Cykl bezowulacyjny, czyli taki, w którym nie dochodzi do jajeczkowania (owulacji), czyli do wydostania się z pęcherzyka Graafa dojrzałego jajeczka gotowego do zapłodnienia, może pojawić się u kobiety w każdym wieku. Najczęściej doświadczają ich dojrzewające dziewczęta, kobiety po porodzie, a także w okresie przedmenopauzalnym. Nie są to sytuacje niepokojące. Diagnostyki wymagają cykle bezowulacyjne, które występują często u zdrowych kobiet w okresie rozrodczym. Szacuje się, że w ciągu roku jeden-dwa cykle przebiegają bez owulacji i nie wymagają leczenia. Jeżeli jednak zdarzają się częściej, jest to powód do niepokoju.
Prawidłowy cykl menstruacyjny składa się z czterech etapów, które następują kolejno po sobie. To menstruacja oraz fazy: folikularna, owulacja i faza lutealna. W cyklu bezowulacyjnym występują tylko dwa pierwsze etapy, nie ma etapu jajeczkowania oraz fazy lutealnej. Ponieważ owulacja jest jednym z elementów prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego, cykle bezowulacyjne mogą uniemożliwić zajście w ciążę.
Cykl miesiączkowy. Wiesz, ile trwa i kiedy wypadają dni płodne? Sprawdź:
Cykl bezowulacyjny - przyczyny
Cykl bezowulacyjny może mieć różne przyczyny. Warto wiedzieć, że cykl menstruacyjny kontrolowany jest przez oś przysadka - podwzgórze - jajnik. Tym samym powodami cykli bezowulacyjnych może być:
- silny stres, nerwica, depresja, wstrząs psychiczny,
- choroby przysadki, na przykład stany zapalne, guzy przysadki mózgowej,
- choroby jajników. To na przykład zespół policystycznych jajników, torbiele, włókniaki lub guzy jajnika, przewlekłe stany zapalne jajników,
- podwyższenie stężenia prolaktyny we krwi (hiperprolaktynemia),
- choroby tarczycy, której hormony wpływają na płodność kobiety. To na przykład niedoczynność czy nadczynność tarczycy,
- nadmierna produkcja męskich hormonów (androgenów), co skutkuje obniżeniem poziomu żeńskich hormonów płciowych,
- stosowanie niektórych leków, głównie psychotropowych i przeciwhistaminowych (cykle bezowulacyjne polekowe),
- anoreksja, duża utrata wagi w krótkim czasie, otyłość,
- intensywne ćwiczenia fizyczne,
- odstawienie antykoncepcji hormonalnej.
Cykl bezowulacyjny - objawy
Aby zrozumieć objawy cyklu bezowulacyjnego, należy wiedzieć, jakie są objawy owulacji. To zwykle ból owulacyjny (ból w podbrzuszu, lokalizujący się po jednej stronie w okolicy jajnika) i wydzielina z pochwy, która przypomina białko kurzego jaja. Podczas jajeczkowania obserwuje się również wzrost temperatury ciała, który utrzymuje się kilka dni, a potem spada.
W związku z tym objawami cykli bezowulacyjnych będą:
- brak obecności przezroczystego, obfitego śluzu mniej więcej w połowie cyklu,
- brak wzrostu temperatury ciała w okresie spodziewanej owulacji,
- brak innych dolegliwości, które towarzyszyły owulacji. To na przykład ból podbrzusza,
- cykle bezowulacyjne są krótsze lub dłuższe od cyklu przeciętnego wynoszącego 28 dni. Stają się nieregularne, bardzo krótkie (21 dni) lub bardzo długie (powyżej 35 dni). Nie jest to jednak regułą. Wiele kobiet mających cykle bezowulacyjne, ma jednocześnie regularne i nieodbiegające od normy miesiączki,
- skąpe krwawienia miesiączkowe, plamienia zamiast miesiączki. Cykl bezowulacyjny może wywołać nieprawidłowe krwawienie miesiączkowe,
- obniżone libido.
Cykl bezowulacyjny często trudno rozpoznać, ponieważ podczas jego trwania może wystąpić miesiączka. Podczas bezowulacyjnego cyklu menstruacyjnego, choć owulacja nie zachodzi, menstruacja może występować normalnie.
Cykl bezowulacyjny - diagnostyka i leczenie
Ponieważ cykl bezowulacyjny może mieć różne przyczyny, bardzo ważna jest szczegółowa diagnostyka. Niezbędne jest badanie ginekologiczne, ukierunkowane badania zlecone przez specjalistę oraz konsultacja z endokrynologiem.
Leczenie zależy od przyczyny problemu. Czasem, aby sytuacja wróciła do normy, wystarczy eliminacja czynników stresogennych czy leków, które wpływają na zahamowanie owulacji. W innym przypadku należy wdrożyć leczenie, które przywraca równowagę hormonalną. Niektóre przyczyny cykli bezowulacyjnych, takie jak torbiele, włókniaki czy guzy jajnika wymagają interwencji chirurgicznej.
Każda kobieta, która zmaga się z tym problemem, powinna być traktowana indywidualnie, a przy doborze metody leczenia specjalista powinien uwzględnić jej wiek, przyczynę problemu, choroby współistniejące oraz preferencje odnośnie posiadania potomstwa.
