Urlop wychowawczy. Komu przysługuje? Jak złożyć wniosek? Czy urlop wychowawczy wlicza się do emerytury?

Co po urlopie macierzyńskim? Podstawowe informacje o urlopie dla rodziców 

Co po urlopie macierzyńskim będzie nam przysługiwać? Rozwiązania prawne przyjęte w Polsce przewidują, że urlop macierzyński przysługuje kobietom, które urodziły dziecko lub dzieci i potrzebują czasu na dojście do siebie. Ważne, że taki urlop jest:

1. pełnopłatny;
2. czasowo uzależniony od ilości urodzonych dzieci (od 20 przy jednym do 35 tygodni przy czwórce dzieci).

Urlop macierzyński dodatkowo nie jest uzależniony od stażu pracy, rodzaju obowiązującej umowy lub wymiaru czasu pracy. Kobieta ma prawo do wykorzystania przynajmniej sześciu tygodni urlopu przed porodem. Oczywiście, w okresie urlopu macierzyńskiego stosunek pracy podlega specjalnej ochronie - nie można go rozwiązać. Po zakończeniu trwania przewidzianego prawem urlopu, pracodawca musi przywrócić pracownicę na dawne stanowisko, lub gdy nie ma takiej możliwości, na stanowisko równorzędne odpowiadające jej kwalifikacjom. Alternatywą może być urlop dla ojca lub osoby, która przysposobiła dziecko lub wzięła je pod opiekę jako rodzic zastępczy.

Co po urlopie macierzyńskim? Nie przysługuje jego przedłużenie. Następną opcją może być:

• powrót do pracy;
• pójście na urlop wychowawczy, który nie jest już płatny (można ubiegać się o zasiłek wychowawczy).

Urlop na dziecko jest jasno określony przepisami prawnymi, które co roku nieco zmieniają się. Podstawą prawną są w tym przypadku zapisy Kodeksu pracy i Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r.

Komu przysługuje urlop wychowawczy?

Aby otrzymać urlop wychowawczy, należy spełnić następujące warunki:

• być zatrudnionym przynajmniej przez 6 miesięcy (wliczają się wcześniejsze okresy pracy);
• być zatrudnionym (zarówno ojciec, jak i matka).

Wymiar urlopu liczy sobie łącznie 36 miesięcy. Co bardzo ważne: całość jest przeznaczona dla obojga rodziców. Dodatkowo zawsze obowiązuje zastrzeżenie, że jeden z rodziców koniecznie musi mieć do wykorzystania przynajmniej miesiąc urlopu, co skutkuje tym, że drugi opiekun może wziąć maksymalnie 35 miesięcy. 

Ponadto bardzo istotne okoliczności udzielania urlopu wychowawczego, to:

• rodzic może wykorzystać pełne 36 miesięcy urlopu wychowawczego, jeśli drugi prawny opiekun nie żyje, jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, bądź gdy ta jest zawieszona lub ograniczona;
• rodzice lub opiekunowie mogą korzystać z urlopu w tym samym czasie;
• urlop wychowawczy jest udzielany do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lub 18 lat (gdy chodzi o dziecko niepełnosprawne);
• powrót pracownika do pracy jest możliwy w każdym momencie, za zgodą pracodawcy lub po uprzednim zawiadomieniu, 30 dni przed ponownym podjęciem pracy;
• urlop wychowawczy można otrzymać maksymalnie w pięciu częściach. 

Urlop na dziecko: ochrona pracowników i łączenie urlopu macierzyńskiego z pracą

Urlop na dziecko w formie urlopu wychowawczego, jest związany ze szczególną ochroną stosunku pracy, który ulega wówczas zawieszeniu, ale nie można go rozwiązać. Wyjątek od tej zasady obowiązuje wtedy, gdy: 

• pracodawca ogłosił upadłość lub likwidację;
• zaistniały istotne winy ze strony pracownika.

Z drugiej strony urlop na dziecko dopuszcza możliwość wykonywania innej pracy, studiowania lub szkolenia się przez czas jego trwania - warunkiem podstawowym jest to, aby działalność zarobkowa nie była przeszkodą dla opieki nad dzieckiem. W przypadku gdyby okazało się, że pracownik w sposób trwały przestał opiekować się dzieckiem, pracodawca ma prawo wezwać go do pracy w terminie 30 dni od otrzymania takiej wiadomości. 

Przedłużenie urlopu wychowawczego

Przedłużenie urlopu wychowawczego jest możliwe jedynie w szczególnym przypadku. Jest nim stwierdzenie u dziecka niepełnosprawności wymagającej osobistej opieki pracownika. Wymiar takiego przedłużenia urlopu wychowawczego może liczyć do 36 miesięcy. Należy go wykorzystać nie dłużej niż do ukończenia 18 roku życia przez dziecko.

Czy urlop wychowawczy wlicza się do emerytury? 

Jest to bardzo często zadawane pytanie przez rodziców. Pomimo tego, że na czas urlopu wychowawczego stosunek pracy ulega zawieszeniu, jego okres wlicza się do emerytury i jest w przyszłości podstawą do ubiegania się o świadczenia. 

Wzór wniosku o urlop wychowawczy. Jakie informacje przygotować?

Wzór wniosku o urlop wychowawczy powinien zawierać następujące elementy:

• dane pracownika;
• dane pracodawcy;
• imię i nazwisko dziecka, którym trzeba się zaopiekować;
• precyzyjne określenie dat w ramach których będzie się odbywał urlop;
• informacje o dotychczas wykorzystanym przez siebie i drugiego rodzica urlopie wychowawczym;
• oświadczenie drugiego rodzica o tym, że nie zamierza wykorzystywać urlopu wychowawczego lub w jakim wymiarze pragnie go wykorzystać.

Wniosek o urlop wychowawczy składa się u pracodawcy, w terminie 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Jest on zobowiązany do jego udzielenia.