Jąkanie u dzieci

Co dziesiąty przedszkolak się jąka. Można jednak pomóc dziecku przezwyciężyć ten problem.

Przyczyny jąkania nie są do końca poznane. Fizjolodzy, psycholodzy i logopedzi upatrują przyczyn jąkania się w rozmaitych zaburzeniach, od genetycznych, metabolicznych i neurologicznych poprzez ogólną niesprawność motoryczną i mięśniową po urazy psychiczne, problemy rodzinne czy sytuacje, w których dziecko nagle się czegoś przestraszyło.

Najbardziej prawdopodobna wydaje się teoria wieloczynnikowa, która zakłada, że aby pojawiło się jąkanie, musi wystąpić równocześnie podatność układu nerwowego oraz czynniki mogące wywołać jąkanie, takie jak np. trudna sytuacja rodzinna dziecka.

Czym jest jąkanie?

Jąkanie to zaburzenie rytmu i melodii mowy. Wypowiedź dziecka nie jest płynna. Jąkanie występuje w dwóch postaciach: spastycznej (skurcze mięśni aparatu mowy) i niespastycznej (niepłynność, której nie towarzyszą skurcze).

U małych dzieci, pomiędzy 2. a 5. rokiem życia, mamy najczęściej do czynienia z niepłynnością mówienia (zwaną również jąkaniem rozwojowym). Pojawia się wskutek intensywnego rozwoju mowy. Dziecko szybko wzbogaca swój słownik, przyswaja reguły gramatyczne, rozwija myślenie. Jednocześnie nie zawsze potrafi wypowiedzieć to, co chciałoby przekazać. Wówczas może pojawić się niepłynność mowy.

Takiemu zacinaniu najczęściej nie towarzyszą skurcze, tiki. Przypadłość ta zmniejsza się wraz z wiekiem w trakcie doskonalenia systemu językowego. Pod warunkiem jednak że nie zostanie utrwalona przez niewłaściwe reakcje otoczenia.

Jak pomóc jąkającemu się dziecku?

Przede wszystkim trzeba zachować spokój. Nie powinno się zwracać uwagi na niepłynność w mówieniu. Nie należy mówić: "Nie denerwuj się", "Mów wolniej", "Powiedz jeszcze raz". Dziecko wprawdzie być może powtórzy prawidłowo, ale nie wpłynie to na poprawę płynności mowy. Malec może zacząć bać się mówić z obawy, że się zająknie. Zaczyna czuć, że z jego mową coś jest nie tak. Nadmierna koncentracja uwagi dziecka na swojej wymowie powoduje utrwalenie nawyku niepłynnego mówienia.

Jeżeli rodzice postępują właściwie, jąkanie z reguły ustępuje wraz z rozwijaniem przez dziecko znajomości języka. W tym okresie trzeba stworzyć dziecku komfort wypowiedzi, dać mu czas, by mogło się wypowiedzieć. To pozwoli mu zwolnić tempo mowy, co wcale nie jest proste. Warto zadbać o dobrą atmosferę w domu, okazywać dużo czułości, chwalić. Dziecko ma czuć się bezpieczne i kochane.

Trzeba także zadbać o relaks dziecka, odpowiednią ilość snu, lekkostrawną dietę. Dobroczynna może okazać się aktywność fizyczna (pływanie, gra w piłkę...), która dotleni mózg i zrelaksuje dziecko.

Możecie śpiewać razem z dzieckiem, bawić się z nim przy spokojnej muzyce, mówić do niego wolno, prowokować rozmowy szeptem (jąkający się potrafią płynnie śpiewać, a przy szeptaniu zacinają się zdecydowanie mniej).

Jąkające dziecko- kiedy do specjalisty?

Jeśli dziecko zacznie uświadamiać sobie, że się jąka (lub ktoś z zewnątrz zwróci mu na to uwagę), jeśli zaczną się przy tym pojawiać problemy oddechowe podczas mówienia, napięcia mięśniowe, pocenie się, blednięcie, lęk przed mówieniem (logofobia) albo gdy niepłynność mowy zamiast ustępować wraz z wiekiem zacznie się pogłębiać, trzeba umówić się na wizytę do logopedy i psychologa. Najlepiej do takiego, który ma już doświadczenie z osobami jąkającymi się.

Warto również skontaktować się ze specjalistą, jeśli rodzice nie mają pewności, czy postępują właściwie.

Objawy jąkania:

powtarzanie sylab, np. da-da-daj mi auto; ma-ma-ma-mo;

powtarzanie głosek, np. a-a-a; y-y-y;

powtarzanie wyrazów, np. daj daj mi auto;

przeciąganie głosek, np. mmmam auto;

pauzy (wyraźne przerwy między wyrazami);

blokowanie wyrazów, np. d daj mi auto.

Więcej o:
Copyright © Agora SA