Antygen HBs - czym jest?
Obecność antygenu HBs we krwi osoby badanej świadczy o zakażeniu wirusem HBV. Oznacza to ryzyko wirusowego zapalenia wątroby typu B, w skrócie WZW B. Antygen ten, wykryty w surowicy, jest sygnałem o chorobie wątroby. Jednak zanim wystąpią objawy choroby wątroby, antygen ten znajdzie się już we krwi osoby zarażonej.
Warto zaznaczyć, że do antygenów WZW typu B należą: antygenHBs(HBsAg) i HBe(HBeAg). Z kolei do przeciwciał - przeciwciała HBs (anty HBs), przeciwciałaHBc (anty-HBc), przeciwciałaHBe (anty-HBe).
Wirus zapalenia wątroby typu B można wykryć po upływie mniej więcej miesiąca, a nawet 50 dni od zakażenia. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy uaktywnia się on już po 14 dniach. Wygaszeniu ulega zazwyczaj po upływie 2-4 miesięcy od pojawienia się pierwszych symptomów choroby. Wówczas rozpoczyna się tzw. etap rekonwalescencji. W chwili zaniku w organizmie antygenu HBs, automatycznie zaczynają działać przeciwciała przeciw antygenowi HBs. Obecność tych przeciwciał u osoby szczepionej przeciwko WZW B określa stopień ochrony przed zakażeniem. Poziom tych przeciwciał może być oznaczony laboratoryjnie.
O nosicielstwie wirusa HBV można mówić wówczas, gdy HBs antygen ma podwyższony wskaźnik przez okres dłuższy niż sześć miesięcy.
Antygen HBs - kiedy istnieją wskazania do przeprowadzenia badania HBs?
Wiemy już, że badanie antygenu HBs jest bardzo ważnym badaniem. Ale kiedy powinno się je wykonać i jakie są wskazania do wykonania? Otóż lekarz zaleca oznaczenie poziomu antygenu w następujących przypadkach:
- przy wykonaniu badania przesiewowego u dawców krwi lub narządów,
- przy podejrzeniu zakażeniem wirusem HBV,
- przy ocenie skuteczności szczepienia przeciwko WZW B,
- po upływie 5 lat od szczepienia,
- gdy należy określić stan układu odpornościowego przed wykonaniem szczepienia,
- przy diagnostyce chorób wątroby, np. przy polekowym obciążeniu wątroby. Antygen HBs powinien być sprawdzony w początkowej fazie choroby, gdyż jego poziom będzie zanikał w miarę upływu czasu.
- w przypadku zajścia w ciążę - wtedy badanie należy przeprowadzić w III trymestrze ciąży, a dokładniej mówiąc po 28 tygodniu ciąży.
Badanie HBs - normy oraz interpretacja wyników
Badanie HBs wskazuje na dwa wyniki: oznaczające brak wirusa lub obecność antygenu wirusa.
- Wynik ujemny (HBs-) - oznaczają brak zakażenia wirusem,
W przypadku kobiet w ciąży, dziecko po urodzeniu zostaje rutynowo, jak pozostałe dzieci, zaszczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby.
- Wynik dodatni (HBs+) - oznacza obecność antygenu wirusa we krwi.
Wyniki otrzymane w laboratorium (stanowiące wartości referencyjne) można interpretować w następujący sposób:
- (HBs- ) - badanie nie wykazało obecności przeciwciał, w związku z tym niezbędne jest wykonanie szczepienia lub podjęcie leczenia w przypadku przewlekłego WZW B,
- poniżej 10 j.m/l - taki poziom przeciwciał nie zapewni odpowiedniej ochrony przeciw zarażeniu się wirusem WZW B,
- powyżej 10 j.m/l - taki wynik oznacza niski poziom przeciwciał, ale mimo wszystko jest w stanie chronić organizm przed ryzykiem zakażenia,
- powyżej 100 j.m/l - poziom przeciwciał jest na wysokim poziomie i zapewnia ochronę przed zakażeniem.
Pomiar poziomu tych przeciwciał należy wykonać co najmniej w dwa tygodnie po szczepieniu. Jeśli okaże się, że ich poziom jest niższy od ochronnego, trzeba się doszczepić, aby zwiększyć odporność na wirusa.
Podane wyżej wartości referencyjne nie są identyczne we wszystkich placówkach. W zależności od laboratorium, w którym przeprowadza się badanie, zakresy mogą się nieco od siebie różnić.
Badanie HBs - jak wygląda i czy wymaga szczególnego przygotowania?
Badanie HBs nie różni się niczym od innych badań krwi. Wykonuje się je jak standardową morfologię, czyli pobiera się próbkę krwi z żyły łokciowej. U dzieci krew pobiera się z niewielkiego nacięcia skóry.
W diagnostyce zakażeń HBV stosuje się też metody PCR. Za ich pomocą można wykryć materiał genetyczny wirusa. To pozwala określić wrażliwości HBV na leki i dobrać najlepszą terapię.
Badania HBs metodą PCR nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania. Na ok. 12 godzin przed pobraniem krwi trzeba zjeść lekkostrawny posiłek, a tuż przed badaniem warto usiąść i odpocząć.
Badanie HBs - wskazania po wykonanym badaniu
Ze względu na to, że badanie HBs nie jest w żaden sposób inwazyjne, lekarze nie dają pacjentom żadnych specjalnych zaleceń. Po wykonaniu badania należy uciskać przez kilka minut miejsce, z którego została pobrana krew - jak w przypadku każdego innego badania krwi. Najlepiej unikać noszenia ciężkich rzeczy ręką, z której pobrano próbkę do badania oraz unikać większego wysiłku fizycznego tą ręką.
