Jeśli macie nadwrażliwe dziecko, pewnie często słyszycie komentarze, że coś jest z nim nie tak. Możecie usłyszeć, że "nie lubi dzieci", jest "zahamowane", "za mało przebojowe" lub "nie takie jak inni". Bywa, że miotacie się między intuicją, która mówi wam, że postępujecie właściwie, a opiniami i uwagami innych. Zaczynacie wątpić w swoje kompetencje - może pani z przedszkola ma rację? Może jesteśmy za mało stanowczy? Może powinniśmy wywierać presję?
Tymczasem większość rodziców intuicyjnie wyczuwa, czego potrzebują ich dzieci, i potrafi odpowiednio reagować. Niestety, łatwiej jest to robić w czterech ścianach własnego domu niż w miejscach publicznych, gdzie jesteśmy pod obstrzałem społecznych wymagań. Ale nie poddawajcie się.
Zrozumieć dziecięce emocje
Problemem dziecka jest to, jak działają jego zmysły, a nie, jak zostało wychowane. Na ogół rodzicom radzi się, by niechciane zachowanie "ignorowali" lub by działali konsekwentnie. Tymczasem wrażliwe dzieci pod wpływem "konsekwencji", czyli kar, zapadają się w sobie, a ignorowanie przeżywają jak opuszczenie.
Najważniejszą radą byłoby zatem - nie przejmujcie się tym, co mówią inni. Skupcie się na próbie zrozumienia dziecka, a z czasem sprawy zaczną się lepiej układać.
Skryty maluch
Nadwrażliwość to rodzaj temperamentu, czyli czegoś, z czym przychodzimy na świat. O dzieciach nadwrażliwych mówi się czasem, że są "skrajnie introwertyczne". Mają jednego, góra dwóch przyjaciół, w dużej grupie źle się czują. Nie lubią obcych. Zachowują się, jakby były nieśmiałe.
W nocy miewają koszmary, a wieczorem trudno im zasnąć. Nie są entuzjastami posiłków. Więcej widzą, szybciej i głębiej reagują. W związku z tym szybciej się męczą. Za to bywają bardzo empatyczne, kreatywne, intuicyjne i troskliwe. Mogą silniej zareagować na ból czy na leki. Tak jakby organizm był stale w "alercie". Częściej miewają także reakcje alergiczne.
Dar uważności
Wrażliwe dziecko ma mnóstwo zdolności, które są ignorowane, bo uwagę przykuwają kłopoty. Jest świetnym obserwatorem, wrażliwym na to, co dzieje się między ludźmi. Zauważa ich nastroje, relacje.
Zwraca uwagę na to, co dzieje się w świecie przyrody: dostrzega zmiany pogody - nawet subtelne. Potrafi w czuły sposób komunikować się ze zwierzętami i innymi istotami nie posługującymi się głosem - niemowlętami, osobami niepełnosprawnymi, dementywnymi.
Dostrzega drobne zmiany w otoczeniu - zmianę prześcieradła, nowy płyn do płukania, inny przepis na sos do makaronu, a także to, że byłaś u fryzjera. Bywa, że myśli o czymś godzinami, wydaje się nieobecne, a potem anonsuje nową, świeżą myśl.
Ma poczucie humoru - umie operować ironią, sarkazmem. Ponieważ więcej widzi i czuje, to także więcej myśli - o tym, co zauważyło, czego doświadczyło. Dużo fantazjuje, zadaje dociekliwe pytania, zastanawia się nad tym, co by było, gdyby
Siła emocji
Ponieważ do dziecka dociera więcej bodźców, bywa bardziej "poruszone". Na każdy bodziec jest bowiem zawsze jakaś odpowiedź emocjonalna. Ponieważ emocji jest więcej, są intensywniejsze. Dziecko silnie przeżywa zarówno to, co przyjemne - radość, miłość, zachwyt, jak i to, co trudne - gniew, złość, smutek, lęk. Rejestruje niemal każdą nową sytuację. Przejmuje się nią. Jego wewnętrzny świat jest niemal stale "przeładowany" nagromadzonymi przeżyciami.
To, co trudne
Dziecko nie potrafi przejść do porządku nad trudnymi doświadczeniami. Pod wpływem krytyki staje się nieśmiałe, lękliwe, wycofane. Łatwo je zranić, zwłaszcza rówieśnikom. Nie lubi siłowych zabaw, rywalizacji, sportów z dużą ilością fizycznego kontaktu i intensywnymi emocjami. Woli zagrać w tenisa lub popływać.
Przeszkadza mu nadmiar bodźców, na przykład hałas. Wzięcie nadwrażliwego dziecka do centrum handlowego na zakupy to gwarantowane kłopoty. I dla niego, i dla opiekunów. Nie ucieszą go urodziny zorganizowane w centrum zabaw ani wyprawa do wesołego miasteczka. Chętnie wymyśli ciekawy konkurs na urodziny albo zagra w szachy.
Wyzwanie dla rodziców
Nadwrażliwiec zmaga się nie tylko z tym, że "wiele rzeczy go denerwuje", ale także z tym, że czuje irytację rodziców. Ponieważ wiele rzeczy mu przeszkadza ("jest mi za zimno, za gorąco, ten sweter drapie, to jedzenie jest za ostre, tu brzydko pachnie"), rodzice czasem tracą cierpliwość, nie mogąc znaleźć optymalnego rozwiązania. Zwłaszcza jeśli sami mają inny temperament.
Bywa, że zdenerwowane dziecko dostaje napadu furii albo "głupawki". Otoczenie sugeruje wtedy, że jest źle wychowane albo ma ADHD. Taka sytuacja jest dla rodziców szczególnie trudna.
Trudne bywa też to, że dziecko często ma przykre objawy somatyczne - bóle brzucha, mięśni, bóle głowy. Te przejściowe dolegliwości są sposobem, który po-zwala mu na jakiś czas się schować i odpocząć od nadmiaru wrażeń.
Jak pomóc sobie i dziecku - czytaj na następnej stronie.
Test: czy twoje dziecko jest nadwrażliwe?
Łatwo się "wzbudza".
Narzeka na ubrania, które?"gryzą": ciasne skarpetki,?drapiące metki.
Nie przepada za?niespodziankami.
Uczy się dzięki łagodnemu naprowadzaniu.
Ma intuicję, potrafi świetnie odczytywać cudze uczucia.
Potrafi używać nadmiernie dojrzałego języka.
Jest bardzo wrażliwe na?zapachy.
Ma poczucie humoru.
Po dniu pełnym wrażeń trudno mu usnąć.
Prosi o zmianę ubrania, jeśli się zmoczyło lub zabrudziło.
Zadaje wiele wnikliwych pytań.
Woli cichą zabawę.
Ma niski próg bólu.
Nie lubi hałaśliwych miejsc.
Sprawdza, czy sprzęty na placu zabaw (huśtawka, zjeżdżalnia) są wystarczająco bezpieczne.
Najbezpieczniej czuje się pośród znanych mu osób.
Wszystko przeżywa bardzo głęboko.
Jeśli na co najmniej 10 pytań odpowiedzieliście twierdząco, prawdopodobnie wasze dziecko jest bardzo wrażliwe.
