. Później odpowiada za utrzymanie ciąży. Stężenie progesteronu wzrasta w drugiej fazie cyklu. Gdy jest go za mało, miesiączki stają się nieregularne, a w ciąża może zakończyć się poronieniem.
Androgeny u kobiet wytwarzane są przez jajniki i nadnercza. Należy do nich m.in. testosteron. Androgeny odpowiadają przede wszystkim za rozwój cech płciowych, popęd seksualny. Hormony zapoczątkowują proces dojrzewania, ale także dodają energii. Gdy jest ich za mało, pojawia się zmęczenie, obniża się nastrój. Gdy zaś za dużo, u kobiet pojawia się nadmierne owłosienie, trądzik, obniża się głos.
Hormony płciowe męskie są wytwarzane w nadnerczach, przysadce i jądrach. U mężczyzn najważniejszą funkcję pełni testosteron. Wytwarzają go głównie jądra (u kobiet wytwarzają go jajniki i łożysko).
Do najważniejszych funkcji testosteronu należy działanie androgenne. Hormon ten odpowiada za rozwój męskich narządów płciowych - tak na etapie rozwoju płodowego, jak podczas dojrzewania. Testosteron bierze udział w rozwoju i utrzymywaniu wtórnych cech płciowych męskich (budowa ciała, owłosienie, głos). Kształtuje także popęd seksualny, wpływa na libido, a także spermatogenezę, czyli wytwarzanie nasienia.
Estrogeny u mężczyzn są hormonami płciowymi odpowiadającymi za płodność. Są wytwarzane głównie w mosznie.
Prolaktyna produkowana jest przez przysadkę mózgową. Jej podstawowym zadaniem jest aktywowanie wytwarzania testosteronu. Prolaktyna u mężczyzn, dokładnie tak, jak u kobiet, wpływa na pracę układu odpornościowego oraz kontroluje funkcje seksualne. Odpowiada także za płodność.
Jest wytwarzany w niewielkich ilościach przez korę nadnerczy.
To także może cię zainteresować: